U.S. WEEKLY
Data: 23 grudnia 2019
Zła passa szpiegów Putina
Siódemka jest podobno szczęśliwa. Jednak tej jesieni w Moskwie będzie się ta liczba źle kojarzyła. Bo w siedmiu różnych krajach Europy rosyjscy agenci trafili na pierwsze strony gazet: zdemaskowani i skompromitowani. Szpiegom ze Wschodu daleko do Jamesa Bonda. Oto krótka wycieczka śladem ostatnich wpadek wywiadowców Władimira Putina.
1. Bułgaria
Najpierw, we wrześniu, prokuratura postawił zarzut szpiegostwa Nikołajowi Malinowowi, biznesmenowi i politykowi, przywódcy Ruchu Rusofili. Wspólnie z ukrytym pod szyldem fundacji i think-tanków rosyjskim wywiadem miał on zbudować w Bułgarii silny promoskiewski obóz i zmienić orientację geopolityczną Sofii. Bułgarskie władze zakazały wjazdu zamieszanym w sprawę Rosjanom. Minęło kilka tygodni i z Bułgarii wyrzucony został rosyjski dyplomata, który próbował werbować miejscowych wojskowych. W grudniu zaś okazało się, że agenci GRU ze specjalnej jednostki 29155 próbowali kilka lat wcześniej otruć substancją podobną do nowiczoka bułgarskiego handlarza bronią dlatego, że sprzedawał broń Ukrainie.
2. Czechy
W październiku czeski kontrwywiad BIS ujawnił, że w 2018 roku zniszczył siatkę wywiadowczą Rosji. Miała być związana z FSB i finansowana przez ambasadę rosyjską w Pradze. Zadaniem siatki było organizowanie cyberataków. Grupa działała pod przykrywką dwóch prywatnych firm w Pradze, które zajmowały się sprzedażą sprzętu komputerowego i oprogramowania. Ambasada Rosji w Pradze to ważny ośrodek rosyjskiego wywiadu na cały region. To do Czech przyjechali za Skripalem w 2014 roku dwaj agenci GRU, którzy parę lat później próbowali go zabić. Przez Czechy przechodziły też pieniądze przeznaczone na pucz w Czarnogórze w 2016 r.
3. Estonia
Rosyjskie służby specjalne wykorzystywały Estonię do finansowania swoich zagranicznych operacji – oświadczył minister finansów tego kraju, Martin Helme. W listopadowym wywiadzie dla Reutersa mówił, że z Rosji płynęły dwa rodzaje środków. Część z nich to pochodzące z malwersacji pieniądze, które chciano wyprowadzić za granicę. Pozostałe były „bardzo mocno związane” z rosyjskim służbami. Estońskie władze wyjaśniają, czy w operacje finansowe będące przedmiotem dochodzenia były zaangażowane osoby objęte sankcjami USA. W październiku Helme spotkał się w tej sprawie w Waszyngtonie z Marshallem Billingslea, który w Departamencie Skarbu USA odpowiada za kwestie walki z finansowaniem terroryzmu.
Wesprzyj nas
Jeżeli przygotowane przez zespół Warsaw Institute treści są dla Państwa przydatne, prosimy o wsparcie naszej działalności. Darowizny od osób prywatnych są niezbędne dla kontynuacji naszej misji.
4. Francja
Na początku grudnia francuski dziennik „Le Monde” ujawnił, że co najmniej 15 rosyjskich szpiegów GRU – prawdopodobnie należących do osławionej jednostki 29155 – używało regionu Haute-Savoie we francuskich Alpach jako bazy wypadowej do działań na terenie całej Europy. Z dochodzenia prowadzonego wspólnie przez wywiady Wielkiej Brytanii, Szwajcarii, Francji i USA wynika, że grupa działała z alpejskich kurortów w latach 2014-2018. To właśnie z jednostką 29155 związani są zamachowcy, którzy usiłowali zabić Siergieja Skripala. Agenci tej grupy działali też w Bułgarii, Mołdawii, Czarnogórze i być może innych krajach europejskich. „Le Monde” podał również, że dwa zespoły hakerów powiązane z GRU zaatakowały sztab wyborczy Emmanuela Macrona przed wyborami prezydenckimi we Francji w 2017 roku. Grupa APT28 łączona jest też z cyberatakami na Partię Demokratyczną w USA. Hakerzy z grupy Sandworm atakują zaś wiele rządów w Europie.
