THE WARSAW INSTITUTE REVIEW
Data: 6 lipca 2019 Autor: Dr Robert Rajczyk
Tajwan – jedyna chińska demokracja
Republika Chińska bardziej znana jako Tajwan utrzymuje oficjalne stosunki dyplomatyczne zaledwie z 17 państwami na świecie . Pomimo tego jest istotnym graczem w geopolitycznej układance południowo-wschodniej Azji i światowej gospodarce. Jednocześnie Formoza jest przykładem udanej transformacji społeczno-politycznej oraz gospodarczej.
TAJWAN JEST JEDNYM Z NAJNOWOCZEŚNIEJSZYCH KRAJÓW NA ŚWIECIE. © Zdjęcie ze zbiorów prywatnych autora.Choć Tajwan ma status państwa nieuznawanego, jego waluta – nowy dolar tajwański uważana jest za jedną z najbardziej stabilnych na świecie. Ponadto tajwańska demokracja ma dopiero 30 lat, ale jest przykładem udanej transformacji – od stanu wojennego do pluralizmu politycznego. Dzięki inwestycjom zagranicznym oraz pomocy publicznej Tajwan z kraju rolniczego przeobraził się w światowego lidera w produkcji elektroniki i półprzewodników
Tajwan stał się podmiotem międzynarodowego zainteresowania w 1949 roku. W tym roku po przegranej wojnie domowej z siłami komunistycznej rebelii Mao Zedonga na wyspę ewakuował się rząd Republiki Chińskiej, gdzie wcześniej przewieziono między innymi część najcenniejszych eksponatów z Muzeum Pałacowego w Pekinie. Wcześniej tylko raz Tajwan pojawił się w agendzie światowych mocarstw. W 1943 roku na konferencji w Kairze Winston Churchill i Franklin Delano Roosevelt zgodzili się oddać Formozę (nazwa jaką wyspie nadali portugalscy odkrywcy na początku XVI w.) Republice Chińskiej. Tajwan był japońską prowincją w latach 1895-1945 na mocy traktatu z Shimonoseki. Japońskie panowanie, choć budziło opór społeczny, wiązało się jednak z rozwojem infrastruktury transportowej, modernizacją rolnictwa oraz elektryfikacją, a także wprowadzeniem powszechnego szkolnictwa.
1 marca 1950 roku formalnie reaktywowano Republikę Chińską na Tajwanie na czele ze zbiegłym z kontynentu Chiang Kai-shekiem. Do 1971 roku Tajwan był członkiem Organizacji Narodów Zjednoczonych, włącznie ze statusem stałego członka Rady Bezpieczeństwa jako jeden z założycieli ONZ. ZSRR i jego sojusznicy tymczasem za reprezentacjęchińską uznawali Chińską Republikę Ludową, która de facto kontrolowała kontynentalną część Chin, natomiast Tajwan jedynie wyspę o tej samej nazwie wraz z okolicznymi wysepkami. Formalnie jednak Chiang Kai-shek sprawując dyktatorskie rządy w ramach stanu wojennego[1], uważał Republikę Chińską za prawowitą reprezentację całych Chin[2]. Tymczasem w wyniku geopolitycznej rywalizacji ówczesnych mocarstw światowych, Tajwan przestał być członkiem ONZ i wszystkich jego agend na rzecz Chińskiej Republiki Ludowej[3]. Tajwan jest zatem przypadkiem szczególnym jako przykład cofnięcia uznania międzynarodowego.
Wybitny znawca międzynarodowego prawa publicznego, Lech Antonowicz twierdzi, że Republika Chińska jest tylko sukcesorem państwa chińskiego, a nie jego prawnomiędzynarodowym kontynuatorem, ponieważ „tożsamość i ciągłość prawnokonstytucyjna nie pokrywa się z tożsamością i ciągłością prawnomiędzynarodową”[4].
W świetle prawa międzynarodowego Republika Chińska jest więc państwem samoistnym, czyli posiadającym wyłącznie państwowość empiryczną. Status formalno-prawny sytuuje Tajwan w gronie państw o kwestionowanej suwerenności, obok między innymi Kosowa, Sahary Zachodniej lub Naddniestrza.
