Data: 20 czerwca 2024 Autor: Mikołaj Rogalewicz
Dezinformacja białoruska z wykorzystaniem byłego polskiego sędziego
Białoruś wykorzystuje byłego polskiego sędziego WSA w Warszawie Tomasza Szmydta do szerzenia propagandy. Podczas wypowiedzi medialnych, a także we wpisach w mediach społecznościowych powiela on różne rosyjskie narracje dezinformacyjne, które mają na celu kreowanie pozytywnego wizerunku Białorusi i Rosji, a także dyskredytowanie Polski i Zachodu. Jego aktywność sterowana jest przez oficerów białoruskich służb specjalnych.

Ucieczka na Białoruś
6 maja 2024 r. na konferencji w Mińsku były sędzia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (WSA) poprosił Białoruś o azyl polityczny oraz zrzekł się ze skutkiem natychmiastowym urzędu sędziego. Swoją decyzję uzasadnił tym, iż nie zgadza się ze sposobem prowadzenia polityki przez Polskę w stosunku do Rosji i Białorusi. Stwierdził także, że padł ofiarą prześladowań i pogróżek z powodu niezależnej postawy politycznej[1]. Według informacji medialnych były sędzia WSA miał opuścić Polskę podczas swojego urlopu pod koniec kwietnia 2024 r. i przejechać na Białoruś poprzez przejście graniczne w Terespolu[2].
Tomasz Szmydt jako sędzia w II Wydziale WSA w Warszawie zajmował się rozpatrywaniem spraw dotyczących m.in. odmowy wydania poświadczeń bezpieczeństwa w zakresie dostępu do informacji niejawnych[3]. Rozpatrywał zatem sprawy dotyczące funkcjonariuszy służb specjalnych, którym odmówiono poświadczenia bezpieczeństwa, a co za tym idzie miał dostęp do informacji tajnych. Współpracę z białoruskimi służbami specjalnymi podjął prawdopobnie conajmniej rok przed ucieczką. Wcześniej odbył jedną podróż do Mińska w czerwcu 2023 r., a także do Stambułu w grudniu 2023 r[4]. W związku z jego ucieczką na Białoruś Prokuratura Krajowa wszczęła postępowanie pod kątem szpiegostwa na rzecz obcego wywiadu. Sąd Dyscyplinarny przy NSA natomiast uchylił immunitet Szmydta i pozwolił na jego zatrzymanie[5].
Narracje propagandowe rozprzestrzeniane przez Szmydta
Po ucieczce na Białoruś Tomasz Szmydt wykazał się dużą aktywnością medialną, występując w rosyjskich i białoruskich mediach, w których przedstawiał się jako ofiara „polskiego reżimu” oraz wychwalał Białoruś i Rosję. Wystąpił m.in. w:
- stacji RT,
- internetowym kanale Władimira Sołowiowa,
- państwowym kanale telewizyjnym Białoruś-1,
- Sputnik Białoruś,
- państwowej agencji informacyjnej BielTA.
Ponadto w mediach społecznościowych, przede wszystkim na Facebooku, X oraz TikToku, pojawiły się konta Tomasza Szmydta, na których zaczęto publikować wpisy oraz nagrania z udziałem byłego sędziego. Styl pisania świadczy o tym, iż publikowane na nich treści nie są pisane przez samego Szmydta, a przez oficera prowadzącego. Zawierają one bowiem dużo błędów gramatycznych oraz stylistycznych.
Aktywność Tomasza Szmydta sterowana jest przez oficerów białoruskich służb specjalnych, które wykorzystują go do szerzenia propagandy. W jego przekazie można wyróżnić różne powtarzające się narracje. Pierwsza z nich to kreowanie Białorusi na kraj ciekawy i przyjazny do życia[6]. Wielokrotnie w jego mediach społecznościowych pojawiały się wpisy ze zdjęciami oraz nagraniami z różnych miejsc i wydarzeń na Białorusi, w których zachęcał do przyjazdu do tego państwa. Na nagraniach bardzo często występuje sam Szmydt, który zachwyca się Białorusią. Publikowane są zdjęcia z koncertów, muzeów, wydarzeń kulturalnych oraz miejsc historycznych.
W kontraście do przyjaznej Białorusi, w mediach społecznościowych Tomasz Szmydta Polska przedstawiana jest w negatywnym świetle. Wielokrotnie nawiązywano do tego, iż „polski reżim” prześladuje obywateli, którzy opowiadają się za pokojem i przyjaźnią polsko-rosyjską. Dodatkowo narracje te podważają niezależność Polski, sugerując, że polskie władze realizują interesy USA i Wielkiej Brytanii. Polska przedstawiana jest jako marionetka Zachodu, a obecnie prowadzona polityka polskich władz ma prowadzić do wciągnięcia jej do wojny w Ukrainie. Kolejna narracja pojawiająca się w aktywności medialnej Szmytda związana jest z usprawiedliwianiem agresji rosyjskiej na Ukrainę. Podczas różnych wywiadów Szmydt przekonywał, iż to Ukraina odpowiada za wojnę i gdyby przestrzegała porozumień mińskich, to nie wybuchałoby wojna w 2022 r.
Ponadto we wpisach na platformie X na koncie Szmydta często pojawiają się komentarze i odniesienia do bieżących wydarzeń politycznych w Rosji, które krytykują działania polskich władz i pozytywnie odnoszą się polityki rosyjskiej. Oficer prowadzący to konto często także podaje dalej wpisy innych osób, które wpisują się w narrację rosyjską. W przekazywanych treściach dodatkowo pojawiają się zaprzeczenia co do tego, że Szmydt jest białoruskim agentem, a wszelkie oskarżenia wysuwane przeciwko niemu uważane są za bezzasadne.
