MENA Monitor skupia się na regionie Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, analizując najważniejsze wydarzenia na obszarze od Maroka po Iran, ich konsekwencje dla państw ościennych oraz wpływ na sytuację na świecie.
Data: 29 sierpnia 2022 Autor: Kacper Gatlik
Przegląd tygodnia MENA
Przegląd najważniejszych wydarzeń z obszaru Bliskiego Wschodu oraz Afryki Północnej w dniach 17-26 sierpnia 2022.
Zatoka Perska
Iran – Według Khattar Abou Diab’a, wykładowcy z Uniwersytetu Paryskiego: odnowienie relacji Iranu z Arabią Saudyjską w ramach dwustronnych rozmów w Bagdadzie to widoczne polepszenie stosunków bilateralnych zwaśnionych dwóch stron regionu Zatoki Perskiej.[1]
W przypadku ponownego wejścia w życie porozumienia JCPOA Chiny[2] zyskają na zwiększonym eksporcie irańskiej ropy naftowej. Uzależniony od saudyjskiej ropy Pekin, w przypadku zwiększenia zakupu ropy od Iranu, ograniczy kupno ropy od Arabii Saudyjskiej i pozostałych państw OPEC. Teheran może zostać namówiony przez Pekin do wsparcia Chin w wyparciu „petrodolara” (waluty zależnej od relacji biznesowych USA i Arabii Saudyjskiej) jako waluty handlu ropą naftową i zastąpienia go chińskim „petrorenminbi”.
Irak- Premier Iraku Mustafa Al-Kadhimi musiał opuścić szczyt pięciu państw arabskich odbywający się w Egipcie. Niepokoje społeczne panujące w jego ojczyźnie nasiliły się, po zeszło tygodniowym posiedzeniu irakijskiego dialogu narodowego, który zbojkotowała opcja polityczna szyickiego kleryka Al Sadra. Premier Iraku wrócił do Bagdadu, po czym nawoływał wszystkie partie polityczne by ponownie, spotkały się w formie konsultacji w celu rozwiązania kryzysu politycznego w Iraku, trwającego od 2005 roku.[3] Od trzech tygodni zwolennicy Sadra oblegają parlament, żądając przeprowadzenia nowych wyborów. To już 10 miesięcy od powstania rządu niewiększościowego premiera Al-Kadhimi.[4]
Al Sadr nazywa siebie „człowiekiem z zewnątrz”, walczącym z korupcją w irakijskiej polityce. Należy zauważyć, że Al Sadr mianował swoich współpracowników, ważnymi urzędnikami państwowymi za poprzednich koalicji rządowych, których był częścią. Jego zwolennicy, żądają od najwyższej władzy sądowniczej Iraku tj. Najwyższej Rady Sądowniczej (Supreme Judicial Council), ogłoszenia nowych wyborów parlamentarnych, na co sędziowie nie mogą się zgodzić.[5]
W 2021 roku, po wyborach parlamentarnych w Iraku, koalicja Al Sadra uzyskała większość parlamentarną. Od tego czasu domaga się zmiany konstytucji, by móc nominować własnego premiera. Według prawa irakijskiego z 2003 roku premierem może zostać wyłącznie szyita. Protestujący rozbili namioty pod siedzibą sądu, czekając na rozwój wydarzeń. Przeciwnicy Sadra tj. byłe paramilitarne jednostki proirańskiej formacji Hashed al-Shaabi pod wodzą, byłego premiera Nuri al-Maliki także rozbili namioty, oczekując od instytucji ogłoszenia przedterminowych wyborów. [6] Niebezpieczne może się okazać bliskie położenie proirańskich bojówek Al Maliki i zwolenników kleryka Al Sadra, których przywódcy w przeszłości byli śmiertelnymi wrogami politycznymi.
Kuwejt – Rząd Kuwejtu odnowił relacje dyplomatyczne z Iranem. Minister spraw zagranicznych Iranu 22 sierpnia przyznał, że odnowa relacji z Arabią Saudyjską zmierza także w dobrym kierunku.[7]
Arabia Saudyjska – przedstawiciel Riyadu, minister energetyki Arabii Saudyjskiej, książę Abdulaziz bin Salman poinformował, że organizacja OPEC, zmniejszy wydobycie ropy naftowej w najbliższym czasie. Po słowach polityka zaobserwowano wzrost ceny surowca na światowych rynkach.[8] Ze względu na prawdopodobne odnowienie porozumienia o kontroli programu nuklearnego Iranu JPCOA, państwa OPEC podjęły decyzję o szantażu politycznym wymierzonym w Stany Zjednoczone. Teheran 120 dni po podpisaniu traktatu będzie mógł eksportować 50 milionów baryłek ropy naftowej dziennie. Z 17 banków i 150 irańskich instytucji zostaną zniesione amerykańskie sankcje. Iran otrzyma dostęp do własnych aktywów finansowych w dolarach. Teheran odzyskane pieniądze przeznaczyć będzie je mógł na wsparcie finansowe dla organizacji i podmiotów międzynarodowych destabilizujących bezpieczeństwo regionu Bliskiego Wschodu. Te organizacje to: Palestyński Dżihad, libański Hezbollah, separatystyczny ruch Houthi w Jemenie i reżim Baszara Al Asada w Syrii.
