Data: 25 listopada 2024, Autor: Jacek Plaza
Wizerunek Słowacji i jej społeczeństwa w rosyjskim przekazie medialnym
Stosunki Federacji Rosyjskiej z państwami Europy są obecnie wyjątkowo skomplikowane z powodu prowadzonych przez Moskwę działań wojennych na wschodzie i południu Ukrainy. Jednym ze skutków takiego stanu rzeczy jest budowanie określonego wizerunku państw europejskich przez pochodzące z Rosji media.
Zazwyczaj celem rosyjskich środków przekazu jest wytworzenie jak najbardziej negatywnego obrazu członków UE i NATO poprzez bardzo mocną krytykę ich polityki, społeczeństw oraz elit politycznych. Na szczególne traktowanie może jednak liczyć Słowacja, która mimo bycia członkiem wrogiego wobec Kremla Sojuszu Północnoatlantyckiego oraz zaangażowania w europejski system sankcji nałożonych na Rosję, nie jest w rosyjskim przekazie medialnym przedstawiana wyłącznie negatywnie.
Warto na wstępie zauważyć, że odbiorcą dotyczących Słowacji informacji w rosyjskich mediach są nie tylko sami mieszkańcy Federacji Rosyjskiej, ale także Słowacy, mogący przy urnach wyborczych wpływać w przyszłości na politykę swego państwa. Przekonanie ich o pozytywnym nastawieniu Rosji do narodu słowackiego, może okazać się dużym wsparciem dla miejscowych polityków opowiadających się za ożywieniem relacji z Moskwą. Media rosyjskie starają się dotrzeć do Słowaków za pośrednictwem znanych przedstawicieli tego narodu, prowadząc rozmowy z ludźmi kultury i sportu, w których przedstawiana jest wizja przyjacielskich relacji narodów Rosji i Słowacji. Twórcy rosyjskiej propagandy główny nacisk kładą na podkreślenie pozytywnych odczuć społeczeństwa słowackiego wobec Rosji.
Odpowiedzialność za decyzje niesprzyjające polepszeniu wzajemnych stosunków, przypisywana jest kilku rzekomo przekupnym politykom, posłusznie wykonującym polecenia Zachodu. Narzędziem pomagającym podkreślać bliskość obydwu narodów stała się w ostatnim czasie religia. Za przykład takiego jej wykorzystania można tu podać niedawny wywiad ze słowackim muzykiem Milanem Olsiakiem, który ukazał się w medium Российская Газета.
Jednym z głównych poruszanych w rozmowie tematów była bliskość wartości wyznawanych przez katolickich Słowaków z dogmatami cerkwi prawosławnej, którą Rosja stara się bronić przed rzekomymi prześladowaniami na terytorium Ukrainy. Российская Газета zwróciła również uwagę na stosunek Słowaków do wydarzeń z czasów II wojny światowej i udziału Armii Czerwonej w walce z niemieckimi okupantami w Europie Środkiej. Pamięć historyczna jest kolejnym ważnym elementem tworzącym złożony obraz przyjaźni rosyjsko-słowackiej w propagandowych mediach Kremla. Oprócz tematyki wyzwolenia Słowacji spod okupacji hitlerowskiej, poruszanym często zagadnieniem mającym jednoczyć obydwie nacje jest słowackie odrodzenie narodowe z XIX wieku, które odbywało się w opozycji do kontrolujących wówczas obszary Słowacji Austriaków i w rzeczywistości odwoływało się do związków z Rosją, jako najsilniejszego wówczas państwa słowiańskiego. Pamięć o ówczesnych wydarzeniach jest przywoływana przez rosyjskie środki przekazu między innymi poprzez propagowanie idei panslawizmu, podkreślanie jej popularności na Słowacji obecnie, a także promowanie organizacji Slovenske Hnutie Obrody (SHO), odnoszącej się właśnie do panslawizmu i opowiadającej się za bliską współpracą z Rosją. Przypisywane