MENA Monitor skupia się na regionie Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, analizując najważniejsze wydarzenia na obszarze od Maroka po Iran, ich konsekwencje dla państw ościennych oraz wpływ na sytuację na świecie.
Data: 14 października 2021 Autor: Michał Przygoda
Pyrrusowe zwycięstwo Izraela
W ostatnich miesiącach doszło do protestów ludności muzułmańskiej, które momentalnie przybrały żywiołowy, nacechowany agresją i przemocą charakter. Arabowie starli się z siłami porządkowymi, doszło do pojedynczych przypadków przemocy wobec ludności żydowskiej. Z drugiej strony zorganizowano marsz żydowskich nacjonalistów w Jerozolimie, którzy zaatakowali kontrmanifestantów. Starcia z czasem przybrały masowy charakter, młodzież arabska starła się z policją, w wyniku czego rannych zostało kilkudziesięciu funkcjonariuszy oraz kilkaset młodych osób.
Zagłębiając się w tematykę konfliktu izraelsko-palestyńskiego, który w różnych formach trwa od połowy XX wieku, można dojść do wniosku, że podobnie jak w przypadku innych konfliktów, które toczą się na Bliskim Wschodzie, możliwość jego rozwiązania bez udziału państw liczących się na arenie międzynarodowej, jest niemal niemożliwa. Nawet z ich udziałem przełamanie impasu w relacjach między Izraelem a Palestyną wydaje się nierealne. Kolejna już w historii eskalacja konfliktu dobiegła końca, lecz wznowienie starć jest niemal pewne.
W maju 2021 r. powodem rozpoczęcia działań zbrojnych między Palestyną a Izraelem było wyrzucenie Palestyńczyków z domów znajdujących się na terenie wschodniej Jerozolimy decyzją Sądu Najwyższego (domy usytuowane były na ziemi, która przed 1948 r. należała do żydowskich organizacji religijnych), a także ograniczenie liczby modlących się muzułmanów na czas Ramadanu w meczecie Al-Aksa na Wzgórzu Świątynnym. Reakcja na te wydarzenia była impulsywna i nie miała charakteru politycznego, była naturalną konsekwencją polityki prowadzonej od lat przez Izrael w stosunku do Palestyny.
Starcia przerodziły się w otwarty konflikt pomiędzy Hamasem a Izraelem, który pod wieloma względami przypominał starcia, które miały miejsce w poprzednich latach. Przytłaczająca przewaga militarna Izraela przejawiająca się w zdecydowanej przewadze technologicznej, co z kolei miało wpływ na precyzję przeprowadzanych ataków i skutecznego realizowania zadań bojowych. Duże znaczenie miała Żelazna Kopuła – nowoczesny system obronny, który odpowiedzialny jest za neutralizowanie rakiet wystrzeliwanych z terytorium Gazy[1].
Iron Dome pozwala skupić się Izraelowi na działaniach ofensywnych, zapewniając komfort w realizowaniu założeń militarnych, ze względu na zagwarantowanie skutecznej obrony przed powietrzną ofensywą Hamasu. Warto nadmienić, iż głównym celem Izraela jest ograniczenie możliwości bojowych i zredukowania potencjału militarnego palestyńskiej organizacji, a nie przejęcie terenów będących pod jej jurysdykcją.
Możliwości militarne Muzułmańskiego Ruchu Oporu, choć nie w takim stopniu jak jego izraelskich przeciwników, również uległy zmianie. Podczas trwającego 11 dni konfliktu, wystrzelono około 4 300 rakiet, co stanowi dużo większą częstotliwość ataków, niż w 2014 r., gdy 4 500 rakiet wystrzelono w ciągu 50 dni[2]. Można więc powiedzieć, że skonfliktowane państwa stale rozwijają się militarnie, przy zachowaniu jednak widocznej dysproporcji. Strefa Gazy jeszcze bardziej pogłębiła się w kryzysie za sprawą operacji Izraela pod kryptonimem „Obrońca murów”, w której zniszczeniu uległo blisko 500 związanych z Hamasem celów na terenie całej strefy[3].
