MENA Monitor skupia się na regionie Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, analizując najważniejsze wydarzenia na obszarze od Maroka po Iran, ich konsekwencje dla państw ościennych oraz wpływ na sytuację na świecie.
Data: 2 września 2021
Liban. Kryzys gospodarczy
W okresie od stycznia 2020 roku do kwietnia 2021 roku w Libanie ceny podstawowych towarów wzrosły o 350%, a w ujęciu dwuletnim wzrost cen wyniósł 700%. Wartość PKB zmniejszyła się o ok. 40% z 55 mld USD w 2018 roku do 33 mld USD w 2020 roku. Premier Hassan Diab 6 lipca br. zwrócił się do społeczności międzynarodowej oraz ONZ z apelem o pomoc i niedopuszczenie do katastrofy humanitarnej i zapaści gospodarki kraju.
Zgodnie z raportem Banku Światowego ponad połowa społeczności Libanu żyje poniżej granicy ubóstwa. Występują niedobory w dostępie do żywności, benzyny, energii elektrycznej, produktów dla niemowląt oraz środków ochrony medycznej[1]. Cena bochenka chleba wynosi 4 000 funtów libańskich. Stopa bezrobocia wzrosła z 28% w lutym 2020 roku do 40% w listopadzie 2020 roku. W maju br. stopa bezrobocia nieznacznie spadła do poziomu 35%[2]. Bank Światowy prognozuje, że w 2021 roku produkt krajowy brutto skurczy się o 9,5%, po wcześniejszych recesjach wynoszących 20,3% w 2020 roku oraz 6,7% rok wcześniej.
Jednym z powodów pogłębiającego się kryzysu jest niestabilna sytuacja polityczna. Wielomiesięczne spory i kłótnie między frakcjami politycznymi uniemożliwiły powołanie rządu i wdrożenie reform gospodarczych. Bank Światowy prognozuje, że brak stabilnego przywództwa pogłębi zapaść gospodarczą kraju. Premier Hassan Diab wielokrotnie wskazywał na potrzebę utworzenia rządu, który mógłby kontynuować negocjacje z Międzynarodowym Funduszem Walutowym w sprawie planu naprawczego dla libańskiej gospodarki[3].
Kolejnym powodem aktualnej sytuacji w Libanie jest spadek wartości waluty narodowej i osłabienie sektora finansowego. W czerwcu br. wartość 1 dolara amerykańskiego wynosiła 15 000 funtów libańskich. Bank Centralny ustalił sztywny kurs wymiany na poziomie 1 500 funtów za 1 dolara amerykańskiego. Wskutek niedoboru amerykańskiej waluty jej wartość poza sektorem bankowym wynosi ok. 16 000 funtów libańskich[4]. Wstrzymane zostało finansowanie Specjalnego Trybunału dla Libanu, który miał przeprowadzić proces Salima Ayasha (członka Hezbollahu) oskarżonego o zabójstwo premiera Rafika Haririego w 2005 roku co pokazuje paraliż instytucji państwa realizujących zadania w zakresie bezpieczeństwa.
Istotną kwestią powodującą wzrost napięć społecznych w kraju jest brak paliwa na stacjach benzynowych. Braki surowca spowodowane są nieuregulowaniem przez rządzących rachunków za dostawy. Zamknięto większość stacji paliw, a Libańczycy ustawiają się w wielokilometrowych kolejkach po benzynę. Narastająca w społeczeństwie frustracja doprowadziła na obszarze Badawi oraz Bab al-Tibenneh w północnym Trypolisie do śmierci dwóch mężczyzn, którzy zginęli po strzelaninie spowodowanej niepodpisaniem umowy na dostawę paliwa[5].
W wyniku utrzymującego się kryzysu dochodzi do coraz częstszych zamieszek i rozruchów. Demonstranci domagają się utworzenia rządu i wyprowadzenia kraju z zapaści ekonomicznej. W ostatnich miesiącach niezadowoleni ludzie zbierali się m.in. przed Ministerstwem Spraw Zagranicznych, Ministerstwem Środowiska oraz Ministerstwem Gospodarki wzywając do upadku libańskich elit. Jedna z największych demonstracji miała miejsce 3 czerwca i obejmowała blokowanie dróg, palenie opon i śmietników. Libańskie siły bezpieczeństwa do tłumienia protestów użyły armatek wodnych oraz gazu łzawiącego. Z kolei 27 kwietnia podczas protestów w Trypolisie policja zabiła jednego z protestujących.
Kryzys libański może mieć wpływ na bezpieczeństwo międzynarodowe. Istnieje realne ryzyko powstania kolejnego kryzysu migracyjnego oraz umocnienie pozycji radykalnych organizacji działających na terenie kraju.
[1] https://www.jns.org/opinion/lebanon-stands-at-the-abyss/
[2] https://www.lbcgroup.tv/news/d/news-bulletin-reports/588882/Lebanon-news-lbci/en?fbclid=IwAR3Egz5HR71l_iWb3WpwsaZoloIfxw7H-3tljN9QBZ52YIO8zL5JVwWecC8
[3] https://www.zawya.com/saudi-arabia/en/economy/story/Lebanon_is_days_away_from_social_explosion_PM_Diab_warns-TR20210706nD5N2HX026X5/
[4] https://www.theguardian.com/world/2021/jun/28/this-is-the-end-of-times-lebanon-struggles-to-find-political-path-through-its-crisis
[5] https://www.aljazeera.com/economy/2021/8/9/lebanons-worsening-fuel-crisis-sparks-violence-leaving-3-dead
Wesprzyj nas
Jeżeli przygotowane przez zespół Warsaw Institute treści są dla Państwa przydatne, prosimy o wsparcie naszej działalności. Darowizny od osób prywatnych są niezbędne dla kontynuacji naszej misji.
Wszystkie teksty (bez zdjęć) publikowane przez Fundacje Warsaw Institute mogą być rozpowszechniane pod warunkiem podania ich źródła.
Powiązane wpisy
Fundacja Warsaw Institute