Bahrajn – ministerstwo zdrowia Bahrajnu ogłosiły wstępne zapisy na szczepienia dla ochotników przeciwko monkeypox.[9]
Katar – W związku z mistrzostwami świata w piłce nożnej, które odbędą się w Katarze w październiku 2022 roku, 60 pracowników Al Bandary International Group, 14 sierpnia zaprotestowało przed siedzibą firmy w Doha, przeciwko nieotrzymywaniu wynagrodzenia przez 7 miesięcy. Jak podaje BBC News część z pracowników została deportowana z Kataru w związku z protestami.[10]
ZEA – przywódca ZEA, prezydent ZEA Mohamed bin Zayed Al-Nahyan odwiedził prezydenta Egiptu Abdel Fattah El-Sisi w Al Alamein w Egipcie.[11] Politycy rozmawiali o partnerstwie strategicznym między Egiptem a Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi, by polepszyć byt mieszkańców obydwu państw. Podkreślona została potrzeba „jedności arabskiej” w rozwiązywaniu problemów regionalnych.
Oman – Muskat nie chce otworzyć swojej przestrzeni powietrznej dla izraelskich samolotów pasażerskich. Pozostałe państwa Półwyspu Arabskiego w tym Arabia Saudyjska nie podtrzymują stanowiska Omanu. W przeszłości umożliwiły one już Jerozolimie przelot izraelskich samolotów nad własną strefą powietrzną. Po telefonicznej rozmowie irańskiego i omańskiego ministra spraw zagranicznych: Oman stwierdził, że nie podejmie się normalizacji stosunków dyplomatycznych z Izraelem, dopóki niepowstanie dwuczłonowe państwo izraelsko-palestyńskie.[12]
Półwysep Arabski
Jemen – Prezydent Jemenu Rashad Al-Alimi odwiedził 21 sierpnia 2022 roku stolicę Arabii Saudyjskiej, Rijad. Przedstawiciele obu państw rozmawiali o zaangażowaniu Arabii Saudyjskiej dla legalnego rządu jemeńskiego i interwencji humanitarnej Rijadu na obszarze objętego wojną domową kraju. Głównym celem spotkania było przyspieszenie dystrybucji pieniędzy od Saudów i Zjednoczonych Emiratów Arabskich dla rządu jemeńskiego w wysokości 3 mld dolarów.[13]
Lewant
Turcja – Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zeleński zaprosił Sekretarza Generalnego ONZ Antoniego Gutteresa i tureckiego prezydenta Recepa Tayipa Erdogana do ukraińskiego Lwowa. 17 sierpnia Politycy rozmawiwali o elektrowni atomowej w Zaporożu i zakończeniu konfliktu rosyjsko-ukraińskiego. Ukraina jest w stanie podjąć rozmowy z Rosją o zakończeniu wojny, dopiero w momencie gdy siły rosyjskie opuszczą okupowane terytoria Ukrainy.