Pozycję polityczną wymienionych podmiotów sankcjonuje nie tylko stopień uznania międzynarodowego, ale przede wszystkim potencjał gospodarczy oraz położenie geograficzne[5]. Pierwszy z tych czynników na ogół determinuje politykę zagraniczną quasi-państw. Tajwan ponownie jawi się tutaj jako wyjątek ze względu na genezę powstania. Nie wydzielił bowiem granic swojego terytorium z obszaru państwa macierzystego, ani nie został utworzony w rezultacie decyzji organizacji międzynarodowej. W przeciwieństwie do innych państw nieuznawanych – na przykład Republiki Górskiego Karabachu, czy Naddniestrza – w przypadku Republiki Chińskiej trudno mówić też o istnieniu państwa macierzystego czy też państwa patronackiego.
Systematycznie rośnie świadomość odrębnej tożsamości tajwańskiej. © Zdjęcie ze zbiorów prywatnych autora.Kwestia geopolityczna
Położenie geograficzne Tajwanu niejako na straży najważniejszej drogi wodnej południowo
-wschodniej Azji czyni z wyspy obiekt strategiczny. Kontrola nad Formozą oznacza bowiem dominację strategiczną w tym rejonie świata, w którym najistotniejszą rolę polityczną i gospodarczą odgrywa jedno ze światowych mocarstw – Chiny. Z tego też powodu, ale również ze względu na tradycję współpracy i historię wzajemnych stosunków, USA na bazie swoich relacji z Formozą dysponują możliwością politycznego oddziaływania na Chińską Republikę Ludową. Amerykańskie poparcie dla Tajwanu uniemożliwia Pekinowi ponowne zjednoczenie wyspy z macierzą, co jest politycznym i ambicjonalnym celem chińskich komunistów jako kolejny element odzyskiwania terytoriów utraconych na rzecz obcych mocarstw w XIX wieku w okresie wojen opiumowych. W odniesieniu do Tajwanu natomiast idea odzyskania władzy nad kontynentem przekształciła się w koncepcję pragmatycznej niepodległości, zakładającej współistnienie dwóch rządów chińskich uznających się wzajemnie za „podmioty polityczne”. Na Tajwanie na znaczeniu straciła bowiem już dawno idea eksportu demokracji na kontynent. Chińczycy z kontynentu w większości jawią się bowiem jako społeczeństwo skoncentrowane na materialnym wymiarze swojego życia i podnoszeniu jego jakości dzięki niebywałemu wręcz skokowi cywilizacyjnemu osiągniętemu na kontynencie poprzez rozwój gospodarczy.
Przedstawiciele miejscowej klasy średniej, która ukształtowała się wskutek reform gospodarczy zapoczątkowanych przez Deng Xiaopinga, zdają sobie bowiem sprawę z tego, komu zawdzięczają swój status materialny. Potencjał ewentualnego masowego buntu niwelowany jest również przez konfucjańską koncepcję szacunku i posłuszeństwa dla władzy. Z kolei przejawy społecznego niezadowolenia są katalizowane przez sterowaną krytykę, która stanowi jednocześnie narzędzie osiągania celów politycznych (wymiana elit partyjnych[6]) oraz System Zaufania Społecznego, którego celem jest modelowanie wzorowego obywatela poprzez system gratyfikacji punktowych, premiujący wypełnianie obowiązków obywatelskich oraz dostosowanie się obywatela do pożądanych wzorców społecznych. System Zaufania Społecznego to chińska odpowiedź na brak kapitału społecznego w Państwie Środka, tyle że celem programu nie jest jego odbudowa, a sterowanie społeczne. Demokracja nie jest więc towarem pierwszej potrzeby dla Chińczyków coraz częściej żyjących na lepszej stopie życiowej niż ich przodkowie. Marksistowska idea bytu kształtującego świadomość znalazła swoje ucieleśnienie właśnie teraz w Chińskiej Republice Ludowej, skutecznie wypierając ze społecznej świadomości zachodni model demokracji. Ma to miejsce między innymi w Hong Kongu – dawnej brytyjskiej kolonii – gdzie prodemokratyczny protesty społeczne mieszkańcówpomnych swoich swobód i gwarancji wolności demokratycznych z czasów brytyjskiego zwierzchnictwa są tłumione siłą.