Wnioski
Narracje rozprzestrzeniane za pomocą mediów społecznościowych oraz podczas różnych wywiadów medialnych przez Tomasza Szmydta wpisują się w pojawiające się od dawna rosyjskie narracje dezinformacyjne. Celem tych działań jest m.in. dyskredytowanie oraz kreowanie negatywnego obrazu Polski, jako państwa niedemokratycznego, a jednocześnie wybielanie działań Rosji i Białorusi, ukazując je jako państwa demokratyczne i przyjazne do życia. Przekaz kierowany jest do Polaków, ale także do Białorusinów i Rosjan, o czym świadczy fakt jego wystąpień w białoruskich i rosyjskich mediach, a także uruchomienie kanału na Telegramie, który jest prowadzony w języku rosyjskim. W przypadku Polski jest on skierowany w szczególności do grup, które są bardziej podatne na narracje antyukraińskie i prorosyjskie, podczas gdy w przypadku Rosjan i Białorusinów, narracje te mają na celu realizację celów polityki wewnętrznej.
______________________________________________
[1] Rzeczpospolita, Sędzia Tomasz Szmydt uciekł na Białoruś. Prokuratura i ABW wkroczyły do akcji, 2024, https://www.rp.pl/prawo-karne/art40304471-sedzia-tomasz-szmydt-uciekl-na-bialorus-prokuratura-i-abw-wkroczyly-do-akcji.
[2] PAP, Jak Tomasz Szmydt wyjechał z Polski? Odpowiedź zaskakuje, 2024, https://www.pap.pl/aktualnosci/jak-tomasz-szmydt-wyjechal-z-polski-odpowiedz-zaskakuje.
[3] TVN24, Tomasz Szmydt. Co wiemy o sędzim, który poprosił o azyl na Białorusi, 2024, https://tvn24.pl/polska/tomasz-szmydt-kim-jest-co-wiemy-o-sedzim-ktory-poprosil-o-azyl-na-bialorusi-st7902246.
[4] Bankier.pl, Jak Tomasz Szmydt wyjechał z Polski? Normalnie, 2024, https://www.bankier.pl/wiadomosc/Jak-Tomasz-Szmydt-wyjechal-z-Polski-Normalnie-8744242.html.
[5] TVN24, Jest decyzja w sprawie immunitetu sędziego Szmydta. „Brał udział w wojnie hybrydowej”, 2024, https://tvn24.pl/polska/sedzia-tomasz-szmydt-na-bialorusi-co-z-jego-immunitetem-decyzja-st7907442.
[6] M. Istel, Tomasz Szmydt w machinie propagandy Kremla. „Wielowektorowa operacja”, Konkret24, 2024, https://konkret24.tvn24.pl/polska/tomasz-szmydt-uciekl-na-bialorus-i-pracuje-w-machinie-propagandy-kremla-wielowektorowa-operacja-st7909618
Bibliografia:
- pl, Jak Tomasz Szmydt wyjechał z Polski? Normalnie, 2024, https://www.bankier.pl/wiadomosc/Jak-Tomasz-Szmydt-wyjechal-z-Polski-Normalnie-8744242.html.
- Istel M., Tomasz Szmydt w machinie propagandy Kremla. „Wielowektorowa operacja”, Konkret24, 2024, https://konkret24.tvn24.pl/polska/tomasz-szmydt-uciekl-na-bialorus-i-pracuje-w-machinie-propagandy-kremla-wielowektorowa-operacja-st7909618
- PAP, Jak Tomasz Szmydt wyjechał z Polski? Odpowiedź zaskakuje, 2024, https://www.pap.pl/aktualnosci/jak-tomasz-szmydt-wyjechal-z-polski-odpowiedz-zaskakuje.
- Rzeczpospolita, Sędzia Tomasz Szmydt uciekł na Białoruś. Prokuratura i ABW wkroczyły do akcji, 2024, https://www.rp.pl/prawo-karne/art40304471-sedzia-tomasz-szmydt-uciekl-na-bialorus-prokuratura-i-abw-wkroczyly-do-akcji.
- TVN24, Jest decyzja w sprawie immunitetu sędziego Szmydta. „Brał udział w wojnie hybrydowej”, 2024, https://tvn24.pl/polska/sedzia-tomasz-szmydt-na-bialorusi-co-z-jego-immunitetem-decyzja-st7907442.
- TVN24, Tomasz Szmydt. Co wiemy o sędzim, którypoprosił o azyl na Białorusi, 2024, https://tvn24.pl/polska/tomasz-szmydt-kim-jest-co-wiemy-o-sedzim-ktory-poprosil-o-azyl-na-bialorusi-st7902246.
Projekt jest współfinansowany przez rządy Czech, Węgier, Polski i Słowacji w ramach Grantów Wyszehradzkich Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego. Misją funduszu jest promowanie idei zrównoważonej współpracy regionalnej w Europie Środkowej.
Wesprzyj nas
Jeżeli przygotowane przez zespół Warsaw Institute treści są dla Państwa przydatne, prosimy o wsparcie naszej działalności. Darowizny od osób prywatnych są niezbędne dla kontynuacji naszej misji.
Wszystkie teksty (bez zdjęć) publikowane przez Fundacje Warsaw Institute mogą być rozpowszechniane pod warunkiem podania ich źródła.