Ankara pozostaje mediatorem między Kijowem a Moskwą i podkreśla zaangażowanie Turcji w rozwój gospodarczy Ukrainy. Tureckie firmy budowlane skonstruowały mosty w Zaporożu i Krzemieńczuku. Zagrożeniem pozostaje prowadzenie działań zbrojnych na obszarze, gdzie znajduje się infrastruktura atomowa.[14]
Syria – 15 sierpnia w północno-wschodniej części kraju, obszar wokół amerykańskiego posterunku wojskowego, został ostrzelany rakietami.[15] 24 sierpnia, Prezydent Joe Biden wydał rozkaz ostrzelania rakietami stanowisk proirańskich bojówek. Zaatakowane zostało miasto Deir ez-Zor tj. największe miasto wschodniej Syrii. Decyzja prezydenta USA, podyktowana została działalnością organizacji paramilitarnych działających na obszarze Syrii, które przeprowadziły atak na amerykańską bazę wojskową, współpracując z „Irańskim Korpusem Strażników Rewolucji Islamskiej”.[16]
Liban – 22 sierpnia, w Bejrucie, w zrujnowanym miejskim porcie, zawaliło się 8 uszkodzonych silosów. W lipcu 2022 roku strawił je pożar. Według francuskiego inżyniera zajmującego się stanem budowli pozostała część konstrukcji ulegnie zniszczeniu w najbliższym czasie.[17]
Jordania – 22 sierpnia, król Jordanii Abdullah II, spotkał się z prezydentem Egiptu Abdel Fatah El Sisi w ramach „konsultacji państw arabskich” w mieście Al Alamein, w Egipcie. W rozmowach wzięli także udział Król Bahrajnu:Hamad Bin Isa Al Khalifa, Prezydent Zjednoczonych Emiratów Arabskich: Szejk Mohamed Bin Zayed Al Nahyan i Premier Iraku: Mustafa Al Kadhimi.[18]
Izrael – 18 sierpnia Premier Izraela, Jair Lapid rozmawiał ze swoim niemieckim odpowiednikiem Olafem Sholzem. Lapid nie widzi możliwości ponownego uruchomienia porozumienia JPCOA. Jego zdaniem format ten, nie powinien zostać wskrzeszony. Jak przewidują analitycy, odmrożenie aktywów finansowych Iranu spowoduje wzrost gospodarczy i wzbogacenie się irańskiego społeczeństwa.[19]
Palestyna – „Free and Civil Rights”, palestyńska NGOs, postrzegana jest przez Unię Europejską za podmiot promujący demokrację i idee powstania izraelsko-palestyńskiej hybrydy państwowej. 9 państw unijnych wyraziło swoje niezadowolenie z uwagi na działalność Izraela na okupowanym Zachodnim Brzegu od 1967 roku. Rządzący Izraelem podjęli decyzję o przeprowadzeniu 18 sierpnia, rajdu na palestyńskie siedziby niezrzeszonych organizacji NGOs, uznawanych przez Izrael za organizacje terrorystyczne.[20]
Egipt – Jerozolima próbuje ponownie naprawić stosunki z Kairem. W konflikcie sił zbrojnych Izraela z palestyńskim Dżihadem Egipt odegrał rolę mediatora przy podpisaniu zawieszenia broni. 5 sierpnia Izrael rozpoczął operację „Breaking Dawn” zwalczającą cele islamskiego dżihadu atakami rakietowymi w strefie Gazy.[21] Operacja trwała przez 3 dni. 20 sierpnia, Przywódca „organizacji Shin Bet” Ronen Bar zajmującej się bezpieczeństwem Izraela poleciał z wizytą do Egiptu.[22] Przed tym wydarzeniem, miało dojść do rozmów przywódców agencji wywiadu izraelskiego i egipskiego Ronena Bara i Abbasa Kamela w Izraelu.[23] Rozmowy miały dotyczyć aktywności militarnej Izraela w strefie Gazy i wypuszczeniu części więźniów powiązanych z Islamskim Dżihadem. Abbas Kamel zrezygnował ze swojej wizyty ze względu na kontynuację działań militarnych wymierzonych przeciwko ludności palestyńskiej na obszarze Zachodniego Brzegu po zapewnieniach ze strony Izraela z 8 sierpnia 2022 roku. Tego dnia Prezydent Egiptu Abdel Fatah El Sisi rozmawiał telefonicznie z premierem Izraela Yarim Lapidem.[24] Strona izraelska zapewniła stronę egipską, że Izrael nie będzie intensyfikował swoich działań na obszarach zamieszkałych przez ludność palestyńską po 3-dniowej operacji. Po 48 godzinach, od rozmowy przywódców, w mieście Nablus ponownie zginął Palestyńczyk, który miał zostać aresztowany przez Izrael jak i dwóch pozostałych podejrzanych.[25] Egipt zerwał wówczas relacje z Izraelem. Według wypowiedzi Benego Ganzta ministra obrony Izraela, z wywiadu dla „Jerusalem Post”, wynika, że strona egipska przyjmując izraelskiego wojskowego na swoim terytorium po wydarzeniach z 9 sierpnia, odnawia właśnie relacje dwustronne Kairu z Jerozolimą.
