Komunistyczne Chiny w geopolityce nowej dekady

19 lutego 2020 odbyła się debata „Komunistyczne Chiny w geopolityce nowej dekady” , której głównym celem było zainicjowanie dyskusji na temat obecnej roli Państwa Środka w globalnej gospodarce i międzynarodowym systemie politycznym. Podczas wydarzenia zaprezentowane zostały założenia nowego programu analitycznego pod nazwą „China Monitor”. Wydarzenia zostały zorganizowane przez redakcję kwartalnika The Warsaw Institute Review i Fundację Warsaw Institute.

Udostępnij

Tweetnij4

Udostępnij

Rolę prelegentów objęli: dr Robert Rajczyk będący ekspertem ds. sytuacji społecznej i politycznej Wschodu oraz analitykiem Warsaw Institute Review, Paweł Paszak reprezentujący Instytut Nowej Europy, zajmujący się badaniem polityki zagranicznej Chin oraz rywalizacji pomiędzy USA, a ChRL oraz Jacek Perzyński – analityk BiznesAlert.pl i Polish Brief specjalizujący się w energetyce i gospodarce Chińskiej Republiki Ludowej. Eksperci kolejno wygłosili krótkie wykłady po których nastąpiła sesja Q&A. Całe spotkanie moderowała Julia Grzybowska – wiceprezes Fundacji Warsaw Institute.

Kwestię integralności Tajwanu z Chinami kontynentalnymi omówił w swoim przemówieniu Dr. Robert Rajczyk. Wykład „Chiny i Tajwan. Oblicza współczesnych stosunków w kontekście obowiązywania zasady „jeden kraj dwa systemy”” poruszył niezwykle istotne zagadnienia dotyczące nie tylko wzajemnych relacji między Chińską Republiką Ludową a Republiką Chińską (Tajwan), ale również pomiędzy ChRL a Hongkongiem oraz amerykańskim stosunkiem do tego problemu.

Dr Rajczyk przytoczył preambułę ChRL, w której ujęte jest iż „naród chiński powinien dążyć do zjednoczenia”. Jak podkreślił, Pekin tym samym daje sobie prawo do wysuwania żądań w stosunku do m.in. Tajwanu, który to uważa się powszechnie na kontynencie za zbuntowaną prowincję.

Tutaj też przytoczony został przykład Hongkongu oraz Makau, które już należą do ChRL, choć wciąż w ograniczonym legislacyjnie stopniu. Obecne wydarzenia w Hongkongu z pewnością nie przysparzają komunistycznym Chinom sympatyków na Tajwanie. W obliczu działań ChRL w HK wizja pokojowego zjednoczenia Tajwanu i Pekinu staje się coraz bardziej odległa. Dr Rajczyk, kontynuując przytoczył kolejny przykład nieczystych intencji Chin kontynentalnych, które za prezydentury poprzedniego Przewodniczącego ChRL Hu Jintao prowadziły kampanie osłabienia gospodarki Tajpej.

Jak przedstawił nasz ekspert nastroje te mają swoje odzwierciedlenie w wynikach styczniowych wyborów prezydenckich i parlamentarnych w Republice Chińskiej. Zdecydowaną wygraną odnotowała Demokratyczna Partia Postępowa, która nie tylko opowiada się za utrzymaniem obecnego statusu Tajwanu, ale również negatywnie odnosi się do niedemokratycznych działań Pekinu, w tym ingerencji w sprawy wewnętrzne innego państwa, którym to Tajwan pozostaje. Wartym podkreślenia jest fakt, że Tajwan jako demokracja jest szczególnie narażony na hybrydowe działania ze strony ChRL. Wolność słowa i pluralizm pozwalają głosić prokomunistyczne poglądy w przestrzeni publicznej, w tym w mediach społecznościowych. Jak podkreślił na koniec dr Rajczyk pomimo, a być może właśnie dzięki takiej działalności Pekinu większość osób pochodzenia chińskiego na Tajwanie czuje się już bardziej Tajwańczykami niż stricte Chińczykami. Zatem, być może jesteśmy świadkami tworzenia się nowej narodowości, a przynajmniej poczucia odrębności narodowościowej.

