Russia Monitor Monthly 1/23
Content
Rosja przygotowuje front białoruski
Na terytorium Białorusi sukcesywnie przerzucane są kolejne oddziały rosyjskie i sprzęt wojskowy. Są też sygnały wskazujące na możliwość bezpośredniego włączenia się w wojnę reżimu Łukaszenki. Władze Ukrainy od pewnego czasu nie wykluczają, że w najbliższych miesiącach Rosja ponownie zechce wykorzystać białoruskie terytorium do uderzenia na Ukrainę.
Gdzie ruszy ofensywa Ukrainy. Donbas, Zaporoże, a może oba fronty?
Od niemal dwóch miesięcy wszyscy czekają na kolejny ofensywny ruch Ukrainy. Wydaje się, że przełom grudnia i stycznia to ostatni dzwonek na takie uderzenie. Bardziej intryguje, gdzie ono nastąpi? Rosjanie gorączkowo zabezpieczają odcinek frontu między Dnieprem a Donbasem. Choć Ukraińcy nie są tam aktywni od czasu zajęcia Chersonia. Najcięższe walki trwają w Donbasie. Gdzie ruszy ofensywa ukraińska? Wydaje się, że planującymi ja strategami kierują dwa cele. Po pierwsze, odzyskanie jak największej ilości ukraińskiego terytorium. Po drugie, pokrzyżowanie planów przygotowywanej ofensywy rosyjskiej. Pytanie, co w planach ukraińskich generałów weźmie górę?
Orędzie prezydenta Ukrainy. Zełenski nie tylko o wojnie
Wystąpienie Wołodymyra Zełenskiego przed parlamentem na temat sytuacji państwa nazwać należy bardzo optymistycznym. Prezydent nie wątpi w zwycięstwo nad Rosją i już przedstawia wizję Ukrainy, jako państwa będącego krytycznie ważnym elementem zjednoczonej Europy. To było przemówienie nie tyle o najbliższych miesiącach, zapewne kluczowych dla wyniku wojny, ale o tym, co będzie później.
Po zmianie kierownictwa SBU skuteczniejsza w walce z Rosją
Walka z agenturą rosyjską, poszukiwanie aktywów biznesmenów objętych sankcjami, wreszcie ochrona kluczowych osób i instytucji państwa przed akcjami wroga. Służba Bezpieczeństwa Ukrainy ma pełne ręce roboty. Krytykowana za działania (właściwie ich brak) w pierwszej fazie wojny, po radykalnej wymianie kierownictwa latem tego roku, SBU działa dużo skuteczniej.
Ukraina interweniuje w sprawie Micheila Saakaszwilego
Obecny rząd Gruzji nie poparł Ukrainy w jej wojnie obronnej z Rosją. Utrudnia wyjazd ochotnikom chcącym walczyć na froncie po stronie Kijowa, nie przyłączył się do zachodnich sankcji nałożonych na Rosję, przeciwnie, zacieśnia współpracę gospodarczą. Kolejnym powodem krytyki ukraińskiej pod adresem Tbilisi jest sprawa Micheila Saakaszwilego. Były prezydent Gruzji jest więziony, a jego stan zdrowia gwałtownie się pogarsza. Kijów apeluje do władz Gruzji – podobnie jak Zachód i gruzińska opozycja – o zawieszenie wyroku i wysłanie Saakaszwilego za granicę na leczenie.
10 punktów Ukrainy, ultimatum Rosji. Bez szans na rozmowy
Rzecznik rosyjskiego prezydenta Dmitrij Pieskow powiedział, że Kreml nie będzie negocjował zakończenia wojny na warunkach Ukrainy. Rosja chce rozmawiać o Ukrainie nad jej głową, z Zachodem. Tymczasem w pierwszą rocznicę inwazji rosyjskiej Kijów chce zorganizowania międzynarodowego szczytu, na którym przedstawiłby szczegółową własną formułę pokojową. Obie strony nie chcą jednak teraz pokoju: Ukraina zamierza wzmocnić pozycję negocjacyjną kolejnymi sukcesami na froncie, zaś Rosja jest nastawiona na długą wojnę i nie ustępuje ze swych żądań.
