MENA MONITOR
Data: 9 lipca 2020
Autor: Alexander Wielgos
Irak: reforma sektora bezpieczeństwa w sprawie jednostek paramilitarnych
Stopień, w jakim różne grupy paramilitarne wchodzące w skład tzw. Sił Mobilizacji Ludowej (al-Haszd asz-Szaabi, PMU) zostały włączone w struktury Irackich Sił Bezpieczeństwa lub utrzymują autonomię w ich ramach, ma de facto bezpośredni związek z sytuacją polityczną w irackim parlamencie, zwanym „Radą Reprezentantów” lub „Madżlis an-Nuwwab”. Haszd nigdy nie miał jednolitej struktury . Dynamika zachodząca pomiędzy poszczególnymi podgrupami zmieniała się w czasie, podobnie jak ich powiązania z frakcjami politycznymi w parlamencie. Jest to szczególnie istotne w kontekście skali pozostających w Iraku sił USA i NATO na tle retoryki płynącej z Madżlisu, podobnie jak w przypadku powiązań bloków politycznych i grup Haszd z Iranem.
Poniższy artykuł, będący w trakcie tłumaczenia, stanowi fragment obszerniejszego tekstu “Iraq’s Two Rivers”, który ukaże się wkrótce w Warsaw Institute jako Raport Specjalny oraz na łamach 13. wydania kwartalnika The Warsaw Institute Review.
W ostatnim czasie (pod koniec 2019 roku) w coraz większym stopniu operacyjność Haszd skoncentrowała się wokół grupy Kata’ib Hezbollah[1]. Teraz, gdy zabrakło ówczesnego dowódcy sił Quds (Ghods) Korpusu Strażników Rewolucji Irańskiej (IRGC) Ghasema Solejmaniego oraz Zastępcy Przewodniczącego Sił Mobilizacji Ludowej Abu Mahdiego al-Muhandisa, wewnątrz Haszd prawdopodobnie trwa wewnętrzna walka o władzę w kwestii obsadzenia tego stanowiska. Prognozowanie jej dalszego rozwoju i ostatecznego wyniku ma kluczowe znaczenia dla próby ustalenia kształtu potencjalnej reformy sektora bezpieczeństwa (security-sector reform, SSR), dla której czas jest korzystny, w tym poprzez restrukturyzację oraz zawieranie umów o podziale władzy. Jednak już w przypadku programów rozbrojenia, demobilizacji i reintegracji (disarmament, demobilization, and reintegration, DDR) czas już nie jest tak przychylny[2], a jak zostało to szerzej omówione w świetnym raporcie Washington Institute for Near East Policy, w tym kontekście rozsądnym rozwiązaniem mogłoby być „uhonorowanie i okiełznanie” (honoured and contained) oddziałów Haszd[3].
W celu wybrania kolejnego Zastępcy Przewodniczącego Haszd zebrał się tzw. „wewnętrzy krąg”: Abu Ali al-Basri i Abu Muntadher al-Hussejni z Organizacji Badr, Abu Iman al-Bahali z Kata’ib Hezbollah, Abu Ala al- Walai z Kat’aib Sajjid asz-Szuhada, Laith al-Khazali z Asa’ib Ahl al-Haqq, a także Ahmed al-Asadi z Kata’ib Dżund al-Imam[4]. Te grupy Haszd, czasami potocznie zwane „rdzeniem Muhandisa”, w jednostronnym oświadczeniu jako swoją propozycję na to stanowisko wysunęły Abdulaziza al-Muhammadawiego, znanego jako „Abu Fadak” albo „al-Khal”, czyli „wuj”, jak się go również nazywa, który jest dowódcą Kata’ib Hezbollah[5]delegowanym w Komisji Mobilizacji Ludowej. Al-Muhammadawi, wcześniej w Badr, a następnie zaangażowany w wewnętrzne nieporozumienia w Kata’ib Hezbollah, do którego ostatecznie powrócił po bezpośrednich instrukcjach Solejmaniego w Iraku w październiku ubiegłego roku rozpoczęły się masowe protesty[6]. Ponadto w tym samym oświadczeniu Kata’ib Hezbollah stwierdziło, że ich zdaniem Haszd powinien pozostać niezależny od Irackich Sił Bezpieczeństwa[7].
