CHINA MONITOR
Data: 17 czerwca 2020
Autor: Paweł Paszak
Gospodarka ChRL po półroczu pandemii
Rozwój pandemii COVID-19 doprowadził do załamania korzystnej dynamiki rozwojowej w Chinach i recesji na poziomie 6,8 % w pierwszym kwartale 2020 roku. Obradujący w dniach 24-28 maja chiński parlament nie przyjął jednoznacznie zdefiniowanego celu PKB, ale podjęte działania wskazują, że Pekin wciąż zakłada możliwość wzrostu w przedziale 2-3,5%. Wskaźnik ten pozwoliłby na ustabilizowanie poziomu bezrobocia poniżej 6% (realny wskaźnik około 10%, choć w niektórych regionach może on wynosić nawet 20%) oraz stanowiłby wizerunkowy sukces wobec pesymistycznych prognoz IMF dla strefy Euro (-7,5%), USA (-5,9%) i Japonii (-5,2%). Ten optymistyczny scenariusz nie uwzględnia możliwości nawrotu zachorowań, czyli tzw. drugiej fali oraz powrotu drastycznych obostrzeń, które mogłyby doprowadzić do recesji już nie w skali kwartału, ale całego roku. Niepewności związane z sytuacją epidemiczną w kraju oraz kondycją rynków państw rozwiniętych sugerują, że trajektoria wzrostu będzie bardziej przypominać literę „W” niż „V”.
23 stycznia władze centralne podjęły decyzję o blokadzie miasta Wuhan i prowincji Hubei oraz wprowadzeniu nadzwyczajnych środków bezpieczeństwa na terenie całych Chin. Spowodowało to przestoje w pracy głównych zakładów produkcyjnych, zakłócenia łańcuchów produkcji oraz drastyczne ograniczenia aktywności obywateli. Stało się wówczas jasne, że w pierwszym kwartale 2020 r. Chiny dotknie recesja, choć dynamiczny rozwój wypadków utrudniał określenie skali kryzysu. W pierwszym tygodniu marca władze opublikowały dane za styczeń i luty, które potwierdziły pesymistyczne prognozy ekonomistów. W lutym wskaźnik PMI odzwierciedlający aktywność finansową menadżerów spadł do 35,7 pkt, czyli do najniższego poziomu w historii prowadzenia statystyk. Skalę kryzysu pokazuje fakt, że w najtrudniejszym momencie kryzysu finansowego 2008 r. PMI spadło do 38,8 pkt – o trzy punkty więcej niż lutowe wskaźniki. W okresie pierwszych dwóch miesięcy mocno ucierpiała również produkcja przemysłowa -13,5%, sprzedaż detaliczna -20,5% oraz inwestycje w aktywa trwałe -24,5% r/r. Trudna sytuacja gospodarcza przełożyła się ponadto na zmniejszenie wartości eksportu o 17,2% i importu o 4% r/r. Dalszy rozwój zachorowań na COVID-19 groził nie tylko wzrostem liczby ofiar, ale realnym załamaniem gospodarki Chin i podważeniem legitymizacji KPCh.
Marzec przyniósł względne ustabilizowanie sytuacji epidemicznej w ChRL i symboliczną wizytę prezydenta Xi Jinpinga w mieście Wuhan, która miała zwiastować powrót do społecznej i ekonomicznej normalności. W odróżnieniu do Chin, dla wielu gospodarek rozwiniętych był to początek najtrudniejszego etapu pandemii, w którym nastąpiły największe przyrosty zachorowań na COVID-19 (przykładowo w USA 1 mln nowych przypadków). Państwa te zostały zmuszone do wprowadzenia podobnych rozwiązań do tych, które w styczniu zastosował Pekin. Doprowadziło to do odcięcia Chin od kluczowych rynków zbytu i załamania konsumpcji na światowych rynkach. Dzięki świadomej polityce Pekinu od 2006 r. udział eksportu w PKB Chin sukcesywnie spadał i obecnie wynosi już około 17,4 %, czyli ponad dwukrotnie mniej niż w 2006 r. (36,04%). Mimo ograniczenia roli handlu zagranicznego, nadal pełni on ważną rolę dla chińskiego sektora przemysłowego a zwiększenie globalnego popytu stanowi niezbędny warunek pełnej normalizacji.
Stopniowe przywrócenie funkcjonowania fabryk i sektora usług pozwoliło na poprawę sytuacji gospodarczej. W marcu zauważalne stały się pierwsze sygnały ekonomicznego przebudzenia w postaci wzrostu wskaźnika PMI do 52 pkt. Tak wyraźna poprawa nastąpiła głównie za sprawą nowych zamówień krajowych, presji ze strony KPCh oraz niskich cen importowanych towarów. W odniesieniu do pozostałych wskaźników również nastąpił wzrost, choć sytuacja gospodarcza nadal pozostawała trudna. Produkcja przemysłowa zmniejszyła się o 1,1%, inwestycje w aktywa trwałe o 16,1%, sprzedaż detaliczna o 15,8% a eksport i import odpowiednio o 6,6 i 0,2% r/r.