Działania ofensywne przeprowadzane przez Hamas związane były z zaplanowanymi na koniec maja wyborami parlamentarnymi oraz lipcowymi wyborami prezydenckimi. Mahmud Abbas, prezydent Palestyny zdecydował się jednak na ich odwołanie ze względu na strach przed rosnącą pozycją Hamasu, który podrażniony został argumentacją prezydenta, jakoby Izrael nie wyraził zgody na przeprowadzenie głosowania we Wschodniej Jerozolimie[4].
Muzułmański Ruch Oporu przez swoje działania zyskał aprobatę Palestyńczyków wewnątrz kraju i wzmocnił swoją pozycję. Dodatkowo skierował oczy świata (w tym innych państw arabskich, będących w poprawnych stosunkach z Izraelem) na jego działania prowadzone na terenie Jerozolimy[5]. Za cenę zniszczonej infrastruktury, pogłębiającego się głodu, biedy i śmierci wielu cywilów, zyskał poparcie wewnątrz kraju, jednocześnie prowokując Kwartet Bliskowschodni do zajęcia stanowiska w toczącym się konflikcie. Również Arabia Saudyjska, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Jordania, Oman oraz Organizacja Współpracy Islamskiej stanowczo potępiły działania prowadzone przez Izrael na terenie Jerozolimy[6].
Konflikt zakończono stosunkowo szybko, bo po 11 dniach, zostawia jednak sporo znaków zapytania, które można rozpatrywać wielotorowo. Jak bowiem wyglądała będzie sytuacja wewnątrz Palestyny, wobec słabnącej pozycji Autonomii Palestyńskiej, a wzmocnionego dodatkowym poparciem społecznym Hamasu? Jak działania przeprowadzone przez Izrael wpływać będą na ich stosunki z innymi państwami? Wydaje się, że pomimo militarnej klęski, ogromnym zniszczeniom oraz śmierci ludności cywilnej w Strefie Gazy, wygranym jest Hamas, który poprzez falę krytyki wobec działań Izraela, oraz zniechęcenie Palestyńczyków do słabej i zależnej od Izraela Autonomii Palestyńskiej, znacznie wzmocnił swoją pozycję.
Zastanawiające jest to, czy dyskurs polityczny prowadzony przez Izrael wobec Palestyny może ulec zmianie. Za sprawą Żelaznej Kopuły izraelscy obywatele mogą czuć się bezpiecznie, lecz konflikt przeniósł się na wielokulturowe tereny Izraela, gdzie izraelska policja aresztowała około 2000 osób m.in. w Lod, Ramli, Akkce, Hajfie, Jafie i Tyberiadzie. Im większa jest ofensywa Izraela w Strefie Gazy, tym większą popularnością cieszy się Hamas, wobec czego eskalacja konfliktu, która miała miejsce w maju z pewnością nie będzie ostatnią w historii sporów pomiędzy oboma państwami[7].
[1] https://www.rp.pl/Konflikt-izraelsko-palestynski/305239968-Izrael—Palestyna-w-zawieszeniu.html [dostęp na dzień: 12.08.2021 r.].
[2] https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2021-05-12/eskalacja-konfliktu-izraelsko-arabskiego [dostęp na dzień: 12.08.2021 r.].
[3] Ibidem
[4] Ibidem
[5] https://www.rp.pl/Konflikt-izraelsko-palestynski/305239968-Izrael—Palestyna-w-zawieszeniu.html [dostęp na dzień: 12.08.2021 r.].
[6]https://wyd.edu.pl/images/Czasopisma_naukowe/zblizeniacywilizacyjne20161/ZCXII22016/03_ZC2016XII2Godziski1.pdf [dostęp na dzień: 12.08.2021 r.].
[7] https://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//NONSGML+IM-PRESS+20070604STO07371+0+DOC+PDF+V0//PL&language=PL [dostęp na dzień: 12.08.2021 r.].
Wesprzyj nas
Jeżeli przygotowane przez zespół Warsaw Institute treści są dla Państwa przydatne, prosimy o wsparcie naszej działalności. Darowizny od osób prywatnych są niezbędne dla kontynuacji naszej misji.
Wszystkie teksty (bez zdjęć) publikowane przez Fundacje Warsaw Institute mogą być rozpowszechniane pod warunkiem podania ich źródła.