Afryka Północna
Libia – 22 sierpnia w mieście Bhengazi został zestrzelony przez wojska rządu w Trypolisie niezidentyfikowany dron bojowy, który wszedł w strefę powietrzną sił rządowych.[26]
Tunezja – 24 sierpnia tunezyjscy aktywiści domagali się od rządzących w Tunisie przywrócenia do pracy osoby, które zgłosiły popełnienie przestępstwa dotyczącego korupcji w administracji lub finansach państwowych. Wiosna Arabska z 2011 roku, która zaczęła się właśnie w Tunezji, wymierzona była przeciwko skorumpowanemu establishmentowi rządzącemu Islamską Republiką Tunezji. Nowa tunezyjska władza po 2011 roku, zaczyna nawiązywać do działalności tj. walki ze społeczeństwem żądającym demokratycznego państwa opartego na zachodnich wartościach z czasów dyktatora Zine El Abidine Ben Ali.[27]
Algieria – 25 sierpnia odbędzie się 3-dniowa wizyta dyplomatyczna prezydenta Francji Emanuela Macrona w Algierii. Odbudowane zostaną relacje bilateralne między historycznie ze sobą związanymi Francją i Algierią.[28] To druga wizyta Prezydenta Emanuela Macrona od 2017 roku w Algierii. Powodem sporu między Paryżem a Algier były nieprzychylne komentarze ze strony francuskiej, dotyczące narodowości i niepodległości algierskiej. Byłe departamenty francuskie tj. Algieria, mogą uzależnić Francję od importu algierskiego gazu. Prezydent Emanuel Macron chciałby, żeby Algier zwiększył wydobycie i eksport gazu, by uzupełnić braki w dostawach tego surowca, dla państw Unii Europejskiej po 24 lutego 2022 roku.[29]
Maroko – Minister Obrony Hiszpanii Margarita Robles, przyznała, że „relacje między Hiszpanią a Marokiem są wspaniałe”. Ze względu na pomysł Króla Mohammeda IV z 31 lipca o autonomii Sahary Zachodniej w ramach Królestwa Maroka, strona hiszpańska przyjęła pozytywnie ruch Rabatu. Hiszpańska polityk uznała, że „zrozumienie partnerów regionalnych jest fundamentem, który leży u podstaw współpracy państw obszaru Morza Śródziemnego”.[30]
Sahara Zachodnia – Marokański król Mohammed VI skrytykował działalność aktywistów z lobby wspierającego sprawę Polisario w Stanach Zjednoczonych. Uznał, bowiem że Joe Biden może nie chcieć przestrzegać wcześniej podpisanej deklaracji ze względu na nieprzychylne Maroku oceny aktywistów „propolisario”.[31] 10 grudnia 2020 roku, prezydent USA Donald Trump proklamował wsparcie dla Marokańskiej integralności terytorialnej. W dokumencie podpisanym przez amerykańską administrację kwestia Sahary Zachodniej została nazwaną kwestią autonomiczną pod rządami Królestwa Maroka.
[1] Iran Resumes Diplomatic Relations with UAE and Kuwait, Talks Continue with Saudi Arabia :https://www.voanews.com/a/iran-resumes-diplomatic-relations-with-uae-and-kuwait-talks-continue-with-saudi-arabia/6713647.html
[2]Analysis: Are the US and Iran about to restore the nuclear deal? :https://www.aljazeera.com/news/2022/8/23/analysis-are-the-us-and-iran-about-to-restore-the-nuclear-deal
[3] Iraqi PM cuts short visit to Egypt due to Baghdad events
:https://www.iraqinews.com/iraq/iraqi-pm-cut-short-a-visit-to-egypt-due-to-baghdad-events/
[4] iraq sadr supporters sit in next to iraqs top judicial body :https://www.iraqinews.com/iraq/sadr-supporters-sit-in-next-to-iraqs-top-judicial-body/a
[5] iraq sadr supporters sit in next to iraqs top judicial body : https://www.iraqinews.com/iraq/sadr-supporters-sit-in-next-to-iraqs-top-judicial-body/a
[6] iraq sadr supporters sit in next to iraqs top judicial body :https://www.iraqinews.com/iraq/sadr-supporters-sit-in-next-to-iraqs-top-judicial-body/a
[7] Iran Resumes Diplomatic Relations with UAE and Kuwait, Talks Continue with Saudi Arabia:https://www.voanews.com/a/iran-resumes-diplomatic-relations-with-uae-and-kuwait-talks-continue-with-saudi-arabia/6713647.html
[8] Arabia Saudyjska sygnalizuje zmniejszenie produkcji ropy. Ceny zareagowały:https://businessinsider.com.pl/gospodarka/arabia-saudyjska-sygnalizuje-zmniejszenie-produkcji-ropy-ceny-zareagowaly/sq61rg9
[9]Monkeypox: Bahrain opens pre-registration for voluntary vaccine:https://gulfnews.com/world/gulf/bahrain/monkeypox-bahrain-opens-pre-registration-for-voluntary-vaccine-1.1659622499948