Prelegent podsumowując stwierdził „założenie „jeden kraj 2 systemy” istnieją już tylko de jure, ale nie obowiązują w rzeczywistości, gdyż oba chińskie państwa posiadają odrębne cele i wizje swojej przyszłości”.

„Technologiczna transformacja Chińskiej Republiki Ludowej” była tematem naszego drugiego panelisty, Pawła Paszaka. W swoim wystąpieniu przedstawił on proces ewolucji chińskiej gospodarki od państwa rolniczego do producenta dóbr zaawansowanych technologicznie.

Najważniejszą kwestią wartą podkreślenia była reforma gospodarcza zapoczątkowana na przełomie lat 70. i 80. przez Deng Xiaopinga, ówcześnie najważniejszego człowieka w państwie oraz ojca współczesnych Chin. ChRL w przeciągu 40 lat przeszła proces przeobrażenia się z państwa, w którym większość ludności zamieszkiwała tereny wiejskie, poprzez podwykonawcę z najtańszą siłą roboczą na świecie w producenta produktów zaawansowanych technologicznie, zdolnych konkurować z dotychczas najlepszymi markami na świecie. Jednym z powodów takiego sukcesu jest drastyczne zwiększenie wydatków na B+R o ponad $500 mld rocznie od 2000 roku. Reformy i nastawienie na rozwój przyczyniły się do pojawienia się obecnie już technologicznych gigantów: Baidu, Alibaba, Tencent, czy Huawei, które znacząco zagrażają pozycji ich amerykańskich odpowiedników jak Facebook, czy Apple.

Tym samym P. Paszak płynnie przeszedł do kwestii rywalizacji ekonomicznej i technologicznej pomiędzy Chinami, a Stanami Zjednoczonymi. Podkreślił znaczenie powiązań ekonomicznych między państwami, które według niego powodują, że wizja konfliktu Chiny – USA jest iluzoryczna. Mimo tego, przytoczył pewien amerykański dokument z lat 90. Według informacji, które wyciekły zawarto w nim strategię wobec państw zagrażających pozycji Stanów Zjednoczonych jako światowego mocarstwa. Mianowicie, państwo stawało się strategicznym konkurentem i oponentem USA w rywalizacji o światową supremację.

Ostatnie wystąpienie poruszało kwestię odnawialnych źródeł energii w Chinach. Jacek Perzyński zaprezentował proces transformacji chińskiej gospodarki z państwa niezwracającego uwagi na środowisko goniące za rozwojem gospodarczym po największego producenta samochodów elektrycznych na świecie. Zmiana zaszła za prezydentury Hu Jintao poruszającego kwestię odnawialnych źródeł energii, która jak lawina spowodowała, że partyjni aparatczycy chcący zdobyć przychylność najważniejszego człowieka w państwie zaczęli szukać sposobów na pozyskanie nieszkodliwych dla środowiska źródeł energii.

Działania te doprowadziły nie tylko do budowy farm pozyskujących energię z wiatru lub energii słonecznej. Nastąpił również gwałtowny wzrost liczby reaktorów atomowych, z nieco ponad 20 na początku tego tysiąclecia do aż 48 obecnie ulokowanych w 20-kilku elektrowniach ulokowanych w zachodniej części kraju, w pobliżu największych miast.

Jak podkreślał J. Perzyński, Chiny wciąż zwiększają wykorzystanie różnego rodzaju OZE. Są to m.in. olbrzymie pola wiatraków w największej ilości ulokowane w regionie nazywanym Mongolią Wewnętrzną, tamy na wielkich chińskich rzekach, czy farmy energii słonecznej. I tak jak jest to w przypadku energii pozyskiwanej z wiatru, tak i w kwestii energii słonecznej Chiny posiadają szczególnie cenione przez nich tereny ze względu na duże, otwarte przestrzenie i wysokie w skali roku nasłonecznienie. Jest to prowincja Gansu, w której największa farma fotowoltaiczna ma aż 4 000 km2.

Debata zakończyła się sesją pytań od widzów i obecnych dziennikarzy.