Korzystne trendy utrzymały się także w kwietniu: produkcja przemysłowa po raz pierwszy od początku 2020 r. wzrosła o 3,9% r/r., sprzedaż detaliczna spadła o 7,5% a inwestycje w aktywa trwałe o 10,3% r/r. Mimo że w przypadku dwóch ostatnich wskaźników wystąpiły spadki, to jednak były one zdecydowanie mniejsze niż jeszcze miesiąc wcześniej. Co więcej, wbrew prognozom Agencji Reuters, która zakładała, że spadek eksportu w kwietniu wyniesie 11,2% r/r. nieoczekiwanie wzrósł on o 3,5%.
Wesprzyj nas
Jeżeli przygotowane przez zespół Warsaw Institute treści są dla Państwa przydatne, prosimy o wsparcie naszej działalności. Darowizny od osób prywatnych są niezbędne dla kontynuacji naszej misji.
W maju jedną z najbardziej nieoczekiwanych zmian był wzrost sprzedaży samochodów osobowych po raz pierwszy od 2019 r. (+1,9% r/r) oraz dalszy wzrost produkcji przemysłowej o 4,4%. Zauważalny stał się również wzrost aktywności inwestorów, co przełożyło się na ograniczenie spadków w inwestycjach w aktywa trwałe -6,3% r/r (-10,3% w kwietniu). Podobnie wyraźne odbicia nastąpiło w odniesieniu do sprzedaży detalicznej -2,8% w porównaniu do -7,5% miesiąc wcześniej. Eksport wzrósł o 1,4% a import spadł o 12,7%, generując nadwyżkę w handlu w wysokości 442,75 mld RMB.
Bank Standard Chartered przewiduje, że gospodarka ChRL w drugim kwartale 2020 r. zwiększy swoją wartość o 4% a do końca roku może podnieść ten wynik nawet do 5,1%. Podobnego wyniku oczekuje także Ting Lu – główny ekonomista Nomura w Chinach – który wskazuje, że biorąc za punkt wyjścia – 6,8%, wzrost PKB o 4% w drugim kwartale oznaczać będzie faktyczne odbicie o 11 punktów procentowych. Bardziej ostrożne szacunki przedstawia BBVA Research, prognozując wzrost PKB na poziomie 2% w drugim kwartale i 2,2% w skali całego roku. Międzynarodowy Fundusz Walutowy postawił dla Chin najbardziej pesymistyczną prognozę zakładając, że ich gospodarka zwiększy się w 2020 r. jedynie o 1,2% z mocnym odbiciem w 2021 r. (9.2%).
Gospodarka ChRL po niezwykle trudnym półroczu stopniowo wraca do normalności, jednakże na pełną normalizację należy będzie poczekać co najmniej do 2021 r. Osłabione pandemią Chiny stoją w obliczu szeregu wyzwań o charakterze wewnętrznym i międzynarodowym. Rosnący poziom bezrobocia oraz aspiracje konsumpcyjne szeroko definiowanej klasy średniej stanowią priorytet, gdyż potencjalnie mogą podważyć autorytet KPCh. Na powyższe kwestie nakłada się problem rosnącego zadłużenia gospodarstw domowych (ponad 53% PKB w 2018 r.) oraz malejąca efektywność inwestycji (trzykrotne pogorszenie w stosunku do 2007 r. – Incremental Output Ratio). W wymiarze międzynarodowym głównym problemem pozostają relacje gospodarcze z USA i możliwość dalszej eskalacji wojny handlowej. W obecnych uwarunkowaniach wypełnienie zobowiązań przyjętych przez Pekin w phase one deal wydaje się nierealistyczne. W okresie styczeń-luty Chiny zakupiły w USA towary o łącznej wartości 30,6 mld USD, wyraźnie mniej niż w latach 2019 (33,63 mld USD), 2018 (42,81 mld USD) i 2017 r. (39,21 mld USD). By osiągnąć kwoty importowe zawarte w umowie, import z USA musiałby wynieść ok. 55 mld USD w pierwszym kwartale 2020 r.
Władze w Pekinie będą dążyć do ograniczenia negatywnych skutków pandemii poprzez zastosowanie połączenia inwestycji infrastrukturalnych oraz instrumentów fiskalnych. Przewiduje się, że wartość obligacji wyemitowanych przez państwo wzrośnie prawie dwukrotnie w stosunku do 2019 r. – z 2,15 do 3,5-4 mld RMB. Premier Li Keqiang w trakcie obrad OZPL zapowiedział ponadto wzrost deficytu budżetowego do 3,6% (2,8% w 2019 r.), co zapewni dodatkowe środki w wysokości około 506 mld USD. Tradycyjnie kluczowym elementem pakietu stymulującego będą inwestycje infrastrukturalne, których przewidywana wartość w 2020 r. ma przekroczyć 3,6 bln USD. Władze zapowiadają, że nacisk położony zostanie na efektywność przedsięwzięć oraz ich innowacyjność, co wiązać się będzie ze zwiększeniem środków przeznaczanych na budowę infrastruktury cyfrowej i innowacyjnej gospodarki (5G, Big Data, przemysł 4.0, zielona energia, kolej dużych prędkości).
Wszystkie teksty (bez zdjęć) publikowane przez Fundacje Warsaw Institute mogą być rozpowszechniane pod warunkiem podania ich źródła.
Powiązane wpisy
Fundacja Warsaw Institute