Dawid kontra Goliat
Kwestia tajwańska w polityce chińskiej znajduje swoje poczesne miejsce. Od czasów komunistycznej rebelii Mao Zedonga, uzyskanie kontroli nad Tajwanem stało się sprawą honoru chińskich komunistów. Wpisali to nawet do preambuły konstytucji Chińskiej Republiki Ludowej. Po tym jak dzięki reformom gospodarczym ChRL wykonała autentyczny „wielki skok” gospodarczy i cywilizacyjny, sprawa zwierzchności nad Tajwanem zyskała na jeszcze większym znaczeniu, zwłaszcza po doświadczeniach z przejęciem od dawnych potęg kolonialnych Hong Kongu i Makao. Chińska propaganda intensywnie promuje ideę: „dwóch systemów w jednym państwie”, oferując to rozwiązanie ustrojowe jako możliwość reintegracji Formozy z kontynentem. Dla chińskich komunistów przejęcie kontroli nad wyspą oprócz wymiaru prestiżowego – duma narodowa z odzyskania wszystkich terenów zajętych przez obce mocarstwa w rezultacie XIX wiecznych wojen opiumowych – ma przede wszystkim znaczenie strategiczne. Rozwiązanie problemu tajwańskiego po myśli Pekinuwiązałoby się z chińską dominacją militarną i polityczną w tej części świata, a dla USA oznaczałoby problemy w realizacji zobowiązań obronnych względem sojuszników japońskiego i południowokoreańskiego[7].
Kontynentalne Chiny stoją na stanowisku, iż istnieją tylko „jedne Chiny”. W tej koncepcji politycznej Tajwan uważany jest za zbuntowaną prowincję. Aby przekonać do tego społeczność międzynarodową używają środków politycznych i ekonomicznych. Pierwsze z tych czynników pociągają za sobą skuteczny sprzeciw wobec nawet symbolicznego manifestowania tajwańskiej odrębności na arenie międzynarodowej, przyczyniając się do pogłębiania izolacji Republiki Chińskiej, podobnie zresztą jak i czynniki ekonomiczne[8].
Tajwan rezygnując jednak z używania atrybutów swojej odrębności państwowej[9], przyjął strategię uprawniania tak zwanej pragmatycznej dyplomacji, która oznacza przede wszystkim przeciwdziałanie chińskiemu oddziaływaniu propagandowemu oraz politycznemu i uzyskiwanie w ten sposób przewagi informacyjnej na arenie międzynarodowej. Oznacza to skuteczne zaimplementowanie własnej agendy informacyjnej w globalnej przestrzeni medialnej. Świadczy to o wysokim poziomie efektywności komunikacyjnej tajwańskich władz. Przykładem takich działań ze strony tajwańskiej jest kampania informacyjna wspierająca realizację Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ pod hasłem: „Taiwan Can Help”. Ograniczanie niekorzystnych zmian klimatycznych to jeden z takich celów i choć Republika Chińska nie jest członkiem ONZ i nie była oficjalnie zaproszona na grudniowy szczyt klimatyczny wPolsce w 2018 roku, uczestniczył aw wydarzeniach towarzyszących obradom, co intensywnie komunikowała na ulicach Katowic, stolicy Górnego Śląska[10].
Tajwańczycy uwielbiają korzystać z telefonów komórkowych. © Zdjęcie ze zbiorów prywatnych autora.Azjatycki tygrys
Wartość marki Tajwanu szacowana jest na świecie na 675 mld USD w 2018 roku i w stosunku do 2017 roku wzrosła o 8%[11]. Tajemnica tajwańskiego sukcesu ekonomicznego i wynikającej z niej pozycji międzynarodowej Tajwanu tkwi w transformacji struktury miejscowej gospodarki. Do połowy XX wieku Formoza eksportowała głównie płody rolne przede wszystkim ze względu na przeprowadzoną z sukcesem w 1953 roku reformę rolną.