Słowakom przez rosyjskie media przywiązanie do właściwych wartości związanych z wydarzeniami historycznymi jest również widoczne przy nieproporcjonalnym nagłaśnianiu niewielkich wydarzeń, upamiętniających zdarzenia z przeszłości. We wrześniu br. wiele poczytnych portali i gazet rosyjskich rozpisywało się na temat „spotkań przyjaciół Rosji”, które odbyły się środkowej części Słowacji z udziałem przedstawiciela rosyjskiej misji dyplomatycznej w tym kraju. W publikowanych tekstach nawiązywano oprócz samego spotkania również do krytyki, jaką wyraziła Słowacja wobec wówczas jeszcze niezrealizowanych planów wydania Ukrainie przez państwa NATO pozwolenia na użycie zachodniej broni do ostrzeliwania terytorium Federacji Rosyjskiej. Przychylne postrzeganie Słowacji przez Rosję jest zauważalne nie tylko w przekazie medialnym, ale również w niektórych symbolicznych decyzjach władzy na Kremlu. Zgodnie z doniesieniami agencji TASS z 20 września 2024 roku, premier Federacji Rosyjskiej Michaił Miszustin ogłosił listę 47 krajów, które stosują politykę wprowadzającą destrukcyjne neoliberalne postawy ideologiczne. Znajdują się na niej wszystkie kraje Unii Europejskiej z wyjątkiem Węgier i Słowacji, co sama agencja również podkreśliła w swoim anglojęzycznym serwisie.
Wizerunek Słowacji w mediach rosyjskich z pozoru wytwarzany jest dla rosyjskiego odbiorcy, w celu przekonania go, że polityka Moskwy znajduje poparcie również za granicą, nawet w krajach należących do NATO. Adresatem pozostają jednak również sami Słowacy, wśród których w porównaniu z innymi europejskimi społeczeństwami tendencje prorosyjskie występują często. Potencjalnie podatnym więc na rosyjskie treści propagandowe Słowakom ukazywany jest pozytywny obraz relacji między narodami rosyjskim i słowackim, a także przychylny stosunek samej Rosji do ich kraju, co ma na celu przekonanie ich do dobrych intencji wschodnioeuropejskiego mocarstwa. Trudno na ten moment określić, w jakim stopniu omawiana strategia przynosi oczekiwane rezultaty, prawdopodobnie będzie jednak kontynuowana, na co może wskazywać rosnąca ilość rosyjskiego przekazu medialnego udostępnianego w językach angielskim i słowackim.
Bibliografia:
1. TASS, Russian prime minister approves list of countries imposing destructive attitudes, https://tass.com/politics/1845935, 20.09.2024
2. Газета.ру, В Словакии организовали «Встречи друзей России», https://www.gazeta.ru/social/news/2024/09/15/23930743.shtml? ,updated 15.09.2024
3. А. Борисов, Российская Газета, Профессор Ольшиак: Словакия стремится восстановить братские отношения с Россией, https://rg.ru/2024/08/20/professorolshiak-slovakiia-stremitsia-vosstanovit-bratskie-otnosheniia-s-rossiej.html, 20.08.2024
________
Projekt jest współfinansowany przez rządy Czech, Węgier, Polski i Słowacji w ramach Grantów Wyszehradzkich Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego. Misją funduszu jest promowanie idei zrównoważonej współpracy regionalnej w Europie Środkowej.
Wesprzyj nas
Jeżeli przygotowane przez zespół Warsaw Institute treści są dla Państwa przydatne, prosimy o wsparcie naszej działalności. Darowizny od osób prywatnych są niezbędne dla kontynuacji naszej misji.
Wszystkie teksty (bez zdjęć) publikowane przez Fundacje Warsaw Institute mogą być rozpowszechniane pod warunkiem podania ich źródła.
Powiązane wpisy
Fundacja Warsaw Institute