Ku ich zaskoczeniu, 20.02.2020 nominacja Al-Muhammadawiego została odrzucona przez Firqat al-Imam Ali al-Qitalijah (Brygada 2), Liwa Ali al-Akbar, (Brygada 11), Dywizję Bojową al-Abbas (która stała się Brygadą 26), oraz Liwa Ansar al-Mardżaija (Brygada 44)[8]. Te 4 grupy Haszd stanowią tzw. „grupę sanktuariów” zwaną Atabat[9] (przez wzgląd na związki ze słynnymi irackimi sanktuariami szyickimi(, które są także powiązane z Alim as-Sistanim, wpływowym irackim duchownym szyickim i ideologicznie bliżej im do Nadżafu w Iraku niż Qom w Iranie (ważne szyickie ośrodki religijne). Atabat stwierdził, że podjęta decyzja nie została z nimi skonsultowana i przedstawił swoje stanowisko bezpośrednio prezydentowi i premierowi[10]. Wydawałoby się, że całkowite odrzucenie przez Atabat kandydata z „rdzenia Muhandisa” w różny sposób odzwierciedla niektóre trendy w trwających protestach. Co ciekawe i warte zauważenia, Organizacja Badr wydaje się zabierać coraz mniej głosu w tej sprawie czy też dystansuje się od tego rodzaju incydentów lub podziałów, a nawet Qais al-Khazali, lider Asa’ib Ahl al-Haqq, stopniowo ogranicza swoją obecność w mediach społecznościowych.
W pewnym momencie w połowie marca 2020 roku powstały nowe grupy zbrojne, a mianowicie Asbat as-Saerin, która przyznała się się ataków na amerykańskie bazy w Camp Taji[11], a także chwaląca się pokaźnym uzbrojeniem Ashab al-Kahf. Obie są zdecydowanie bardziej radykalne i skłonne do działań bojowych. Jest prawdopodobne, że Asbat as-Saerin został założony przez Kata’ib Hezbollah, dodając nową dynamikę do wachlarza działań tych grup Haszd. 30.03.2020 nowy dowódca sił Quds IRGC, generał brygady Esmail Ghaani niezapowiedzianie odwiedził Bagdad i spotkał się z przywódcami podjednostek Haszd. Ku swojej konsternacji, Muqtada as-Sadr, lider ruchu Sairoon, głównego bloku w irackim parlamencie, podobno odmówił spotkania się z nim. Niedługo potem, 04.04.2020, wydano wspólny komunikat, który potępił stacjonowanie sił USA w Iraku i zażądał ich wycofania. Komunikat został podpisany przez 8 podjednostek Haszd, w tym większość z „rdzenia Muhandisa”, a także podjednostkę założycielską PMU Harakat Dżund al-Imam, ale co ciekawe bez Organizacji Badr. Od samego początku podpisali je także inni, w tym Saraja al-Khorasani, Saraja Aszura i Harakat Ansar Allah al-Awfija. Spośród wszystkich podgrup Haszd, te są najbardziej powiązane z IRGC
W dniu 22.04.2020, tuż przed swoim odejściem, ówczesny premier Iraku Mahdi przekazał formalną decyzję za pomocą krótkiego, mniej niż jednostronicowego listu do Atabat, wymieniającego konkretne brygady 2, 11, 26 i 44, jako „operacyjnie i administracyjnie” powiązane z Generalnym Dowódcą Sił Zbrojnych[12], czyli premierem. List wspomina również, że szczegóły z tym związane zostaną ustalone później[13]. W efekcie Atabat został oddzielony od dowództwa Haszd, ale list jest prawdopodobnie celowo niejednoznaczny w kontekście tego, czy Atabat mają pozostać częścią Sił Mobilizacji Ludowej. Dzięki temu, że są bezpośrednio odpowiedzialni przed premierem, jest to krok wprost zgodny z uprzednio przyjętymi reformami i przepisami. Można się zatem zastanawiać, co sygnalizują te coraz to bardziej asertywne próby Atabatu odsunięcia możliwości decyzyjne od „rdzenia Muhandisa” i co oznaczają dla Sił Bezpieczeństwa, gabinetu premiera, członków parlamentu oraz innych grup wewnątrz Haszd, które same zastanawiają się nad swoim miejscem w aparacie politycznym i bezpieczeństwa; szczególnie biorąc pod uwagę fakt, że Atabat ma zakaz współpracowania z IRGC.