Pogłębiający się jednak kryzys ekonomiczny na kontynencie w okresie tzw. Wielkiego skoku oraz rewolucji kulturalnej stały się inspiracją dla tajwańskich władz do ukazania Republiki Chińskiej jako eldorado, które swoim dobrobytem mogłoby skusić rodaków z drugiej strony Cieśniny Tajwańskiej do aktywnego sprzeciwu wobec komunistów. Transformacja gospodarcza wspomagana była przede wszystkim amerykańską pomocą finansową, która w latach 1950-1965 wyniosła 1.5 mld USD. Dzięki temu Tajwan zaczął inwestować w przemysł lekki, co z jednej strony miało zaspokoić popyt wewnętrzny na dobra konsumpcyjne, a z drugiej przyczynić się do rozwoju gospodarczego wyspy poprzez napływ inwestorów zagranicznych. Eksport stał się zatem dominantą tajwańskiej gospodarki. Zwiedzając Pałac Prezydencki w Tajpej – dawną siedzibę japońskich gubernatorów wyspy – prześledzić można historię tajwańskiej gospodarki od wyrobów gumowych i tworzyw sztucznych, poprzez rowery aż do produktów z dziedziny elektroniki oraz technologii informatycznych, które stanowią obecnie aż połowę eksportu[12].
Dzięki inwestycjom w rozwój szkolnictwa oraz innowacyjność technologiczną, Tajwan stał się światowym liderem w produkcji półprzewodników oraz układów scalonych, przez co zalicza się go, obok Singapuru, Korei Południowej oraz Hong Kongu, do grona tzw. azjatyckich tygrysów, czyli najszybciej rozwijających się krajów Azji do 1995 roku. Taka pozycja czyni z Tajwanu istotnego gracza nie tylko w światowej gospodarce, ale także ma swoje implikacje polityczne. Kontrola nad wyspą oznaczać może bowiem kontrolę nad technologiami, bowiem produkcja zazwyczaj i tak odbywa się po drugiej stronie Cieśniny Tajwańskiej.
Co więcej, marzenia o powrocie na kontynent materializują się dzięki temu w nieco innej formie niż życzył sobie tego Chiang Kai-shek. Otóż tajwański biznes jest jednym z największych inwestorów w Chińskiej Republice Ludowej, a w prowincji Fujian z głównym portem w Xiamen powstają nawet tajwańskie dzielnice. Dzięki chińskiej sile roboczej tajwańska produkcja gigantów Foxconn oraz TSMC jest konkurencyjna na świecie[13].
Mauzoleum Chiang Kai-sheka w Tajpej. © Zdjęcie ze zbiorów prywatnych autora.Glokalizm Tajwanu
Japonia, Stany Zjednoczone, Niemcy, Chiny, Hong Kong, Korea Południowa i Singapur to najwięksi partnerzy handlowi Tajwanu, który jako 17 gospodarka świata nie ogranicza się jedynie do podpisywania umów o wolnym handlu, ale intensywnie stara się dywersyfikować rynki zbytu oraz portfolio swoich produktów eksportowych ze względu na fakt, iż tajwański przemysł skoncentrowany jest przede wszystkim na handlu zagranicznym. Służy temu współpraca promocyjna administracji rządowej i sektora prywatnego w postaci między innymi projektu Taiwan Excellence, realizowanego przez spółkę TAITRA[14].
Istotnym elementem jest również korelacja pomiędzy koncepcją polityki zagranicznej, a kierunkami współpracy gospodarczej. Mowa tutaj przede wszystkim o inicjatywie Nowej Polityki Wobec Południa prezydent Tsai Ing-wen, której celem jest intensyfikacja współpracy gospodarczej i politycznej z 16 państwami Azji Południowej i Południowo-Wschodniej oraz Australią i Nową Zelandią[15].