5. Hiszpania
Jednym z krajów, które odwiedzali szpiedzy z Alp, jest Hiszpania. W październiku miejscowa policja zatrzymała dwóch rosyjskich szpiegów zamieszanych w podsycanie separatyzmu katalońskiego. 21 listopada ujawniono zaś, że Sąd Najwyższy otworzył śledztwo w sprawie zaangażowania rosyjskich służb w kampanię destabilizacji Katalonii. W sprawie pojawia się nazwisko Denisa Siergiejewa, weterana rosyjskiego wywiadu wojskowego. W ostatnich latach pojawiał się w kilkunastu krajach Europy, m.in. na Ukrainie i w Czechach. Był też w Bułgarii, gdy doszło do dwóch prób zamordowania handlarza bronią Emiliana Gebrewa. Siergiejew miał być też trzecim członkiem grupy, która dokonała zamachu na Skripala w 2018 roku. W Katalonii Siergiejew miał się pojawić dwa razy pod fałszywym nazwiskiem.
6. Niemcy
Na początku grudnia rząd niemiecki wyrzucił dwóch rosyjskich dyplomatów, zapewne agentów wywiadu, zamieszanych w zamach na emigranta z Gruzji, weterana wojen czeczeńskich. Zelimchana Changoszwilego zastrzelono 23 sierpnia w Berlinie. Zabójcę Rosjanina schwytano błyskawicznie, od początku wiele wskazywało na robotę rosyjskich służb. Śledztwo to potwierdziło. Berlin twierdzi, że za zamordowaniem Changoszwilego stoi Kreml lub Ramzan Kadyrow. Moskwa odpowiedziała również wydaleniem dwóch dyplomatów niemieckich. Sprawa może skomplikować współpracę Berlina z Moskwą, widoczną choćby w projekcie Nord Stream II. Władimir Putin de facto przyznał publicznie, że to jego służby są odpowiedzialne za śmierć Changoszwilego – gdy na konferencji w Paryżu nazwał go terrorystą i zbrodniarzem.
7. Serbia
Moskwa szpieguje nie tylko kraje UE i NATO, ale nawet swych przyjaciół. W połowie listopada afera wybuchła w Serbii po publikacji nagrania, jak zastępca attaché wojskowego Rosji Gieorgij Kleban przekazuje torbę z gotówką byłemu oficerowi serbskiej armii. Nagranie pochodzi z grudnia 2018 roku. Kleban, który jest oficerem GRU, opuścił wyjechał w czerwcu 2019 roku. Po naradzie z szefami służb prezydent Aleksandar Vuczić potwierdził, że nagranie jest autentyczne, ale dodał, że spotkania nie sfilmowali Serbowie, a służby zachodnie. Vuczić dodał jednak, że serbskie służby wpadły na trop zakrojonej na szeroką skalę afery szpiegowskiej Rosji, dodając, że chodzi o 10 przypadków kontaktowania się z trzema serbskimi źródłami, które zostały sfilmowane. Komentując szpiegowski skandal serbski przywódca wyraził przekonanie, że Putin „o niczym nie wiedział” oraz podkreślał, że Belgrad nie zmieni polityki względem Rosji. Prezydent i przedstawiciele kontrwywiadu sugerują, że wyciek nagrania to efekt działań operacyjnych wywiadów innych krajów, jak USA, Wielka Brytania czy Francja, w Serbii.
Tekst ukazał się pierwotnie na łamach „Dziennika Związkowego”.
Autor:
Grzegorz Kuczyński ukończył historię na Uniwersytecie w Białymstoku i specjalistyczne studia wschodnie na Uniwersytecie Warszawskim. Ekspert ds. wschodnich, przez wiele lat pracował jako dziennikarz i analityk. Jest autorem wielu książek i publikacji dotyczących kuluarów rosyjskiej polityki.
All texts published by the Warsaw Institute Foundation may be disseminated on the condition that their origin is credited. Images may not be used without permission.
Powiązane wpisy
Fundacja Warsaw Institute
