U.S. Weekly oferuje analityczne spojrzenie na procesy geopolityczne zachodzące na arenie międzynarodowej, które w sposób bezpośredni lub pośredni oddziałują na politykę Stanów Zjednoczonych. To geopolityczna kolumna powstająca przy współpracy z mediami polonijnymi. Do partnerów należą: Dziennik Związkowy – największe pismo polonijne w USA, Polishexpress oraz WIrlandii.pl
Data: 1 Marca 2021
Tadeusz Kościuszko – bohater Polaków i Amerykanów
4 lutego bieżącego roku przypadła 275 rocznica urodzin Tadeusza Kościuszki – wybitnego dowódcy wojskowego, patrioty, człowieka nowoczesnego oraz bohatera zarówno w oczach Polaków, jak i Amerykanów. Tadeusz Kościuszko był także osobą przywiązującą wielkie znaczenie do idei wolności, tolerancji, sprawiedliwości i republikanizmu. Przez Thomasa Jeffersona był nazywany nawet “najczystszym synem wolności”. Postać Kościuszki budzi niemal powszechny podziw i szacunek niezależnie od preferencji politycznych. Z tego powodu, szczególnie dzisiaj powinniśmy pamiętać o nim jako o symbolu zjednoczenia ponad podziałami.
Urodzony w 1746 roku na Polesiu Tadeusz Kościuszko pochodził ze średniozamożnej szlacheckiej rodziny, co dawało mu bardzo duże przywileje w porównaniu do większości ówczesnego społeczeństwa. W 1765 roku wstąpił do Korpusu Kadetów Szkoły Rycerskiej, którą ukończył posiadając stopień kapitana. W 1769 roku wyjechał do Paryża jako królewski stypendysta. Po 5 latach powrócił do ojczyzny, nie znalazł jednak zatrudnienia w armii, drastycznie zredukowanej po I rozbiorze do zaledwie 10 tysięcy żołnierzy. Z tego powodu po krótkim czasie udał się najpierw do Drezna, a następnie ponownie do Paryża, gdzie dowiedział się o wojnie w Ameryce. W 1776 roku, Tadeusz Kościuszko wyjechał do Ameryki Północnej, a jego przyjazd przypadł na okres wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych.
Tadeusz Kościuszko i wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych
Ówczesna amerykańska armia nie miała silnej militarnej pozycji oraz cierpiała na wiele braków kadrowych. Już we wrześniu 1776 roku, młody Kościuszko rozpoczął prace nad fortyfikacją Filadelfii. Jego późniejsze działania militarne w znacznej części wpłynęły na kapitulację wojsk brytyjskich pod Saratogą. Dzięki sukcesom wynikającym z jego zmysłu i umiejętności związanych z inżynierią wojskową, w 1780 roku został inżynierem armii amerykańskiej, a w 1783 roku generałem brygady. W armii amerykańskiej Tadeusz Kościuszko służył do czasu zwycięstwa w wojnie o niepodległość. W geście wdzięczności za wybitne osiągnięcia w trakcie wojny, otrzymał także od Kongresu specjalne podziękowania.
Tadeusz Kościuszko – Powrót do ojczyzny oraz reformy
Po powrocie do ojczyzny, na początku działał z daleka od wojska, zajął się gospodarowaniem majątkiem, w ramach którego zmniejszył liczbę dni pańszczyzny dla chłopów, a kobiety całkowicie z niej zwolnił. Dopiero w wyniku obrad Sejmu Wielkiego, w których uchwale postanowiono o zwiększeniu liczebności polskiej armii, Tadeusz Kościuszko otrzymał możliwość pełnienia służby generalskiej. Dało mu to szerokie pole do wykorzystania umiejętności militarnych nabytych podczas pobytu w Stanach Zjednoczonych. Uchwalenie konstytucji 3 maja 1791 roku spotkało się z twardym sprzeciwem części szlachty i magnatów, którzy zawiązali konfederację targowicką celem obalenia nowo przyjętego prawa przy wsparciu wojsk rosyjskich. W wyniku ataku wojsk Katarzyny II, Polacy zaczęli przegrywać walki, jednak oddziały Tadeusza Kościuszki odniosły kilka sukcesów, między innymi pod Zieleńcami. Za swoje zasługi w trakcie wojny został odznaczony Orderem Virtuti Militari.
Wesprzyj nas
Jeżeli przygotowane przez zespół Warsaw Institute treści są dla Państwa przydatne, prosimy o wsparcie naszej działalności. Darowizny od osób prywatnych są niezbędne dla kontynuacji naszej misji.
