UKRAINE MONITOR
Data: 23 kwietnia 2018
Ukraiński Kościół Prawosławny ma być niezależny od Rosji
Deputowani ukraińskiego parlamentu, Rady Najwyższej Ukrainy (ukr. Верховна Рада), poparli apel prezydenta Ukrainy Petra Poroszenki (ukr. Петро Порошенко ) do Patriarchy Konstantynopola Bartłomieja i Świętego Synodu Patriarchatu Konstantynopolskiego o wydanie dekretu uznającego niezależność Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej.
Tym samym ukraińskie państwo wsparło działania Ukraińskiej Cerkwii Prawosławnej Kijowskiego Patriarchatu i Ukraińskiej Autokefalicznej Cerkwi Prawosławnej, które dążą do zjednoczenia trzech instytucjonalnych nurtów kościoła prawosławnego na Ukrainie i uniezależnienia się od Patriarchatu Moskiewskiego. (Na Ukrainie funkcjonują trzy kościoły – trzy odłamy prawosławia: Ukraińska Cerkiew Prawosławna Moskiewskiego Patriarchatu, wspierana przez Moskwę; Ukraińska Cerkiew Prawosławna Kijowskiego Patriarchatu; Ukraińska Autokefaliczna Cerkiew Prawosławna, która powstała jako opozycja w dwudziestoleciu międzywojennym i jest związana z ukraińską emigracją, np. w Kanadzie). Zdaniem deputowanych ukraińskiego parlamentu, naród ukraiński nie przyjmuje już idei jedności kościelnej z patriarchą moskiewskim Cyrylem (ros. Кирилл), który, w opinii ukraińskich deputowanych, nie tylko nie wystąpił w obronie prawosławnych chrześcijan, cierpiących w wyniku rosyjskiej agresji na wschodzie Ukrainy i Krymie, lecz stał się między innymi jednym z głównych ideologów „ruskiego miru” (ros. русский мир – rosyjski świat), a więc jednym z architektów dzisiejszej wojny hybrydowej Rosji przeciwko Ukrainie.
Zwolennicy autokefalii liczą, iż Moskwa straci kolejną dźwignię nacisku na Ukrainę. „Konieczne jest wyraźne nakreślenie linii. Nie mogę rozpatrywać państwowości w kontekście kwestii politycznych, – powiedział kijowskiej gazecie Den’ (ukr. День) arcybiskup Jewstratij Zoria (ukr. Євстратій Зоря), rzecznik Kijowskiego Patriarchatu, zapytany o tocząca się dyskusję, – dla mnie jest oczywiste, że kwestia państwowości i niepodległości Ukrainy nie może być obszarem debaty politycznej. Państwowość jest aksjomatem, który wszyscy ukraińscy obywatele muszą zaakceptować. W Rumunii, Bułgarii, Gruzji, i ostatecznie w Rosji, istnieją prawosławne, lokalne autokefaliczne kościoły. Dlatego Ukraina, jako niezależne państwo, i naród ukraiński również mają do tego prawo. Problemy z podziałem prawosławia na Ukrainie, które nasiliły się w 1992 roku, były związane ze sposobem traktowania ukraińskiej państwowości i podmiotowości narodu ukraińskiego. Putin powiedział, że dla niego Rosjanie i Ukraińcy są jednym narodem. Oznacza to, że wyklucza on istnienie narodu ukraińskiego jako podmiotu. Tak samo traktuje Ukrainę. W rosyjskiej polityce istnieje pewien konsensus. Dla nich Ukraina, jako państwo, nie istnieje. Uważają, że jest to „wibracja” historii. /…/ Ten aspekt jest szczególnie wykorzystywany przez instytucje kościelne Moskiewskiego Patriarchatu, który stara się poprzez swoje wpływy w świecie prawosławnym utrzymywać Kijowski Patriarchat w sztucznej izolacji. Tak, by nawet księża i wierni, którzy nie podzielają wizji „ruskiego miru”, pozostali w kościelnych instytucjach kościoła rosyjskiego. Jestem przekonany, że jeśli kościół ukraiński otrzyma swoją niezależność, to 2/3 wiernych Patriarchatu Moskiewskiego z Ukrainy dokona wyboru na rzecz Ukraińskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. To nie moje życzenia, to dane z sondaży” .
