China Monitor to program, który analizuje politykę gospodarczą i zagraniczną Chin oraz prognozuje konsekwencje decyzji Pekinu dla gospodarki światowej, UE, państw Europy Środkowo-Wschodniej i Polski.
Data: 14 października 2020 Autor: Paweł Paszak
Chiny zwiększają wpływy w organizacjach międzynarodowych
Od początku pandemii Chiny kontynuują wysiłki na rzecz wzmocnienia swej pozycji w systemie instytucji międzynarodowych, w tym w szczególności w ramach wyspecjalizowanych agend Organizacji Narodów Zjednoczonych. Celem tych działań jest kształtowania norm, standardów, praktyk i reguł, które sprzyjałyby ich długoterminowej strategii oraz prowadziłyby do osłabienia globalnej pozycji USA. Z uwagi na wielostronny charakter tych instytucji, władze chińskie zabiegają o poparcie państw rozwijających się, przede wszystkim tych, z którymi rozwijają intensywną współpracę gospodarczą. Wśród nich dominują kraje Afryki, Ameryki Łacińskiej i Azji Środkowej, często zmagające się z problemami rozwojowymi oraz niewydolnymi i opresyjnymi systemami politycznymi. Rosnącym wpływom ChRL w instytucjach międzynarodowych sprzyjają także izolacjonistyczne tendencje w polityce USA.
Chiny budują swoją pozycję w organach, które przez wiele lat krytykowały proces łamania praw człowieka w tym kraju. W trakcie 44. Sesji Rady Praw Człowieka ONZ (30.06-17.07.2020 r.) ogłoszone zostały dwie deklaracje w związku z wprowadzeniem Prawa o Bezpieczeństwie Narodowym w Hongkongu, które zlikwidowało jego dotychczasową autonomię. Pierwsza z nich, wyrażająca poparcie dla władz ChRL, uzyskała poparcie aż 53 państw, w większości z obszaru Afryki i Bliskiego Wschodu, przy neutralnej postawie rządów Ameryki Łacińskiej i Azji Południowo-Wschodniej. Konkurencyjna deklaracja potępiająca działania władz w Pekinie uzyskała poparcie jedynie 23 rządów demokratycznych państw rozwiniętych. Przywołany przykład obrazuje sposób wykorzystywania rosnącej pozycji gospodarczej w państwach rozwijających się w celu budowania wpływów politycznych w przestrzeni międzynarodowej. Te służą jako narzędzie legitymizacji działań Chin oraz promowania wizji polityki opartej na zasadach: „suwerenności”, „nieingerencji” i „obopólnie korzystnej współpracy” (win-win cooperation).
Wzrost pozycji Chin jest ponadto zauważalny w obszarze operacji pokojowych ONZ, zarówno na poziomie wielkości wysyłanych kontyngentów, jak i delegowanych środków. Pomiędzy 2008 a 2020 r. wkład finansowy ChRL w budżet operacji wzrósł z 693 mln dol. (9,4%) do 988 mln dol. (15,21%) i przewyższył łączny wkład Japonii (8,56%) i Niemiec (6,09%). Spośród stałych członków Rady Bezpieczeństwa ONZ Chiny nie tylko wystawiają najwyższy kontyngent – ok. 2,5 tys. błękitnych hełmów – ale ponadto jest on wyższy od połączonych kontyngentów pozostałych mocarstw. Większość z żołnierzy pełni służbę na misjach w Sudanie, Sudanie Południowym, Libanie, Mali i Demokratycznej Republice Konga. Takie ukierunkowanie wspiera ogólną politykę Chin wobec Afryki, zmierzającą do ugruntowania tam swoich wpływów i zbudowania pozytywnego wizerunku kraju.
Ważnym wektorem aktywności ChRL są organizacje, komisje i podkomisje zajmujące się wyznaczaniem procedur i standardów, w szczególności w odniesieniu do najbardziej innowacyjnych technologii. Nabierająca intensywności rywalizacja ze Stanami Zjednoczonymi powoduje, że możliwości ekspansji gospodarczej ChRL stają się coraz bardziej ograniczone. Wytyczenie międzynarodowych standardów technologicznych, korzystnych dla chińskich koncernów, ma szansę częściowo zrównoważyć te straty. Z tego względu władze KPCh podejmują próby przekucia rosnącego potencjału naukowo-technicznego Chin w realny wpływ na formułowanie reguł w takich instytucjach jak: International Standarization Agency (ISO), International Electrotechnical Commission (IEC), the International Telecommunications Union (ITU) czy Third Generation Partnership Project (3GPP). Unia Europejska, Japonia i Stany Zjednoczone wciąż posiadają wyraźną przewagę w tym obszarze, jednak w dekadzie 2010-2020 uległa ona relatywnemu osłabieniu. Reprezentanci Chin stoją jak dotąd na czele 4 z 15 agencji wyspecjalizowanych ONZ w tym: UNIDO, ITU, FAO i ICAO, które odpowiadają za wyznaczanie standardów w obszarach telekomunikacji, lotnictwa oraz rolnictwa.
Wesprzyj nas
Jeżeli przygotowane przez zespół Warsaw Institute treści są dla Państwa przydatne, prosimy o wsparcie naszej działalności. Darowizny od osób prywatnych są niezbędne dla kontynuacji naszej misji.
W pierwszej połowie 2020 r. najwięcej uwagi mediów przyciągnęła kwestia wpływu ChRL na Światową Organizację Zdrowia (WHO). W miarę rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2, instytucja stała się przedmiotem rosnącej krytyki z powodu domniemanego wsparcia dla narracji konstruowanej przez władze ChRL. Do 21 stycznia 2020 r. WHO wspierała wersję administracji Xi Jinpinga mówiącą, że wirus nie jest przenoszony przez ludzi. Zignorowała przy tym ostrzeżenia ze strony władz Tajwanu, które już 31 grudnia notyfikowały ostrzeżenie o możliwości ludzkiej transmisji koronawirusa. 7 kwietnia Prezydent Donald Trump określił organizację jako „sino-centryczną”, a 15 kwietnia ogłosił wstrzymanie jej finansowania. W odpowiedzi na decyzję amerykańskiego prezydenta, MSZ ChRL zapowiedział, że zwiększy wsparcie dla organizacji o 50 mln dol.
W miarę rosnącej potęgi ekonomicznej i militarnej Chin należy oczekiwać dalszych prób poszerzania zakresu kontroli w systemie organizacji międzynarodowych obejmujących ONZ, WTO i IMF. Władze w Pekinie będą dążyć do wprowadzenia zmian instytucjonalnych w oparciu o rosnące poparcie państw rozwijających się. Reformy służyć mają kształtowaniu jak najkorzystniejszego środowiska międzynarodowego oraz budowie wizerunku państwa chińskiego jako adwokata multilateralizmu, obrońcy globalizacji i atrakcyjnej alternatywy dla Stanów Zjednoczonych. Ze strony państw Zachodu niezbędne jest zwiększenie zaangażowania na polu instytucji międzynarodowych i poszerzenie zakresu koordynacji między czołowymi aktorami (USA, UE, Japonia, Korea) w celu zagwarantowania sobie decydującego głosu. Ważnym aspektem powinno być także pobudzenie współpracy rozwojowej i inwestycyjnej z państwami rozwijającymi się tak, aby zapewnić im atrakcyjną alternatywę dla oferty Pekinu.
Wszystkie teksty (bez zdjęć) publikowane przez Fundacje Warsaw Institute mogą być rozpowszechniane pod warunkiem podania ich źródła.
Powiązane wpisy
Fundacja Warsaw Institute