Dawni śmiertelni wrogowie reklamują jedną z tajwańskich marek piwnych. © Zdjęcie ze zbiorów prywatnych autora.Narzędziem umacniania tajwańskiej obecności na arenie międzynarodowej jest działalność organizacji pozarządowych, wspierana jednak przez ministerstwo spraw zagranicznych Republiki Chińskiej[16]. Tajwan prowadzi bowiem projekty pomocy humanitarnej dla regionów i państw dotkniętych skutkami klęsk żywiołowych, a także pomocy rozwojowej, w tym nie tylko obejmującej państwa utrzymujące pełne stosunki dyplomatyczne z Tajpej, ale również państwa rozwijające się – na przykład Bośnia i Hercegowina – a nawet te należące do Unii Europejskiej[17].
Republika Chińska na Tajwanie pomimo swojej skomplikowanej historii i szczególnej pozycji prawnomiędzynarodowej, w odróżnieniu od innych państw o limitowanej suwerenności, stała się jednym z istotnych graczy na arenie międzynarodowej, skutecznie przeciwdziałając chińskiemu oddziaływaniu politycznemu. Swój sukces Tajwan zawdzięcza jednak nie tylko wsparciu USA, ale przede wszystkim wysokiemu poziomowi rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, które jednocześnie jako społeczeństwo informacyjne aktywnie włącza się w budowanie międzynarodowej pozycji Republiki Chińskiej, stanowiąc istotny podmiot działań prowadzonych z zakresu dyplomacji publicznej. Dyplomacja publiczna, a zwłaszcza jej cyfrowa odmiana kształtują międzynarodowy wizerunek tego państwa, wzmacniany również odwołaniem do chińskiej tradycji kulturowej. Kultura, w przeciwieństwie do zyskującej na popularności w badaniach społecznych tajwańskiej tożsamości regionalnej, nie stanowi nośnika ideologii politycznej i może stać się elementem tajwańskiej przewagi konkurencyjnej względem Chin ludowych, zwłaszczam że w istocie to na Tajwanie zachowały się w oryginalnej formie chińskie tradycje kulturowe, w tym także religijne. Co więcej, renesans buddyzmu na kontynencie miejscowi Chińczycy zawdzięczają rodakom z Tajwanu i tamtejszym organizacjom pozarządowym.
[1] Formalnie wszedł w życie 20 maja 1948 roku na mocy ustawy o Okresie Narodowej Mobilizacji w celu Stłumienia Komunistycznej Rebelii. Stan wojenny zniesiono dopiero w połowie lipca 1987 roku po 38 latach obowiązywania. W tym czasie przeprowadzano tylko uzupełniające wybory do parlamentu, w którym dożywotnio mandaty pełnili deputowani wybrani w latach 1948-1949. Zawieszono swobody obywatelskie, co oznaczało, że de facto monopol partyjny Kuomintangu. Działały co prawda jeszcze dwie inne partie założone jeszcze na kontynencie, ale były subsydiowane przez KMT. Działalność opozycyjna była zwalczana, a opozycjoniści oskarżani najczęściej o komunizm emigrowali do USA i Japonii. Kres dyktaturze KMT położył dopiero syn Chinag Kai-shek, który w latach 1978-1988 sprawował urząd prezydenta. Zapoczątkował przemiany demokratyczne na Tajwanie, dzięki którym od 1989 roku można było rejestrować partie polityczne, a w 1991 roku zorganizowano powszechne wybory do parlamentu. Pięć lat później z kolei przeprowadzono pierwsze bezpośrednie wybory prezydenckie.
[2] Na podstawie tzw. konsensusu z 1992 roku oba państwa chińskie uznają jednolitość chińskiego terytorium zachowując jednocześnie prawo do jej własnej interpretacji.
[3] Formalnie USA zerwały stosunki dyplomatyczne z Tajpej 1 stycznia 1979 roku. Dwa miesiące później weszła w życie ustawa Taiwan Relations Act, która stała się prawną podstawą wzajemnych stosunków, regulując między innymi kwestię sprzedaży amerykańskiego sprzętu wojskowego i broni.
[4] L. Antonowicz: Status prawnomiędzynarodowy Republiki Chińskiej na Tajwanie. W: Tajwan w stosunkach międzynarodowych. Red. E. Haliżak. Warszawa 1997, s. 38–42.