Wydawać by się więc mogło, że wybierane opcje dotyczące Haszd stają się, w ich najbardziej mglistym sensie, sprytnymi połączeniami integracji, okiełznywania i tłumienia, przy czym niewłaściwe wybory mają niestety nieproporcjonalnie negatywne skutki. Ponieważ dotychczasowe reformy zmierzały w kierunku przekazania władzy Dowódcy Generalnemu, znaczenie wyboru następnego premiera było trudne do przecenienia. Najpierw Mohammed Tawfiq Allawi bezskutecznie starał się o sukcesję po Mahdim, a następnie Adnan az-Zurfi również nie był w stanie zdobyć wystarczającego wsparcia. Natomiast preferowani przez Iran Abdul Hussein Abtan i Qasim al-Aradżi od samego początku nie mieli żadnych szans.
Z tego powodu niektórzy odetchnęli z ulgą, kiedy w dniu 06.05.2020 potwierdzono wybór Mustafy al-Kadhimiego na premiera, zaprzysiężonego następnego dnia. Inni, konkretnie przywódcy Kata’ib Hezbollah, grozili natomiast eskalacją, jeśli al-Kadhimi zostanie wybrany. Jak sugeruje artykuł w Foreign Policy, zachodni obserwatorzy i analitycy zauważyli, że al-Kadhimi, podobnie jak jego poprzednicy, jest w stanie utrzymać równowagę między USA i Iranem, a także znaleźć porozumienie między większością frakcji politycznych – ale głównie dysfunkcjonalność systemu politycznego uniemożliwiła jego poprzednikom osiągnięcie zauważalnego progresu[14]. W przypadku braku odpowiednich zmian istnieje ryzyko, że podobny scenariusz spotka nowego premiera. Można wręcz mówić, że mamy do czynienia z powtarzającym się wzorem.
Póki co jednak Al-Kadhimi wydaje się wyłamywać z tego schematu, czym może nawet dawać wspomnianym obserwatorom jakąś nadzieję. Spośród 22 kandydatów na ministrów wstępnie zgłoszonych do gabinetu, 15 zostało przyjętych przez Madżlis[15]. Kluczowa kwestia retoryki odnoszącej się do trwających demonstracji obejmowała natomiast pociągnięcie do odpowiedzialności tych, którzy niesprawiedliwie stosowali przemoc i użycie siły ze skutkiem śmiertelnym wobec demonstrantów, a także przeprowadzanie przedterminowych wyborów parlamentarnych.
W dniu 09.05.2020 al-Kadhimi zwołał posiedzenie gabinetu i oświadczył, że ma zamiar uwolnić niesłusznie zatrzymanych protestujących (chyba, że byli oni jakoś powiązani z przemocą na ulicach), oraz przyjrzeć się, kto dokonywał zatrzymań. Osobno odbyły się również spotkania ze stosunkowo nowym ambasadorem USA w Iraku Matthew Tuellerem oraz Iradżem Masdżedim, ambasadorem Iranu w Iraku (który jest oficerem IRGC, a nie pracownikiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych Iranu). Następnie, 10.05.2020, al-Kadhimi przywrócił generała porucznika Abdul-Wahaba as-Saadiego na dowódcę Służby Antyterrorystycznej (CTS), którego aresztowanie wywołało powszechny gniew, a Najwyższa Rada Sądownictwa potwierdziła uwolnienie niesprawiedliwie zatrzymanych protestujący[16]. Późniejszy artykuł Foreign Policy zwrócił uwagę na te pierwsze reformy, sugerując, że zamiary al-Kadhimiego aby załatać skomplikowane podziały, których zakładnikiem wciąż pozostaje iracka polityka, są czymś więcej niż tylko kosmetycznymi zmianami[17]. Tym samym rozsądnym wydaje się podejście do nich przynajmniej w pewnym stopniu na poziomie rządowym[18], jednakże zapanowanie nad Haszd jest równie konieczne, co skomplikowane.