Objęcie funkcji Najwyższego Naczelnika Siły Zbrojnej Narodowej i przebieg powstania
Po przegranej wojnie, Tadeusz Kościuszko opuścił kraj, aby następnie rozpocząć we Francji przygotowywanie powstania narodowego oraz negocjacje z tamtejszymi rewolucjonistami w sprawie poparcia swojej koncepcji. 24 marca 1794 roku na krakowskim rynku został oficjalnie odczytany akt powstania, a Tadeusz Kościuszko objął funkcję Najwyższego Naczelnika Siły Zbrojnej Narodowej, która dawała mu pełnię władzy cywilnej i wojskowej. Poprzysiągł, że nie wykorzysta powierzonej władzy w celu ucisku kogokolwiek, a jedynie dla obrony granic i odzyskania samowładności narodu oraz ugruntowania powszechnej wolności. Kościuszko sprzeciwiał się także prowadzeniu terroru na wzór rewolucji francuskiej. Dążył również, aby powstanie objęło zarówno szlachtę, jak i chłopów. Z uwagi na brak wystarczającej ilości armii, nakazał utworzenie oddziałów chłopskich, które w znacznym stopniu przyczyniły się do wygranej z wojskami rosyjskimi pod Racławicami 4 kwietnia 1794 roku. Było to zwycięstwo, które podniosło morale walczących o wolność Polaków i dało im nadzieję na sukces powstania. Następnie w maju, na mocy Uniwersału Połanieckiego, Kościuszko przyznał chłopom wolność osobistą oraz ograniczył ich poddaństwo. W wyniku przegranej bitwy pod Maciejowicami, stoczonej 10 października 1794 roku, Tadeusz Kościuszko trafił do niewoli, a powstanie zaczęło chylić się ku upadkowi. Naczelnik został przewieziony do Petersburga, gdzie był przesłuchiwany. Niedługo później, w 1795 roku Prusy, Rosja i Austria dokonały trzeciego rozbioru Polski wymazując tym samym Rzeczpospolitą z mapy świata na 123 lata. Po śmierci Katarzyny II, Kościuszko został zwolniony z niewoli przez cara Pawła I, co przypłacił podpisaniem aktu lojalności i poddaństwa wobec cara. Dzięki temu jednak wraz z byłym naczelnikiem powstania wolność odzyskało także 20 tysięcy jeńców.
Emigracja i dalsze losy Tadeusza Kościuszki
Następnie, w 1796 roku Kościuszko ponownie wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie odnowił wiele kontaktów politycznych z okresu wojny o niepodległość. W 1798 roku powrócił do Europy, gdzie zamieszkał pod Paryżem. Współtworzył tam między innymi Legiony Polskie, nad którymi nie zdecydował się objąć dowództwa. Pozostawał jednak ich duchowym autorytetem oraz tamtejszych środowisk konspiracyjnych. Nie należał do zwolenników Księstwa Warszawskiego oraz odmówił poparcia Napoleonowi Bonaparte, ponieważ nie ufał mu w kwestii dobrych intencji względem Polaków. Po porażce Napoleona i niekorzystnych dla Polski ustaleniach kongresu wiedeńskiego, Tadeusz Kościuszko zdecydował o wycofaniu się z życia politycznego. 15 października 1817 roku zmarł w szwajcarskiej Solurze, skąd regularnie prowadził korespondencję z Thomasem Jeffersonem. Rok po śmierci, jego szczątki zostały przewiezione do krakowskiej katedry na Wawelu.
Wpływ Taudesza Kościuszki na prawa człowieka w Polsce i USA
Pomimo, że Tadeusz Kościuszko jest znany z osiągnięć militarnych, miał bardzo duży wkład w walkę o prawa człowieka. Poza polepszeniem sytuacji chłopów w Polsce, Kościuszko walczył o prawa czarnoskórych niewolników w USA, o czym niejednokrotnie rozmawiał z Thomasem Jeffersonem w kontekście ich wykupienia i wyzwolenia. Był on również przeciwny zwalczaniu Indian, za co otrzymał od jednego z wodzów tomahawk – fajkę pokoju na znak przyjaźni. Pomimo przegranego powstania, Tadeusz Kościuszko zostawił po sobie znaczny testament polityczny, wskazując drogę narodu do walki o wolność i odbudowę państwa. Obecnie w Stanach Zjednoczonych istnieje wiele pomników i mostów upamiętniających dokonania Kościuszki, od jego nazwiska została nazwana również miejscowość w stanie Missisipi – Kosciusko. Dodatkowo, na mocy rozporządzenia byłego prezydenta Stanów Zjednoczonych Donalda Trumpa o utworzeniu Narodowego Ogrodu Amerykańskich Bohaterów, Kościuszko znalazł się w gronie 244 znaczących postaci w historii Ameryki.
Tekst pierwotnie ukazał się na łamach „Dziennika Związkowego” oraz „Polish Express”.
Autor: Maciej Tyburski
Absolwent dyplomacji oraz student studiów wschodnich o specjalizacji chińsko – rosyjskiej. Doświadczenie zawodowe zdobywał w sektorze pozarządowym oraz publicznym. Jego obszary zainteresowań obejmują politykę Grupy Wyszehradzkiej, Inicjatywę Trójmorza, geopolitykę oraz języki obce.
All texts published by the Warsaw Institute Foundation may be disseminated on the condition that their origin is credited. Images may not be used without permission.
Powiązane wpisy
Fundacja Warsaw Institute