[5] Naddniestrzańska Republika Mołdawska formalnie stanowi część Republiki Mołdawii i nie cieszy się uznaniem międzynarodowym ani jednego pierwotnego podmiotu prawa międzynarodowego (państwa), podczas gdy na przykład Saharyjska Arabska Republika Demokratyczna kontrolując około jednej trzeciej terytorium Sahary Zachodniej jako członek Unii Afrykańskiej cieszy się uznaniem 51 państw, a Kosowo natomiast uznaje za suwerenne państwa dwa razy większa liczba.
[6] Przykładem kontrolowanej krytyki jest bijący rekordy popularności serial sensacyjny pt: Renmin de mingyi (tłum. W imię ludu), który na jednej z chińskich platform wideo wyświetlono 7,5 mld razy, a produkcję tego 52-odcinkowego serialu wsparła finansowo w dużym stopniu Najwyższa Prokuratura Ludowa. Serial dotyczy walki organów ściągania w autorytarnym państwie z wszechobecną korupcją. Z kolei szerzej na temat ramowania dozwolonej krytyki w prasie zob. w: D. Young: The Party Line. How the Media Dictates Public Opinion in Modern China. Singapore 2013, s. 63–80.
[7] W dyskursie publicznym poświęconym problematyce Cieśniny Tajwańskiej – strategicznego szlaku wodnego południowo-wschodniej Azji – występuje pojęcie „Taiwan threat”, które oznacza niebezpieczeństwo wciągnięcia USA do wojny w tamtym rejonie świata w sytuacji militarnej aneksji Tajwanu przez Chiny ludowe, zwłaszcza wobec uchwalonej przez chiński parlament w 2005 roku tak zwanej ustawy antysecesyjnej, która przyznaje Pekinowi prawo do interwencji zbrojnej na wypadek formalnego ogłoszenia przez Republikę Chińską suwerenności.
[8] Przykładem takich działań są problemy Republiki Chińskiej związane z brakiem możliwości udziału w dorocznym posiedzeniu Zgromadzenia Światowej Organizacji Zdrowia, w którym Republika Chińska uczestniczyła w roli obserwatora do czasu przejęcia władzy na Tajwanie przez proniepodległościową Demokratyczną Partię Postępu. Z kolei chińska obietnica intensywnej współpracy finansowej doprowadziła Salwador do zerwania stosunków dyplomatycznych z Tajpej na rzecz nawiązania ich z Pekinem. Republika Chińska poza 17 państwami świata, w tym Stolicą Apostolską, z resztą globu utrzymuje stosunki de iure konsularne poprzez sieć Biur Przedstawicielskich Tajpej pełniących pełniący de facto funkcję tajwańskich ambasad. Co ciekawe, tajwański paszport pozwala jego właścicielowi na bezwizową podróż do dwukrotnie większej liczby państw niż posiadaczowi chińskiego odpowiednika – por. https://www.passportindex.org/byRegion.php?country=tw (dostęp: 31.05.2019)
[9] Republika Chińska nie występuje w międzynarodowych stosunkach gospodarczych, politycznych, kulturalnych i sportowych jako Tajwan lub pod nazwą państwa, a najczęściej jako Chińskie Tajpej z wyjątkami w postaci członkostwa w Światowej Organizacji Handlu (Wydzielony Obszar Celny Tajwanu, Pengu, Kinmen i Matsu) oraz Azjatyckiego Banku Rozwoju (Tajpej, Chiny).
[10] Światowe media pełne były doniesień prezentujących tramwaj eksponujący tajwańskie zaangażowanie w ochronę klimatu kursujący wzdłuż terenu obrad konferencji klimatycznej ONZ.
[11] Nation Brands 2018. The annual report on the world’s most valuable nation brands; https://brandfinance.com/images/upload/brand_finance_nation_brands_reports_2018.pdf (dostęp: 31.05.2019).