16.05.2020, gdy al-Kadhimi odwiedzał Ministerstwo Obrony, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Służbę Antyterrorystyczną i inne budynki sił bezpieczeństwa, zatrzymał się w siedzibie głównej Haszd na spotkanie, które pewnie nie należało do najłatwiejszych[19]. Przybył z członkami Atabat i został przywitany przez przewodniczącego Sił Mobilizacji Ludowej Faliha al-Fajjadha, któremu towarzyszyli przywódcy Kata’a Hezbollahu, Al-Muhammadawi i Hussein Falah al-Lami, znany jako Abu Zainab, krytycznych wobec premiera[20]. Podczas spotkania al-Kadhimi chwalił rolę, jaka odegrał Haszd szczególnie w walce z ISIL, ale jego opinia na temat podjednostek przekraczających swoje uprawienia jest dobrze znana. W związku z tym nie jest całkowicie jasne, czy wcześniejsza reakcja Atabata rzeczywiście utrudniała nominację al-Muhammadawiego na stanowisko wiceprzewodniczącego. Niemniej jednak, 19.05.2020 kilka rakiet uderzyło w pobliżu ambasad w Zielonej Strefie w Bagdadzie, co, jeśli miało to związek z omawianym spotkaniem, mogło być jedynie kolejnym pokazem siły.
Blog Musings on Iraq wyjaśnia, że ataki ISIL oraz incydenty naruszające bezpieczeństwo w Iraku w tym samym czasie odradzały się[21], ale po ponownej intensyfikacji operacji sił bezpieczeństwa od 21.05.2020 znowu spadły[22]. Może to być (ale nie musi) skorelowane z przywróceniem dowódcy CTS, co oznacza, że jednocześnie nie można ignorować operacji przeciwko tzw. „Białym Flagom”, odradzającej się grupie ISIL.
W dniu 03.06.2020, kiedy Ghaani złożył kolejną wizytę w Bagdadzie, al-Fajjadh ogłosił nowe memorandum na temat reformy sektora bezpieczeństwa w kontekście Haszd[23], będące krótkim, jednostronnym dokumentem. Odwołuje się zarówno do „ustawy o komisji mobilizacji ludowej” z 2016 r., jak i do „dekretu wykonawczego 237” z 2019 r. Oprócz przypomnienia o potrzebie odpolitycznienia i wykorzystania terminologii i struktury „Brygad”, „dekret administracyjny Haszd 2155”, który nie jest publicznie dostępny, rzekomo miałby dotyczyć również Sił Mobilizacji Plemiennej, formalnie zintegrowanych z Haszd do 03.07.2020, przy czym dwa inne takie dokumenty dotyczą statusu prawnego członków Haszd, ich wynagrodzenia, a także zamykania niektórych biur lub baz Haszd będących poza ich uprawnieniami[24]. Al-Fajjadh może chcieć poprawić swoje stosunki z al-Kadhimim lub wprowadzić odpowiednie zmiany, zanim ten to zrobi[25]. W przeciwieństwie do poprzednich memorandów, to nie wyszło na polecenie premiera, a niedostępność tekstów, do których się odnosi, rodzi podejrzenia, że mogą przynosić one więcej pytań niż odpowiedzi.
W dniu 09.06.2020 wydano kolejne nakazy aresztowania, w tym wobec generała porucznika Dżamila asz-Szammariego, który był odpowiedzialny za śmierć około 20 protestujących. W tym czasie Kata’ib Hezbollah rozpoczął intensyfikację ataków na bazy USA lub takie, w których znajduje się amerykański personel. Tymczasem w jednym z najnowszych raportów sytuacyjnych z Institute for the Study of War zauważono, że deputowani Madżlisu z Tahlaf al-Fatah będący blisko „Rdzenia Muhandisa”, a mianowicie deputowany Saad as-Saadi, starają się ugruntować rozporządzenie, aby wydalić siły Stanów Zjednoczonych z Iraku, w formę wiążącego ustawodawstwa[26], w tym poprzez próbę poparcia wniosku o wotum nieufności wobec al-Kadhimiego, jeśli nie zostanie ono wdrożone. Dlatego można niestety spodziewać się coraz częstszych przypadków zastraszania lub gróźb wobec niektórych posłów, urzędników państwowych lub innych osób. Tymczasem 11.06.2020 rozpoczęła się pierwsza sesja Strategicznego Dialogu między Irakiem a USA. Wydawałoby się nawet, że w tym kontekście obecność USA w Iraku cieszy się większym poparciem niż Iranu, być może po raz pierwszy w historii.