[10] Qatar deports migrant workers after wage protest:https://www.bbc.com/news/world-middle-east-62645350
[11]UAE president arrives in Al Alamein City, discusses Arab unity with Egyptian counterpart:https://www.arabnews.com/node/2147076/middle-east
[12] Oman refuses to open airspace to Israel due to pressure from Iran, report says :https://www.middleeastmonitor.com/20220821-oman-refuses-to-open-airspace-to-israel-due-to-pressure-from-iran-report-says/
[13] Yemen leader in Riyadh for talks on economic and political support :https://www.arabnews.com/node/2146821/middle-east
[14]Erdoğan we Lwowie: Turcja stoi murem za Ukrainą :https://www.euractiv.pl/section/polityka-zagraniczna-ue/news/erdogan-we-lwowie-turcja-stoi-murem-za-ukraina/
[15]Rockets strike near base holding US troops in Syria without causing injuries :https://edition.cnn.com/2022/08/16/politics/rockets-syria-us-troops/index.html
[16]Biden orders airstrikes against Iranian-backed groups in Syria following attacks near base holding US troops last week:https://edition.cnn.com/2022/08/23/politics/syria-airstrikes-iranian-backed-groups-biden/index.html
[17] New Beirut port silo collapse brings back blast trauma:https://www.aljazeera.com/news/2022/8/23/new-silo-collapse-in-blast-ravaged-beirut-port
[18]King meets Arab leaders in Egypt :https://www.jordantimes.com/news/local/king-meets-arab-leaders-egypt
[19]Izrael wzywa do porzucenia negocjacji ws. umowy nuklearnej z Iranem :https://www.euractiv.pl/section/polityka-zagraniczna-ue/news/izrael-iran-ue-umowa-nuklearna-jcpoa-usa/
European countries ‘concerned’ by Israeli raids of Palestinian NGOs:https://www.arabnews.com/node/2147116/world
[21] IDF strikes Islamic Jihad across Gaza, kills commander as it launches major op:https://www.timesofisrael.com/idf-says-it-has-begun-striking-in-gaza-after-4-days-of-islamic-jihad-threats/
[22] Shin Bet head Ronen Bar visits Egypt as tensions develop with Israel:https://www.jpost.com/middle-east/article-715223
[23] Shin Bet chief meets Egyptian spymaster to patch up fraying ties — reports:https://www.timesofisrael.com/shin-bet-chief-meets-egyptian-spymaster-to-patch-up-frayed-ties-reports/
[24] PM Lapid speaks with Egyptian President Abdel Fattah el-Sisi: https://www.gov.il/en/departments/news/pm-lapid-speaks-with-egyptian-president-el-sisi-8-aug-2022
[25] Three Palestinians killed as Israel launches new raid against suspected militants in the West Bank https://edition.cnn.com/2022/08/09/middleeast/israel-operation-militants-west-bank-nablus-intl/index.html
[26] An armed drone downed in the outskirts of Benghazi. https://lana.gov.ly/post.php?lang=en&id=252519
[27] Whistleblowers call for reinstatement of all employees dismissed for reporting corruption https://www.tap.info.tn/en/Portal-Politics/15487004-whistleblowers-call
[28]French President Macron heads to Algeria to relaunch ties https://www.aljazeera.com/news/2022/8/20/french-president-heads-to-algeria-to-relaunch
[29] Macron seeks to ‚rebuild and develop’ ties during Algeria trip https://www.france24.com/en/africa/20220825-macron-seeks-to-rebuild-and-develop-ties-during-algeria-trip
[30] Spanish Minister: Spain will Always Have ‘Magnificent Relationship’ with Morocco https://www.moroccoworldnews.com/2022/08/350910/spanish-minister-spain-will-always-have-magnificent-relationship-with-morocco
[31] Western Sahara: King Mohammed VI Says Administration Changes Cannot Affect US Recognition https://www.moroccoworldnews.com/2022/08/350905/western-sahara-king-mohammed-vi-says-administration-changes-cannot-affect-us-recognition
Wesprzyj nas
Jeżeli przygotowane przez zespół Warsaw Institute treści są dla Państwa przydatne, prosimy o wsparcie naszej działalności. Darowizny od osób prywatnych są niezbędne dla kontynuacji naszej misji.
Wszystkie teksty (bez zdjęć) publikowane przez Fundacje Warsaw Institute mogą być rozpowszechniane pod warunkiem podania ich źródła.
Powiązane wpisy
Fundacja Warsaw Institute