[12] Gospodarkę Tajwanu do czasu transformacji demokratycznej pod względem własnościowym kontrolował Kuomintang. KMT uchodzi za najbogatszą partię polityczną na świecie. Majątek partyjny szacowany jest na ponad 800 mln dolarów amerykańskich. W lipcu 2016 roku uchwalono ustawę, która obligowała partie polityczne do zwrotu majątku i aktywów, w jakich posiadanie weszły nielegalnie, nacjonalizując mienie japońskich okupantów wyspy w 1945 roku, a także inwestując w przedsiębiorstwa i fundacje, monopolizując własnościową strukturę gospodarki Tajwanu. Szerzej na ten temat pisze Lawrence Chung. Zob. L. Chung: Taiwan’s Kuomintang in crisis as ‘ill-gotten gains’ law threatens to reverse party’s fortune. „South China Morning Post”, 18.09.2016; https://www.scmp.com/news/china/policies-politics/article/2020328/taiwans-kuomintang-crisis-ill-gotten-gains-law [dostęp: 17.12.2018].
[13]Foxconn to największy na świecie producent elektroniki i komponentów komputerowych dla potrzeby czołowych marek globalnych. Z kolei Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC) to największy na świecie niezależny producent układów scalonych i procesorów. Tajwan natomiast jako lokalizacja ma największy udział w globalnym rynku produkcji płyt półprzewodnikowych (ok. 21%) wyprzedzając Koreę Południową oraz Japonię. Dwie trzecie przychodów Tajwanu pochodzi ze sprzedaży elektroniki. Wysoki rozwój przemysłu IT wynika przede wszystkim z zatrudniania wysoko wykwalifikowanej kadry inżynierskiej, która wykorzystując doświadczenia wynikające z montażu sprzętu na zlecenie, opracowywała i wdrażała do produkcji własne konstrukcje. Sprzyjała temu wydatna pomoc państwa, która wiązała się z przyznawaniem dotacji na rozwój branży IT. Obecnie w miejsce dotacji preferowane są inwestycje bezpośrednie, które w ciągu kilku lat umożliwić mają powstanie 30 tys. start-upów. Prezydent Tajwanu Tsang Ing-wen chce aby miasto Taoyuan, gdzie mieści się międzynarodowe lotnisko, stało się tajwańską Doliną Krzemową. Uruchomienie tajwańskiej „doliny krzemowej” to jeden z pomysłów na modernizację gospodarki Republiki Chińskiej w ramach programu innowacji przemysłu „5+2”. Mowa w nim o 7 projektach inwestycyjnych odnoszących się do rozwoju IT, biotechnologii, lotnictwa, robotyki oraz przemysłu obronnego i energii odnawialnej. Wsparcie dla tajwańskiej „doliny krzemowej” zadeklarowały już firmy Google i Microsoft. Pierwsza z nich uruchomiła projekt „Smart Taiwan”, którego celem jest przeszkolenie co najmniej 5 tysięcy osób z zakresu technologii sztucznej inteligencji i ponad 50 tys. w zakresie marketingu cyfrowego. Microsoft z kolei otworzył centrum badawcze z zakresu sztucznej inteligencji i zatrudnia 200 lokalnych specjalistów. Firma zamierza również rozwijać na Tajwanie technologię telekomunikacyjną 5G głównie na potrzeby streamingu internetowego, smart cities oraz inteligentnych aplikacji.
[14] TAITRA – Taiwan External Trade Development Agency jako organizacja pozarządowa prowadzi między innymi projekt promocji tajwańskiego eksportu – Taiwan Excellence oraz sieć biur handlowych na świecie.
[15] https://nspp.mofa.gov.tw/nsppe/ (dostęp: 31.05.2019).
[16] https://www.taiwanngo.tw (dostęp: 31.05.2019).
[17] W przypadku Bośni i Hercegowiny są to dwa projekty z zakresu tzw. zielonej energii. Z kolei projekty realizowane w Rumunii oraz Bułgarii obejmowały wsparcie dla rozwoju finansowego sektora małych przedsiębiorstw, lokalny projekt efektywności energetycznej, a także finansowanie gospodarki ekologicznej oraz projekt wprowadzenia elektrycznych autobusów w Sofii.
All texts published by the Warsaw Institute Foundation may be disseminated on the condition that their origin is credited. Images may not be used without permission.
Powiązane wpisy