W dniu 25.06.2020 r. Al-Kadhimi wydał zezwolenie na operację Sił Specjalnych CTS w budynku Kata’ib Hezbollah w rejonie Dora w południowym Bagdadzie[27], aresztując 14 członków i przechwytując rakiety planowane na kolejne ataki na personel USA w Iraku. Irackie Dowództwo Operacji Połączonych potwierdza, że była to tylko operacja CTS i wcześniej skonsultowano się z USA[28]. Był to pierwszy nalot, który rząd Iraku przeprowadził z powodzeniem na podstawie uprzedzającego wywiadu.
W odpowiedzi Kata’ib Hezbollah szybko zmobilizował dziesiątki uzbrojonych pojazdów, przybywając z różnych baz w południowym Iraku, i chociaż liczby różnią się w zależności od różnych źródeł, niewykluczone, że około 600 członków[29] ruszyło w kierunku rezydencji premiera w Bagdadzie z żądaniami uwolnienia zatrzymanych i zagroziło postępowaniem sądowym[30] przeciwko szefowi rządu. Aresztowani zostali przekazani do Dyrekcji Bezpieczeństwa Haszd, którą kieruje Hussein Falah al-Lami, co miałoby być zgodne z procedurą protokołu dyscypliny wojskowej ISF, ale prawdopodobnie był to również gest polityczny.
Od tamtej pory napięcie nie wydaje się eskalować dalej w sposób niekontrolowany i jest bardziej niż prawdopodobne, że prowadzone są lub miały miejsce negocjacje (niewykluczone, że bardzo gwałtowne). Istnieją jednak niepokojące punkty zapalne sygnalizujące pewien trend. Niedługo potem, 04.07.2020, Ashab al-Khalf odpowiedział groźbami na doniesienia, że USA testują systemy obrony powietrznej dla ambasady USA w Bagdadzie[31]. Kolejne ataki rakietowe miały miejsce w dniu 05.07.2020, jeden został zablokowany przez te same systemy obrony powietrznej, a drugi wybuchł w pobliżu lotniska. Następnie, 06.07.2020, uznany badacz zajmujący się strategią i bezpieczeństwem Haszim al-Haszimi został zamordowany przed swoim domem w Bagdadzie, co zostało potępione zarówno przez ambasadę Iranu jak i USA. Sprawca nie jest znany, choć al-Haszimi miał pytać się znajomych o rady, co powinien zrobić z groźbami (w tym śmierci) wobec swojej osoby, szczególnie od Kata’ib Hezbollah.
W szerszym kontekście sygnały te wpisują się niepokojący trend. Sytuacja pozostaje napięta; błędem byłoby nietrafne rozpoznanie względnej ciszy w następstwie punktów zapalnych jako nieistotnej. Wydarzenia te raczej wskazują na niestabilność mogącą skutkować dodatkowymi punktami zapalnymi, a przyczynowo-skutkowy rozwój tego rodzaju incydentów daje wiele do myślenia decydentom i obserwatorom.
Przed kolejną rundą strategicznego dialogu USA-Irak, która ma mieć miejsce w pewnym momencie tego miesiąca (lipiec 2020 r.), warto spróbować przewidzieć w sposób wiarygodny, na co liczy każde z tych państw[32], podjednostki Haszd, członkowie gabinetu, frakcje w Madżlisie, parlamentarzyści i inni, a także ich skłonność do reagowania. Jednak przegląd sekwencji zmian w skali mikro i makro szybko ujawnia, że próba wymyślenia, jak najlepiej sobie z tym poradzić, dążąc do pokoju i stabilności, do prostych nie należy.
Mimo wszystko jest to na pewno czas na szukanie kreatywnego podejścia[33], chociażby dlatego, że nic nie zmieniając nie pozostawia się szans na pozytywny rozwój wypadków. Oczywiście kreatywność nie jest i nie powinna być równoznaczna z oderwaniem się od rzeczywistości, a Warsaw Institute serdecznie zaprasza wszystkich do dzielenia się swoimi przemyśleniami w ramach programu MENA Monitor.
Jak więc takie podejście mogłoby wyglądać? Co powinno zostać zrobione, w jaki sposób i przez kogo?
