RUSSIA MONITOR MONTHLY 04/2021
Content
Chińskie balony nad USA
W sobotę 4 lutego br. amerykański F-22 Raptor zestrzelił u wybrzeży Karoliny Południowej chiński balon obserwacyjny, który od kilku dni przebywał w przestrzeni powietrznej USA. Nad terytorium Stanów wykrywano wcześniej chińskie balony szpiegowskie, ale ten zestrzelony w sobotę wywołał szczególne zaniepokojenie i zaostrzył już i tak nie najlepsze stosunki na linii Waszyngton-Pekin.
Rosyjska ofensywa w Donbasie nie przełamała Ukraińców
Zamiast jednego zmasowanego uderzenia stopniowe zwiększanie nacisku i szukanie słabych punktów obrony. Walka na wyczerpanie, z założeniem, że ma się więcej rezerw. Tak wygląda zapowiada od dawna rosyjska ofensywa. Pierwsza od ponad pół roku i ostatnich zdobyczy w Donbasie. Zresztą właśnie na tym odcinku frontu Moskwa postanowiła pójść naprzód. Jednocześnie jedynie zabezpieczając, na ile się da, front południowy – od Dniepru po Melitopol – przed możliwą na tym odcinku kontrofensywą ukraińską, również zapowiadaną już od wielu tygodni.
Nafciarze mają ratować budżet Rosji. Zmiany w podatkach
Jednym z głównych wyzwań dla władz rosyjskich w 2023 roku będzie utrzymanie w ryzach budżetu federalnego. Wiadomo już, że wpływy będą dużo niższe do planowanych, a koszty będą rosnąć. Takiego ekstra zastrzyku petrodolarów, jak wiosną 2022 roku, Moskwa nie może się spodziewać. Jednym ze sposobów na ratowanie budżetu ma być sięgnięcie do kieszeni koncernów naftowych – poprzez zmiany w podatkach.
Gazprom i Białoruś: porozumienie ws. dostaw gazu
Białoruskie Ministerstwo Energetyki podpisało z Gazpromem protokół o ustaleniu ceny gazu dostarczanego na Białoruś do 2025 roku. Wiadomo, że w roku bieżącym będzie to tyle samo, co w 2022 roku, czyli 128,5 dolarów za tysiąc metrów sześciennych. Uzgodniono też na najbliższy czas zasady działalności na Białorusi firmy-pośrednika dostarczającej surowiec lokalnym nabywcom, a która w stu procentach jest własnością Gazpromu.
Gaz na Ukrainę popłynął również przez Mołdawię
Na początku lutego możliwy stał się przepływ gazu na połączeniach systemów mołdawskiego i ukraińskiego na zasadzie wirtualnego rewersu. W ten sposób Ukraina zyskała większy dostęp do gazu w sieciach bałkańskich, zaś Mołdawia mocniej włącza się w europejski system gazowy i wzmacnia pozycję względem Gazpromu.
Akcesja Ukrainy do Unii Europejskiej – największe wyzwania
Kilka dni po rosyjskiej agresji, w dniu 28 lutego 2022 r., Ukraina oficjalnie wystąpiła o członkostwo do Unii Europejskiej (UE). Atak Federacji Rosyjskiej na Ukrainę z 2014 r., ponowiony w lutym 2022 r., stanowił obiektywną przeszkodę dla tej akcesji. Usprawiedliwiał poniekąd działania wielu państw Europy Zachodniej, które przez wiele lat odwlekały wejście Ukrainy do UE.
Novatek chwali się wynikami i ma ambitne plany
Największy prywatny koncern gazowy w Rosji zanotował w 2022 roku zysk wyższy o ponad 50 proc. w porównaniu z rokiem wcześniejszym. To głównie zasługa prosperity na rynku eksportu rosyjskiego LNG. W dobie sankcji Novatek zyskuje na tym, że w przeszłości postawił na LNG, którym w ogóle nie był zainteresowany Gazprom. Dziś to procentuje.
Pogrzeb dziecka resetu. Putin o New START
Jedyną mającą znaczenie dla relacji Rosji z Zachodem informacją zawartą w orędziu Władimira Putina do połączonych izb parlamentu jest ta dotycząca ostatniego istniejącego układu rozbrojeniowego między Rosją a USA. Gospodarz Kremla ogłosił, że Moskwa zawiesza swój udział w porozumieniu o redukcji zbrojeń strategicznych New START, zawartym w 2010 roku. Co jest właściwie tylko formalnością, bo Rosja od pewnego czasu przestała przestrzegać zapisów traktatu.
Pierwszy rok pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę
24 lutego 2022 roku wojska rosyjskie zaatakowały Ukrainę z kilku kierunków jednocześnie. Plan zakładał szybkie rozbicie wojsk przeciwnika, zajęcie Kijowa i zastąpienie demokratycznych władz marionetkami Kremla. Blitzkrieg udał się tylko na południu, gdzie nacierający z Krymu Rosjanie w kilka dni zajęli obszar wielkości Szwajcarii. Jednak już w marcu musieli wycofać się z północy Ukrainy, a kolejne miesiące to stopniowe odzyskiwanie terytorium przez kontratakującą armię ukraińską. Stało się to możliwe także dzięki coraz większej pomocy wojskowej Zachodu dla Kijowa.