Władze Ukrainy uderzyły w związaną z Moskwą Cerkiew prawosławną
Ukraińska Cerkiew Prawosławna Patriarchatu Moskiewskiego może stracić dzierżawione od państwa obiekty sakralne na terenie Ławry Kijowsko-Peczerskiej, w tym główną jej świątynię, Sobór Uspienski – alarmuje metropolita Paweł, wikariusz Ławry, która jest głównym ośrodkiem liturgicznym UCP-PM. To byłby kolejny etap w polityce władz ukraińskich mającej na celu ograniczenie wpływów, a być może nawet delegalizację uległej na rosyjskie wpływy Cerkwi.
Indie kupują rosyjską ropę na potęgę
Rosja stała się głównym dostawcą ropy naftowej do Indii, detronizując na tej pozycji Irak. To efekt gorączkowych zakupów w październiku i listopadzie, zanim import rosyjskiej ropy utrudnił wprowadzony 5 grudnia limit cenowy. Rząd w New Delhi zapowiada, że w kwestii importu rosyjskiego surowca będzie się kierował wyłącznie swoim interesem. Władze w Indiach nie zamierzają stosować się do wprowadzonego przez Zachód pułapu cenowego na rosyjską ropę.
Wschodzący sojusz Chin i krajów Zatoki Perskiej
Od momentu zakończenia wojny w Zatoce Perskiej stosunki amerykańsko-saudyjskie kształtowały głównie interesy Waszyngtonu na Bliskim Wschodzie. Jednak ostatnie sześć lat upłynęło pod znakiem zbliżenia Arabii Saudyjskiej z innymi państwami, również Chinami, co położyło się cieniem na stosunki z Ameryką w tak kluczowych kwestiach jak prawa człowieka, handel ropą, czy bezpieczeństwo wojskowe i energetyczne.
Rosyjski odwrót pod Bachmutem. Początek ukraińskiej ofensywy?
Rosyjska ofensywa pod Bachmutem w obwodzie donieckim najpierw wytraciła tempo, a teraz okazuje się, że Rosjanie są nawet w odwrocie. Obecnie rejon Bachmutu to najbardziej gorący odcinek frontu, choć pojawiają się też doniesienia o sukcesach – po paru tygodniach stagnacji -ukraińskich wojsk nacierających w obwodzie ługańskim poprzez linię Swatowe-Kreminna. Może to oznaczać, początki dużej operacji ofensywnej Ukrainy w Donbasie. Ale też nie da się wykluczyć, że to działania odwracające uwagę od frontu południowego, czyli obwodów chersońskiego i zaporoskiego, gdzie ofensywy Ukrainy Rosjanie oczekują już od kilku tygodni.
Chiny wspierają Rosję. Spotkanie w Pekinie, wspólne ćwiczenia
Pekin otwarcie nie pomaga Rosji w jej wojnie z Ukrainą, jednak jego postawa świadczy o nieoficjalnym wsparciu dla Moskwy. Potwierdzają to spotkania na najwyższym szczeblu, jak też rozpoczęte właśnie wspólne ćwiczenia flot wojennych.
Zełenski w Waszyngtonie. Nie będzie ustępstw wobec Rosji
Sam fakt wizyty Wołodymyra Zełenskiego w Waszyngtonie, ale też to, co mówili przywódcy Ukrainy i USA, to zdecydowane przesłanie dla Rosji. Wspierany przez Amerykanów i szereg innych państw zachodnich Kijów nie zamierza odpuszczać w wojnie z Rosją. Jeśli rozmowy, to tylko po wycofaniu się agresora z terytorium ukraińskiego. Ukraina otrzyma Patrioty, ale wciąż nie ATACMS. Joe Biden zasugerował, że silnego wsparcia także dla ofensywnych możliwości ukraińskiego wojska nie chcą pewne kraje NATO.
Większa armia Rosji, wzmocnienie flanki zachodniej
W Moskwie odbyło się doroczne kolegium Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej z udziałem prezydenta Władimira Putina. Gospodarz Kremla mówił też o wnioskach z „operacji specjalnej” na Ukrainie, ale bardziej rewolucyjnie zabrzmiały tezy wygłoszone przez Siergieja Szojgu. Otóż minister obrony zapowiada zmiany limitów wiekowych dla poboru do wojska, zwiększenie liczebności sił zbrojnych oraz wzmocnienie zachodniej flanki poprzez zmiany w wojskowej strukturze terytorialnej w europejskiej części Rosji, jak też sformowanie nowego związku taktycznego na granicy z wchodzącą do NATO Finlandią.
