China Monitor to program, który analizuje politykę gospodarczą i zagraniczną Chin oraz prognozuje konsekwencje decyzji Pekinu dla gospodarki światowej, UE, państw Europy Środkowo-Wschodniej i Polski.
Data: 17 marca 2021 Autor: Łukasz Kobierski
Reakcja Chin na marcowe spotkanie Quad
12 marca prezydent USA Joe Biden i sekretarz stanu Antony Blinken spotykali się wirtualnie z premierami Indii Narendrą Modim, Australii Scottem Morrisonem i Japonii Yoshihide Sugą w ramach forum Quad. Rozmowy zakończyły się wspólnym oświadczeniem liderów dotyczącym przyszłości wzajemnej współpracy i planów dalszego jej rozwoju. Rosnące odbudowywanie sojuszy przez nową administrację USA powoduje niepokój i niezadowolenie Pekinu, który próbuje wskazywać na słabości formatu.
Podczas wirtualnego spotkania formatu Quad (USA, Indie, Australia, Japonia) potwierdzono wspólną wizję wolnego i otwartego Indo-Pacyfiku, wolności żeglugi i przelotów, pokojowego rozwiązywania sporów, wartości demokratycznych i integralności terytorialnej. Wyrażono silne poparcie dla jedności i centralnej roli Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN) w regionie. Zapowiedziano utworzenie trzech grup roboczych (ds. szczepionek, ds. zmian klimatu oraz ds. krytycznych i nowych technologii) i regularne spotkania urzędników MSZ co najmniej raz w roku. Zapowiedziano również jeszcze jedno spotkanie przywódców państw formatu w tym roku, które ma odbyć się na żywo. Zobowiązano się także dostarczyć do 1 miliarda szczepionek do państw ASEAN, Indo-Pacyfiku i innych do końca 2022 roku przy wspólnym wysiłku indyjskiej produkcji, amerykańskiej technologii, możliwościom logistycznym Australii oraz finansowaniu japońskiemu i amerykańskiemu. Czterej przywódcy zgodzili się również na zacieśnienie współpracy w zakresie zabezpieczenia dostaw metali ziem rzadkich. W oświadczeniu nie wspomniano bezpośrednio o Chinach, jednak jak po spotkaniu przyznał doradca ds. bezpieczeństwa narodowego USA Jake Sullivan, „czterej przywódcy rozmawiali o wyzwaniu stawianym przez Chiny”.
Zhao Lijian, rzecznik prasowy chińskiego MSZ na pytanie dziennikarza Bloomberga dotyczące szczytu formatu Quad powiedział, że takie spotkania powinny prowadzić do wzajemnego zrozumienia i zaufania między krajami regionu zamiast „być wymierzonymi w państwa trzecie” oraz wezwał do wstrzymania się od tworzenia zamkniętych „klik”.
Liu Zongyi, współpracownik naukowy w Shanghai Institutes for International Studies w komentarzu dla The South China Morning Post twierdzi, że Quad spowoduje tarcia w regionie i stworzy bardziej wrogie środowisko dla Chin pod względem bezpieczeństwa. Dodaje także: „Charakter Quad nadal pozostanie w dużej mierze militarny lub strategiczny, pomimo ich podejścia do omawiania innych tematów. Jednym z głównych powodów jest to, że zdolność i chęć Chin do inwestowania w regionie nadal będą wyprzedzać inne kraje”. Eksperci ostrzegali, że jeżeli format Quad utrzyma ,,zimnowojenną mentalność”, trudno będzie liczyć na dobrą współpracę Chin-USA.
Chińscy dziennikarze ostrzegają Indie przed zbliżeniem z USA. Według jednego z artykułów ,,New Delhi musi przyjąć bardziej ostrożną postawę i pomyśleć dwa razy” oraz „Indie nie powinny igrać z ogniem, bo w końcu same się spalą”. Autor dodaje, że współpraca z amerykanami zaburzy strategiczną autonomię Indii, a nawet, że „staną się mięsem armatnim”. Także w wymiarze współpracy w ramach organizacji, które Indie współtworzą z Chinami, takich jak BRICS czy Szanghajska Organizacja Współpracy, dojdzie przez to do zahamowania ich rozwoju.
Wesprzyj nas
Jeżeli przygotowane przez zespół Warsaw Institute treści są dla Państwa przydatne, prosimy o wsparcie naszej działalności. Darowizny od osób prywatnych są niezbędne dla kontynuacji naszej misji.
Chińscy analitycy zwrócili uwagę, że w przeciwieństwie do tradycyjnych sojuszy wojskowych zawieranych przez Stany Zjednoczone, obecnie starają się one objąć więcej obszarów, zwłaszcza ekonomicznych, aby powstrzymać Chiny. Ich zdaniem jest to sprzeczne z multilateralizmem. Wskazywali, że to ChRL jest kluczem do ożywienia gospodarczego w regionie, a państwa ASEAN osiągnęły z nią dwukrotnie większą wymianę handlową niż z Ameryką. Eksperci dodawali, że większość krajów Azji nie podziela amerykańskiej wersji „wartości demokratycznych” i sojuszy w stylu NATO. Ich zdaniem państwa regionu powinny patrzeć na swój interes gospodarczy.
Sporo miejsca poświęcono wyzwaniu Quad w związku z wydobyciem i sprzedażą metali ziem rzadkich. Zdaniem chińskich ekspertów, znaczenie i rola Chin w tym sektorze jest i będzie dominująca. Brak odpowiednich technologii i talentów może utrudniać postępy państw Quad w budowaniu nowych łańcuchów dostaw. Jak twierdzi Chen Zhanheng, zastępca szefa Association of China Rare Earth Industry, „w ostatnich latach Chiny znacznie zainwestowały w poprawę technologii rafinacji, uzyskując zdecydowaną przewagę”. Eksperci uspokajali, że Pekin nie będzie wykorzystywać metali ziem rzadkich jako środka zaradczego w konfliktach politycznych.
W artykułach chińskich mediów przebija się obawa oraz próby umniejszania siły Quad na wielu polach – wojskowym, gospodarczym i politycznym. Kolejny raz przedstawiono USA jako kraj niestabilny wewnętrznie, próbujący wysługiwać się innymi państwami w realizacji swoich interesów międzynarodowych. Pekin przedstawia się jako pokojowo nastawiony gracz, który co chwilę wyciąga przyjacielską rękę, która jest odrzucana przez państwa Quad. Widać również, że coraz bardziej chętna postawa New Delhi do współpracy z Waszyngtonem nie jest mila widziana w Pekinie. Indie to bardzo istotny gracz w realizacji strategii USA na Indo-Pacyfiku, który początkowo podchodził z rezerwą do inicjatywy Quad. Po ostatnich spięciach granicznych z Chinami, Indie są coraz bardziej zainteresowane tworzeniem przeciwwagi wobec Pekinu w regionie. Innym elementem budzącym nerwowość ChRL są ambicje Quad do decouplingu z Chinami oraz budowania własnego potencjału w wydobyciu metali ziem rzadkich. Władze Komunistycznej Partii Chin traciłyby przez to powoli lewar gospodarczy, który wykorzystują np. wobec Australii czy Tajwanu. Stąd opinie ekspertów zniechęcające inne państw do takich działań argumentując, że zrywanie łańcuchów dostaw jest nieopłacalne, tym bardziej w dobie pandemii.
Wszystkie teksty (bez zdjęć) publikowane przez Fundacje Warsaw Institute mogą być rozpowszechniane pod warunkiem podania ich źródła.
Powiązane wpisy
Fundacja Warsaw Institute