Ekspansja Novateku. W tym roku ruszy Arctic LNG 2
Największy prywatny koncern gazowy w Rosji utrzymuje harmonogram uruchomienia projektu Arctic LNG 2. Pierwsza linia produkcji gazu skroplonego ma rozpocząć działalność pod koniec 2023 roku – zapewnia prezes firmy Novatek Leonid Michelson. Mimo wojny i międzynarodowych sankcji, rosyjski koncern gazowy kontynuuje realizację swoich wielkich projektów arktycznych.
Rosja odsłania północną flankę. Wojsko poszło na Ukrainę
W ostatnim czasie służby wywiadowcze Estonii i Norwegii opublikowały raporty z oceną ryzyka dla bezpieczeństwa w 2023 roku. Oczywiście zdecydowana większość treści poświęcona jest zagrożeniu rosyjskiemu. Jednym z ciekawszych wątków w obu raportach jest informacja o skali redukcji sił lądowych Rosji przy granicach z Norwegią i Estonią, wynikającej z użycia dużej części wojska w wojnie na południu, z Ukrainą.
Eksport węglowodorów w 2022 roku. Rosjanie stawiają na LNG
Słodko-gorzki był dla Rosji miniony rok pod względem wyników eksportu kluczowych dla budżetu węglowodorów. Sprzedano więcej ropy, ale już wiadomo, że będzie tylko gorzej. Sprzedano mniej gazu, ale tu z kolei in plus wyróżnia się segment LNG.
Coroczne orędzie Bidena
Coroczne przemówienie prezydenta Joe Bidena o stanie państwa zostało w znacznej mierze oparte o sprawy wewnętrzne, szczególnie gospodarcze. Mimo napiętej sytuacji polityka zagraniczna była kwestią drugoplanową. W części przemówienia jej poświęconej Biden skupił się na wojnie w Ukrainie i rywalizacji z Chinami.
Na konferencji w Monachium o wojnie Rosji z Ukrainą
Agresja Rosji na Ukrainę była jednym z głównych tematów tegorocznej międzynarodowej konferencji bezpieczeństwa w Monachium. Tradycyjnie wzięli w niej udział przywódcy i przedstawiciele wysokiego szczebla wielu państw, w tym prezydent Polski Andrzej Duda, kanclerz Niemiec Olaf Scholz, prezydent Francji Emmanuel Macron i wiceprezydent USA Kamala Harris. Do uczestników zwrócił się za pośrednictwem łącza wideo prezydent Wołodymyr Zełenski.
Izrael ostrożnie zmienia politykę wobec wojny Rosji z Ukrainą
Minister spraw zagranicznych Izraela Eli Cohen złożył 16 lutego wizytę w Kijowie. Spotkał się z prezydentem Wołodymyrem Zełenskim i szefem ukraińskiej dyplomacji Dmytro Kulebą, otworzył też ponownie w Kijowie izraelską ambasadę, która po inwazji rosyjskiej była ewakuowana na niemal rok do Polski. Cohen to najwyższy rangą izraelski urzędnik, który odwiedził Ukrainę od czasu rozpoczęcia zbrojnej agresji przez Rosję. To kolejny sygnał sugerujący pewną zmianę w polityce Izraela wobec konfliktu po przejęciu rządów przez Benjamina Netanyahu.
Austria i Holandia zwiększyły import węglowodorów z Rosji
Rosyjski budżet odczuwa już boleśnie unijne sankcje dotyczące ropy i gazu, jednak wcale nie oznacza to nagłej utraty rynków zbytu w Europie. Przeciwnie, okazuje się, że niektóre kraje UE nawet zwiększały import rosyjskich węglowodorów. Choćby Austria i Holandia.
Rosja zwiększa wpływy w Mali
Junta wojskowa rządząca Mali mianowała kilka postaci kojarzonych jako bardzo prorosyjskie na wysokie stanowiska w armii. W Bamako gościł również szef MSZ Rosji. Siergiej Ławrow otrzymał jedno z najwyższych odznaczeń państwowych Mali. Wszystko to wskazuje na rosnące wpływy Moskwy w tym ważnym kraju afrykańskiego Sahelu.
Zmiany w Radzie Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej
Tak znaczących zmian personalnych w Radzie Bezpieczeństwa FR, czasem nazywanej prawdziwym rządem Rosji, nie było od dawna. Wydaje się, że osłabiają one pozycję sekretarza Rady Nikołaja Patruszewa. W kierownictwie znalazły się osoby spoza kręgu byłego szefa FSB. Znaczące jest też pojawienie się w jednej z komisji Rady osoby jednoznacznie kojarzonej z Putinem. Niewykluczone, że te wszystkie zmiany mogą mieć jakiś związek ze zbliżającym się orędziem prezydenta do Zgromadzenia Federalnego. Może to być też sygnał, że Putin postanowił nieco osłabić „jastrzębie” skrzydło w Radzie Bezpieczeństwa.
Państwo ukraińskie wobec Cerkwi prawosławnej lojalnej wobec Rosji
Prowadząc wojnę z Rosją, władze Ukrainy muszą jednocześnie radzić sobie z zagrożeniami wewnętrznymi, między innymi środowiskami i instytucjami związanymi z Moskwą, w dużym stopniu lojalnymi wobec Rosji, a nie Ukrainy.
Klęska Rosjan pod Wuhłedarem. Kolejna rzeź
Próba szybkiego oskrzydlenia, a następnie zajęcia strategicznie położonego miasta na południu obwodu donieckiego przyniosła stronie rosyjskiej jedynie duże straty. Chodzi o bitwę o Wuhłedar, już stawianą, także przez źródła rosyjskie, na równi z największymi dotychczasowymi klęskami armii rosyjskiej wojującej z Ukrainą.
Fundacja Warsaw Institute
