OPINIE
Data: 9 lutego 2023 Autor: Matthew Thomas, Baltic Security Foundation
Łotwa wobec Inicjatywy Trójmorza. Silna współpraca na rzecz inwestycji i bezpieczeństwa
W czerwcu br. [2022 – przyp. red.] w Rydze odbył się szczyt Inicjatywy Trójmorza. Podczas spotkania przywódcy nakreślili kierunki dalszej współpracy oraz szczegółowo omówili kolejne projekty i inwestycje w rozwój połączeń infrastrukturalnych pomiędzy Morzem Bałtyckim, Czarnym oraz Adriatyckim.
Format ten powstał w 2015 r. z inicjatywy prezydentów Polski oraz Chorwacji, by zacieśniać powiązania w regionie szerzej rozumianej Europy Środkowej (między Morzem Bałtyckim, Adriatyckim i Czarnym), tworzących trwałe podstawy dla rozwoju gospodarczego i infrastrukturalnego w państwach postkomunistycznych. Za sprawą Trójmorza jego członkowie nawiązują silne stosunki z resztą Europy i Stanami, co stanowi przeciwwagę dla rosnących wpływów Rosji i Chin w regionie. Podobnie jak sąsiednie Litwa i Estonia, Łotwa także postrzega współpracę w ramach Trójmorza jako szansę, by zbliżyć się do sojuszników z Unii Europejskiej oraz NATO.
Kluczowe znaczenie ma finansowy wymiar współpracy. Władze w Rydze forsują wśród innych państw Trójmorza oraz Unii Europejskiej podejście do inwestycji oparte na współdziałaniu. Polega ono na promowaniu mocnych stron gospodarczych każdego z krajów, co potencjalnie ma przełożyć się na korzyści na całego regionu. Kraje bałtyckie od dawna z powodzeniem działają na polu współpracy regionalnej. Chociaż i w tej kwestii nie obyło się bez drobnych potknięć, kraje bałtyckie doskonale zdają sobie sprawę, że tylko wspólnie mogą zapewnić wyższy poziom bezpieczeństwa oraz dobrobytu. Zdaniem łotewskich władz, współpraca w regionie ma niejako zrekompensować niekorzystne położenie geograficzne oraz ograniczony dostęp do szeroko rozumianych zasobów.
Również kwestie bezpieczeństwa Łotwa traktuje pierwszorzędnie. O ile większość projektów obliczona jest typowo na zysk, wiele ma znaczenie dla bezpieczeństwa narodowego. Swego czasu Związek Radziecki wykorzystywał infrastrukturę przesyłową do celów geopolitycznych, tym samym podporządkowując sobie państwa satelickie oraz Zachód za sprawą dostaw surowców energetycznych. Wspomniany format współpracy w Europie ma na celu rozwinięcie połączeń na osi północ-południe, by tym samym uniezależnić kraje regionu od rosyjskich węglowodorów. Jest to o tyle istotne, że dostawy gazu z Rosji stanowią podstawowy oręż reżimu Władimira Putina w prowadzeniu polityki szantażu wobec Europy.
Łotwa z niepokojem odnotowuje kolejne zagrożenia dla infrastruktury krytycznej. Kraje bałtyckie położone są z dala od reszty sojuszników z Unii i NATO, zaś jedynym lądowym korytarzem łączącym je z Polską jest tzw. przesmyk suwalski, czyli wąski obszar pomiędzy polsko-litewską granicą a rosyjskim obwodem kaliningradzkim i Białorusią. Jest to jedyne połączenie lądowe państw bałtyckich z pozostałą częścią NATO i Unii Europejskiej. Przez jego obszar biegną kluczowe połączenia energetyczne oraz Via Baltica, jedyny korytarz transportowy łączący kraje bałtyckie z państwami Europy Zachodniej. Kraje Trójmorza dokładają zresztą starań, by rozbudować istniejące odcinki Via Baltica, co w przypadku zagrożenia może okazać się kluczowe dla transportów wojskowych. Innym forsowanym w ramach Trójmorza projektem infrastrukturalnym jest Rail Baltica, który zakłada stworzenie korytarza kolejowego pomiędzy krajami bałtyckimi i resztą Europy. Może to również usprawnić przerzut wojsk sojuszniczych w regionie.
Wydarzenia mijającego roku, a dokładniej rosyjska napaść na Ukrainę, uświadomiły państwom Trójmorza zmiany w dotychczasowej architekturze bezpieczeństwa w Europie. Wsparcie dla Ukrainy w walce z rosyjskim najeźdźcą wpisuje się w założenia polityki zagranicznej Rygi. Ukraina jest partnerem uczestniczącym Inicjatywy Trójmorza, której członkowie zapewnili Kijów, że pomogą odbudować Ukrainę po ustaniu rosyjskiej agresji. Inicjatywa Trójmorza powinna mieć znaczenie dla włączania Ukrainy w struktury europejskie. Łotwa dokłada starań, by ukrócić rosyjskie wpływy w Ukrainie również dla własnego bezpieczeństwa.
Inicjatywa Trójmorza może odegrać kluczową rolę dla rozwoju gospodarczego oraz bezpieczeństwa narodowego Łotwy. Nowe inwestycje w regionie korzystnie wpłyną zarówno na łotewską gospodarką, jak również zapewnią połączenie pomiędzy krajami bałtyckimi i innymi europejskimi państwami. Na wysoki poziom bezpieczeństwa wpływa także dobrobyt społeczny. Kraje Trójmorza realizują szereg projektów, również na Łotwie, co tworzy trwałe podstawy dla rozwoju gospodarczego i infrastrukturalnego, a także zwiększa bezpieczeństwo. Łotwa dąży do uniezależnienia się od Rosji w kwestii dostaw surowców energetycznych. Stale inwestuje w budowę terminala LNG oraz gazociągów, by zdywersyfikować źródła energii. Słabnące wpływy Rosji w regionie jednocześnie wzmacniają łotewskie struktury państwowe. Toteż Łotwa pragmatycznie podchodzi do uczestnictwa w Inicjatywie Trójmorza, by stać się przede wszystkim niezależnym członkiem szeroko pojmowanego europejskiej wspólnoty.
______
Projekt „Three Seas Partnership” został sfinansowany ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich #NOWEFIO, na lata 2021-2030.
Wesprzyj nas
Jeżeli przygotowane przez zespół Warsaw Institute treści są dla Państwa przydatne, prosimy o wsparcie naszej działalności. Darowizny od osób prywatnych są niezbędne dla kontynuacji naszej misji.
Wszystkie teksty (bez zdjęć) publikowane przez Fundacje Warsaw Institute mogą być rozpowszechniane pod warunkiem podania ich źródła.
Powiązane wpisy
Fundacja Warsaw Institute