Według najnowszego sondażu Centrum Razumkowa, przeprowadzonego między 23-28 marca br., w latach 2010-2018 liczba parafian Cerkwii Prawosławnej Moskiewskiego Patriarchatu zmniejszyła się z 24 do 13 proc. wszystkich wiernych. Wśród wiernych Cerkwi Kijowskiego Patriarchatu Centrum Razumkowa odnotowało przeciwną tendencję: wzrost liczby parafian z 15 do 29 proc. (Za prawosławnych uważa siebie 67 proc. Ukraińców, 9,4 proc. – za grekokatolików, 2,2 proc. – za protestantów) .
Według badań, 27 proc. respondentów poparło pomysł zjednoczenia się prawosławnej Ukrainy wokół Cerkwi Prawosławnej Kijowskiego Patriarchatu. Nieco mniej (23 proc.) są zdania, że kościoły prawosławne Ukrainy powinny się zjednoczyć w jednym Kościele, który dąży do niepodległości. Wskazuje to, zdaniem badaczy, na duży potencjał „zjednoczeniowy” wśród Ukraińców wyznania prawosławnego .
Niektórzy eksperci twierdzą, że duża liczba parafii w Patriarchacie Moskiewskim na Ukrainie (od jednej trzeciej do dwóch trzecich) przeniesie się do lokalnego kościoła. Ma to wynikać z tego, że Patriarchat Moskiewski znajduje się w kraju, który prowadzi agresję przeciwko państwu ukraińskiemu. I przynajmniej ze względów bezpieczeństwa narodowego konieczne jest ograniczenie działalności tej struktury kościelnej .
Stworzenie autokefalicznego kościoła na Ukrainie, zdaniem biskupa Mykołaja Danylewicza (ukr. Миколай Данилевич), rzecznika Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej Moskiewskiego Patriarchatu, wymaga zgody wszystkich lokalnych kościołów, w tym Patriarchatu Moskiewskiego. Odpowiada mu arcybiskup Kijowskiego Patriarchatu Zoria: „Patriarcha Ekumeniczny ma prawo przekazać tomos (dekret o autokefalii) Ukraińskiemu Kościołowi lokalnemu, a Patriarchat Moskiewski może poprzeć tę decyzję, jeśli sobie tego życzy” .
Zdaniem biskupa Danylewycza, Moskwa nie jest przeciwna autokefalii, idzie jej głównie o to, by nie była to „autokefalia antyrosyjska”. Również twierdzi, że dekret patriarchy ekumenicznego nie wystarczy, aby uzyskać status autokefalicznego kościoła, gdyż „…autokefalia, zgodnie z porozumieniami na szczeblu prawosławnym, jest zatwierdzana przez wszystkie lokalne kościoły prawosławne…”, i wspiera się doświadczeniem Unii Europejskiej, mówiąc: „…jeśli Ukraina będzie wstępowała do Unii Europejskiej, będzie konieczne, aby wszystkie 28 krajów zgodziły się na wejście Ukrainy do UE; a tutaj wszystkie 15 lokalnych kościołów muszą zatwierdzić ukraińską autokefalię. Dlatego konieczne jest negocjowanie ze wszystkimi, w tym z Moskwą” – dodaje .
Ta wyraźna zmiana tonu wypowiedzi hierarchów Ukraińskiej Cerkwi Moskiewskiego Patriarchatu również wskazuje na zwiększające się szanse realizacji projektu zjednoczeniowego Poroszenki. Wydarzenia z nim związane mogą występować według następującego scenariusza: w maju w Konstantynopolu Święty Synod zatwierdza decyzję o autokefalii Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej; następnie w Kijowie zbierze się Synod z udziałem wszystkich biskupów, którzy podpisali apel do patriarchy (możliwe, że niektórzy biskupi z Ukraińskiej Cerkwi Patriarchatu Moskiewskiego wezmą w nim udział); po odczytaniu przez przedstawiciela Patriarchatu Ekumenicznego tomosu, biskupi wybiorą spośród siebie prymasa nowego kościoła. To, zgodnie z planem władz ukraińskich, powinno nastąpić do końca lata. Przed 1030 Rocznicą Chrztu Ukrainy – Rusi .
All texts published by the Warsaw Institute Foundation may be disseminated on the condition that their origin is credited. Images may not be used without permission.
Powiązane wpisy
Fundacja Warsaw Institute
