Reakcja państw Trójmorza na wojnę w Ukrainie

Zdjęcie: Military Blance Blog 

W 2024 roku walki nasiliły się w szczególności w rejonie Doniecka. Możliwe, że Rosja planuje kolejną ofensywę, tym razem, by zająć północ Ukrainy w rejonie kluczowych miast takich jak Sumy i Charków i niejako w odpowiedzi na ukraińskie ataki na rosyjskie instalacje naftowe i rafinerie.^[i][ii]

Rosjanie odnieśli ostatnio pewne sukcesy: na początku 2024 r. zajęli ważną ze strategicznego punktu widzenia miejscowość Awdijiwka. Teraz starają się dotrzeć do granicy administracyjnej Doniecka. Rosjanom udało się także przejąć miejscowość Oczeretyne na wschodzie Ukrainy,^[iii] co stanowi nie lada problem dla ukraińskiej obrony i wspierającego ją zaplecza.

Chociaż rosyjskie zdobycze w Ukrainie można określić mianem „pyrrusowego zwycięstwa”, warto zauważyć, że rosyjskie wojsko wyciąga wnioski i dostosowuje się do bieżącej sytuacji na froncie. Armia rosyjska cały czas podejmuje próby zajęcia miejscowości Czasiw Jar w obwodzie donieckim.^[iv] W nadchodzących miesiącach zarówno Ukraina, jak i jej zachodni sojusznicy będą  więc musieli podjąć kluczowe decyzje.

Warto dodać, że ostatnio Rosja wznowiła ataki^[v] na ukraińską sieć produkcji i dystrybucji energii elektrycznej, celując w obiekty w całym kraju. Ataki te pogorszyły niełatwą i tak sytuację ukraińskiej obrony powietrznej oraz zniszczyły ważne obiekty infrastruktury krytycznej. Wstrzymanie zagranicznej pomocy dla Ukrainy z kolei umożliwiło Rosji wykorzystanie słabych punktów w obronie Ukrainy, zarówno w zakresie obrony powietrznej infrastruktury krytycznej, jak i utrzymania linii frontu.

Jak bieżąca sytuacja w Ukrainie wpłynęła na politykę państw Trójmorza? Kraje położone na wschodniej flance inwestują w obronność oraz rozwijają własny przemysł obronny. W tej kwestii zdecydowanym liderem jest Polska. Pomimo obaw związanych z polsko-koreańską umową zbrojeniową, Polska kontraktuje kolejne dostawy sprzętu wojskowego i amunicji, w tym amerykańskiego IBCS, czyli najnowocześniejszego systemu dowodzenia obroną przeciwlotniczą i przeciwrakietową.^[vi][vii] W 2023 r. Polska rozpoczęła także proces normalizacji^[viii] stosunków gospodarczych i dyplomatycznych z Ukrainą.

W obronność, choć na mniejszą skalę niż Polska, inwestują także Węgry, które podjęły niedawno decyzję o zakupie szwedzkich myśliwców.^[ix]. Ponadto, Budapeszt stawia na rozwój współpracy gospodarczej z Ukrainą poprzez budowę standardowych linii kolejowych^[x] na obszarach przygranicznych. To jeden z priorytetów Inicjatywy Trójmorza, niemniej, większość funduszy na ten cel pochodzi ze środków unijnych.

Z kolei z uwagi na bezpośrednie sąsiedztwo Rosji sytuację w Ukrainie z rosnącym niepokojem obserwują państwa bałtyckie. W rejonie Morza Bałtyckiego masowe zakłócenia sygnału GPS z terytorium Królewca i w okolicach Sankt Petersburga stwarzają zagrożenie dla lotnictwa cywilnego. Dotknęło to ostatnio samolot fińskich lotniczych Finnair, którego załoga musiała zawrócić.^[xi][xii] Sukces Ukraińców na polu walki oznacza więc bezpieczeństwo krajów bałtyckich.

Niekwestionowanym liderem w produkcji broni w Europie są natomiast Czechy. Chodzi głównie o pociski artyleryjskie kalibru 155 mm, których ukraińskie wojsko dziś bardzo potrzebuje Przykład Czech doskonale ilustruje, jak skupienie się na produkcji wojskowej może przyciągnąć zagraniczny kapitał i ożywić rodzimą gospodarkę.^[xiii][xiv]

Z uwagi na sytuację na Ukrainie i potrzebę zbrojenia się przez członków Trójmorza, warto rozważyć, czy inwestycje w ramach programu Trójmorza powinny obejmować dziedzinę obronności i bezpieczeństwa. Dwa lata od inwazji Rosji na Ukrainę zauważalne jest, że interesy gospodarcze państw Trójmorza, które dotychczas były promowane przez Inicjatywę Trójmorza, coraz bardziej łączą się z potrzebami i wymaganiami przemysłu obronnego.