Gazprom mniej wydobywa, ale otwiera nowe złoże w Arktyce
Rosyjski gigant gazowy musi zmniejszać produkcję i eksport z powodu wojny i sankcji. Mimo to otworzył nowe złoże gazu na Dalekiej Północy i planuje kolejne takie projekty. Dużym problemem jest jednak przebudowa infrastruktury, aby surowiec z nowych złóż w Zatoce Obu przekierować z Europy do Chin.
Mołdawia uniezależnia się od Gazpromu
Władze Mołdawii zaczęły po raz pierwszy w historii sprowadzać gaz, który nie pochodzi od Gazpromu. Prozachodnie władze w Kiszyniowie dążą do dywersyfikacji importu i gromadzenia rezerw w związku z polityką rosyjskiego koncernu, który szantażuje Mołdawię ograniczeniem dostaw na tle politycznym.
Gospodarka Rosji w niezłej kondycji. Najgorsze przed nią
Wygląda na to, że gospodarczo Rosja wyjdzie z 2022 roku obronną ręką. To przede wszystkim efekt tego, że sankcje energetyczne zaczęła odczuwać dopiero od listopada. PKB skurczy się mniej, niż zakładano. Z drugiej jednak strony większy niż zakładano będzie deficyt budżetowy. Resort finansów przyznaje, że może być bliski 2% PKB (jeszcze we wrześniu była mowa o 0,9%). Wejście w życie unijnego embarga na ropę od 5 grudnia oraz ustalenie górnego pułapu cenowego na rosyjską ropę odbije się z całą mocą na budżecie Federacji Rosyjskiej dopiero w przyszłym roku.
Zakaz opuszczania Rosji w państwowych spółkach naftowo-gazowych
Niezależne media rosyjskie donoszą o wprowadzeniu w dużych koncernach energetycznych drastycznych ograniczeń dotyczących możliwości opuszczania kraju. Najostrzejsze wprowadzono w Gazpromie, bo mówią o absolutnym zakazie wyjazdów zagranicznych nie tylko dla pracowników, ale też ich najbliższych rodzin. To kolejny krok we wprowadzaniu w Rosji systemu „komunizmu wojennego”, charakteryzującego się pełnym podporządkowaniem podmiotów gospodarczych potrzebom prowadzącego wojnę państwa. W ten sposób władze chcą zapobiec potencjalnej emigracji osób związanych ze strategicznie ważnym sektorem ropy i gazu.
Prawo czasu wojny? Szokujące pomysły w rosyjskim parlamencie
Reżim Władimira Putina kontynuuje politykę zaostrzania prawa i zwiększania represji wobec własnych obywateli. W niższej izbie parlamentu (Dumie) procedowane są projekty ustaw ściśle związanych z wojną Rosji z Ukrainą. Z jednej strony planuje się drakońskie kary za dywersję, z drugiej planuje się faktyczną amnestię dla wszystkich obywateli Rosji, głównie oczywiście wojskowych, którzy po inwazji na Ukrainę, aż do końca września popełnili na terenach okupowanych przestępstwa kryminalne.
Rosja-Iran: intensywna współpraca bezpieczeństwa
Moskwa i Teheran zacieśniają współpracę nie tylko w kwestiach militarnych, ale też bezpieczeństwa wewnętrznego. Zgodnie w wcześniejszymi obawami, w zamian za broń irańską używaną w wojnie z Ukrainą Rosja wspiera ajatollahów radami – a być może nie tylko radami – w kwestii pacyfikowania wewnętrznych antyreżimowych protestów.
Dlaczego Europę powinna martwić amerykańska bezczynność w Ameryce Łacińskiej?
W ostatnich wyborach do Kongresu, które odbyły się 8 listopada, Demokraci zanotowali zdecydowanie lepszy wynik niż oczekiwano. Większość firm sondażowych wskazywała na zwycięstwo Republikanów w Arizonie, Georgii, Pensylwanii, Nevadzie i Wisconsin – stanach kluczowych dla senackich wyścigów. Jednak Demokratom udało się przejąć kontrolę nad Pensylwanią.
Fundacja Warsaw Institute
