Data: 13 lutego 2023

Niezawodny sojusznik. Warszawa wobec polityki Waszyngtonu i Berlina

Wraz z rosyjską napaścią na Ukrainę 24 lutego 2022 r. rozpoczął się nowy rozdział w stosunkach międzynarodowych, w szczególności dla krajów Europy Środkowej. Dla władz w Warszawie dodatkowo okazał się ważnym sprawdzianem lojalności dotychczasowych sojuszników. Wysiłki, jakie podjęło społeczeństwo oraz władze, a także stanowisko kluczowych partnerów Polski mogą w najbliższych latach zdefiniować priorytety polityki bezpieczeństwa.

ŹRÓDŁO: PIXABAY.COM, FLOTTY

Na polskiej scenie politycznej można było z jednej strony zaobserwować podział na zwolenników sojuszu z Waszyngtonem, zaś z drugiej – z Berlinem. Wynikało to zresztą ze zbieżności amerykańskich i niemieckich interesów w Polsce. Politycy opowiadający się za opcją niemiecką stawiali na politykę ‚Wandel durch Handel’, która zakłada nawiązywanie więzi gospodarczych i politycznych poprzez relacje handlowe. Bezpieczeństwo definiowane powiązaniami ekonomicznymi leży zresztą u podstaw funkcjonowania Estonii, Łotwy oraz Litwy, które przystąpiły do strefy euro odpowiednio w 2011, 2014 i 2015 r.
 
O wiele większa Polska dąży do wypracowania niezależnego stanowiska geopolitycznego oraz gospodarczego, do czego niegdyś nawoływała dzisiejsza opozycja. Współpraca na linii Waszyngton-Berlin kwitła za kadencji ówczesnego premiera Donalda Tuska i jego następczyni Ewy Kopacz. Zdaniem niektórych, serdeczne stosunki polsko-niemieckie miały być jednym z powodów, dla których w 2014 r. Tusk został przewodniczącym Rady Europejskiej.
 
W 2015 r. wybory parlamentarne zwyciężyły ugrupowania prawicowe pod wodzą Prawa i Sprawiedliwości, które za cel postawiły sobie zacieśnienie stosunków z Waszyngtonem. Bliskie relacje ze Stanami Zjednoczonymi stanowiły dla Polski ważny element integracji z Zachodem po rozpadzie bloku wschodniego. Wątpliwości nie ulega jednak fakt, że ze względu na odległość geograficzną oba kraje nie są dla siebie głównym partnerem handlowym. Od czasu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. jej najważniejszym partnerem handlowym są sąsiednie Niemcy.
 
Po aneksji Krymu i wybuchu wojny w Donbasie wielu zastanawiało się, jak rosyjska agresja w Ukrainie wpłynie na politykę Niemiec wobec Partnerstwa Wschodniego. Ważnym sygnałem ostrzegawczym było wykluczenie Polski z tzw. formatu normandzkiego, grupy składającej się z Ukrainy, Rosji, Niemiec oraz Francji. Rząd Prawa i Sprawiedliwości wielokrotnie krytykował pomysł budowy gazociągu Nord Stream 2, co było zbieżne ze stanowiskiem Waszyngtonu skupionym na geopolitycznym wymiarze kontrowersyjnej magistrali. Polscy decydenci stwierdzili wprost, że uruchomienie gazociągu można porównać do tratującego Ukrainę rosyjskiego czołgu – i niestety mieli rację.
 
Polsko-amerykańska współpraca osiągnęła punkt kulminacyjny wraz ze szczytem NATO, którego gospodarzem w 2016 r. była Warszawa. Od tamtego czasu czasu Amerykanie konsekwentnie zwiększają obecność w regionie. Szczyt Sojuszu w Warszawie przyniósł przełom w stosunkach polsko-amerykańskich, ustanawiając stałą obecność wojsk USA w Polsce. Ustalenia pozostały w mocy zarówno za administracji Donald Trumpa (2017) oraz jego następcy Joe Bidena (2022). O zmieniających się nastrojach społecznych najdobitniej świadczy to, jak w Warszawie przyjmowano prezydentów Stanów Zjednoczonych oraz kanclerza Niemiec Olafa Scholza. Ze względu na stanowisko Berlina wobec rosyjskiej inwazji na Ukrainę, niemiecki rząd pod przewodnictwem kanclerza Olafa Scholza bynajmniej nie cieszy się w Polsce popularnością.
 
Agresja Rosji na Ukrainę przyczyniła się nie tylko do przyspieszonej erozji porządku międzynarodowego, ale także do spadku zaufania wobec Niemiec, szczególnie w Europie Środkowej oraz krajach bałtyckich. W obliczu wojny toczącej się za wschodnią granicą Polacy zdali sobie sprawę, na których sojuszników tak naprawdę mogą liczyć. Zaufanie to kwestia absolutnie kluczowa, o czym Polacy boleśnie przekonali się na początku II wojny światowej. Nic dziwnego, że Berlin jawi się w nich oczach jako mierny gwarant bezpieczeństwa w Europie. Za zacieśnianiem więzi z Waszyngtonem opowiadają się wszystkie opcje polityczne, co dobitnie świadczy o tym, że to właśnie USA cieszy się największym zaufaniem spośród innych partnerów Polski.
 
Szymon Polewka student stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie Jagiellońskim, specjalizujący się w historii stosunków międzynarodowych, obszarze euroazjatyckim, krajach DACHL-u, stosunkach międzykulturowych i energetyce. Obecnie przebywa na stypendium na Uniwersytecie Bremeńskim. Doświadczenie zdobywał min. przy organizacji Forum Ekonomicznego 2020 czy w licznych organizacjach młodzieżowych i kołach naukowych T. j. AIESEC czy Koło Naukowe Wyzwań Zielonego Ładu.

Wesprzyj nas

Jeżeli przygotowane przez zespół Warsaw Institute treści są dla Państwa przydatne, prosimy o wsparcie naszej działalności. Darowizny od osób prywatnych są niezbędne dla kontynuacji naszej misji.

Wspieram

All texts published by the Warsaw Institute Foundation may be disseminated on the condition that their origin is credited. Images may not be used without permission.

Powiązane wpisy
Top