W obliczu działań wrogo nastawionych aktorów, interesy gospodarcze państw członkowskich oraz budowa potrzebnej infrastruktury są priorytetami. Dodatkowo, inwestycje w przemysł obronny mogą wzmocnić zaufanie do inwestycji nie tylko w obronność, ale także w całą gospodarkę narodową. Większe nakłady na obronność oznaczają wyższy poziom bezpieczeństwa w krajach Trójmorza. Dodatkowo, pomoc w rozwinięciu sektorów obronności w państwach Trójmorza może także ożywić gospodarkę i stworzyć nowe miejsca pracy, co wpisuje się w bieżące realia geopolityczne.

^[i]Informacja prasowa ISW, 26 kwietnia 2024 r., https://understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-26-2024

^[ii]Putins Cordon Sanitere in Ukraine, Philip Wasielewski and William Courtney, 10 kwietnia 2024 r., https://www.rand.org/pubs/commentary/2024/04/putins-cordon-sanitaire-in-ukraine.html

^[iii] Russian forces make significant gains in Eastern Ukraine, Luke Harding, Dan Sabbagh, 23kwietnia 2024 r., https://www.theguardian.com/world/2024/apr/23/russian-forces-make-significant-gains-in-eastern-ukraine

^[iv] Ukraine battles to hold vital stronghold of Chasiv Yar, Fabrice Deprez, 1 maja 2024 r., https://www.ft.com/content/01cbf434-ebd8-4acd-970b-cd772015a348

^[v] Russian missles pound powers plants in central and western Ukraine, Olena Harmash, Tom Balmforth, 28kwietnia 2024 r., https://www.reuters.com/world/europe/russia-hits-ukrainian-energy-facilities-three-regions-kyiv-says-2024-04-27/

^[vi] Korea-Poland mega rms deal jeopardized by financial hurdles, Lee Hyo-jin, 22kwietnia 2024 r., https://www.koreatimes.co.kr/www/nation/2024/04/113_373220.html

^[vii] Poland signs $2.5bn deal with US for air defence system, Agata Pyka, 1^marca 2024 r., https://notesfrompoland.com/2024/03/01/poland-signs-2-5bn-deal-with-us-for-air-defence-system/

^[viii] New Polish Government Bolsters Relations with Ukraine, Janusz Bugajski, 5lutego 2024 r., https://jamestown.org/program/new-polish-government-bolsters-relations-with-ukraine/

^[ix] Hungary buys Swedish fighter jets, prepares to approve NATO bid, Krisztina Than and Johan Ahlander, 23 kwietnia 2024 r., https://www.reuters.com/world/hungary-sign-defence-industry-deal-with-sweden-pm-orban-says-2024-02-23/#:~:text=BUDAPEST%2FSTOCKHOLM%2C%20Feb%2023%20(,prawie%20two%20lat%20of%20delays.

^[x] Ukraine launched standard-gauge rail construction, Railway Pro, 18 kwietnia 2024 r., https://www.railwaypro.com/wp/ukraine-launched-standard-gauge-line-construction/

^[xi] Markuss Jonsson, 27 kwietnia 2024, https://twitter.com/auonsson/status/1784312861738651936?s=46&t=M62WPCMFPKVyvBDXT4JerA

^[xii] Russian GPS jamming threatens air disaster, warns Baltic ministers, Richard Milne, 28kwietnia 2024 r., https://www.ft.com/content/37776b16-0b92-4a23-9f90-199d45d955c3

^[xiii] Czech arms company reassures CFIUS over purchase of US ammunition business, Charles McConell, 9 kwietnia 2024 r., https://globalcompetitionreview.com/gcr-fic/article/czech-arms-company-reassures-cfius-over-purchase-of-us-ammunition-business

^[xiv]Czech arms producer CSG reports record 1.7b [EUR] sales for last year, Krystof Chamonikolas, 10kwietnia 2024 r., https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-04-10/czech-arms-producer-csg-reports-record-1-7b-sales-for-last-year