[1] Michael Knights, Honored, Not Contained: The Future of Iraq’s Popular Mobilization Forces, Washington Institute for Near East Policy, 03.03.2020, page vii
[2] Ibid.
[3] Ibid
[4] Ibid. page 23
[5] Nazli Tarzi, Hierarchical rifts split Iraq’s PMF, Arab Weekly, 01.03.2020
[6] Ismaeel Naar, Meet ‘the uncle’ Abu Fadak, the new head of Iran-backed PMU militias in Iraq, Al Arabiya, 22.02.2020
[7] Crispin Smith, Iraqi Militias Split Over New Iran-Backed Head, Reflecting Wider Divisions, Just Security, 04.03.2020
[8] MECRA, Who is Abu Fadak, Abdul-Aziz al-Muhammadawi, the man who will replace Muhandis?, MECRA, 22.02.2020
[9] Michael Knights, Honored…, op. cit., page 23
[10] Nazli Tarzi, Hierarchical…, op. cit.
[11] ISW News, Video: The operator of the rocket attacks to Americans in Iraq was identified!, ISW News, 16.03.2020
[12] Shafaq News, Abdul-Mahdi Disengages Shrines Forces From the PMF, Shafaq News, 22.04.2020
[13] Ibid.
[14] Steven Cook, Nobody Can Help Iraq Anymore, Foreign Policy, 24.04.2020
[15] Khrush Najari, Mustafa al-Kadhimi voted in as Iraq’s prime minister, Kurdistan 24, 07.07.2020
[16] Al Jazeera, New Iraq PM releases protesters; promotes respected general, Al Jazeera, 10.05.2020
[17] Seth Frantzman, Iraq’s New Prime Minister Needs to Take Control of His Security Forces, Foreign Policy, 16.06.2020
[18] Ibid.
[19] Michael Knights, Kadhimi as Commander-in-Chief: First Steps in Iraqi Security Sector Reform, Washington Institute for Near East Policy, 19.05.2020
[20] Ibid.
[21] Joel Wing, Islamic State Offensive In Iraq Takes Off In May, Musings on Iraq, 03.06.2020
[22] Joel Wing, Security In Iraq Jun 15-21, 2020, Musings on Iraq, 23.06.2020
[23] Katherine Lawlor, Iraq Situation Report: June 3-9, 2020, Institute for the Study of War, 12.06.2020
[24] Michael Knights, Hashd Reforms in Iraq Conceal More Than They Reveal, Washington Institute for Near East Policy, 09.06.2020
[25] Ibid.
[26] Katherine Lawlor, Iraq…, op. cit.
[27] Ali Mamouri, Iraqi security forces raid militia headquarters, Al Monitor, 26.06.2020
[28] [Twitter] @arwaib, Bold move appears to hv been agreed btw @MAKadhimi pro-US administration & Washington after 33 attacks targeted US interests in Iraq over past 8 months – six which took place during past 2 weeks alone. Move also coincides with launch of #US-#Iraq strategic dialogue on June 11., Arwa Ibrahim, 26.06.2020
[29] [Twitter] @thestevennabil, Military sources confirmed to me that nearly 600 Armed group members (Militias)arrived in Baghdad coming from the southern provinces., Steven Nabil, 26.06.2020
[30] [Twitter] @AliBakeer, #Iraq’s #Hezbollah wants to sue the Prime Minister for arresting 14 of its members as suspects of planning for attacks in the green area. Iraqis going the Lebanese model when it comes to its #IRGC-created militias and this is very bad for Iraq as a state. Check #lebanon, Dr. Ali Bakeer, 29.06.2020
[31] [Twitter] @IntelTweet, In response to reports that an air defense system is being tested to protect the U.S. embassy in Baghdad, armed Iraqi Shiite faction Ashab al-Kahf has threatened, „if it did not help them at Ain Al-Assad [Air Base], then it won’t protect them at the embassy either.”, Evan Kohlmann, 04.07.2020
[32] Ranj Alaaldin, Was Iraq’s prime minister right to go after an Iranian proxy?, Brookings, 01.07.2020
[33] Kathlee McInnis, Strategists Have Forgotten the Power of Stories, Foreign Policy, 19.05.2020
All texts published by the Warsaw Institute Foundation may be disseminated on the condition that their origin is credited. Images may not be used without permission.
Powiązane wpisy
Fundacja Warsaw Institute
