RAPORTY SPECJALNE

Data: 27 czerwca 2022 Autor: Alexis Mrachek i dr Peter Brookes

Amerykańska pomoc dla Ukrainy wymaga rewizji

Stany Zjednoczone i Sojusz Północnoatlantycki (NATO) udzielają wsparcia politycznego, militarnego i gospodarczego Ukrainie, która nieprzerwanie od 24 lutego br. odpiera rosyjski atak. Mimo to wydaje się, że amerykańska administracja mogła zareagować zdecydowanie sprawniej.

SOURCE: Wikimedia Commons

Sukces Kijowa w starciu z rosyjskim najeźdźcą ma kluczowe znaczenie dla integralności terytorialnej całej Ukrainy, ale także stabilności w Europie Wschodniej oraz wewnątrz NATO. Może również położyć kres nacjonalistycznym zapędom Władimira Putina.

Amerykańscy dyplomaci zaproponowali Rosjanom szereg spotkań, aczkolwiek żadne nie przyniosło oczekiwanego skutku.[1] W czerwcu ubiegłego roku w Genewie spotkali się Władimir Putin oraz Joe Biden. Przywódcy obydwu państw mieli omówić szereg kwestii, w tym prawa człowieka, sytuację w Ukrainie oraz cyberbezpieczeństwo.

Biden potwierdził zaangażowanie Waszyngtonu na rzecz integralności terytorialnej Ukrainy.[2] Deklaracja amerykańskiego przywódcy wybrzmiała poważnie w kontekście informacji jakoby Rosja w kwietniu 2021 r. miała gromadzić sprzęt wojskowy w pobliżu ukraińskiej granicy, jak również wojny w Donbasie (2014) oraz bezprawnej aneksji Krymu. Starania dyplomatów nie zatrzymały jednak drugiej rosyjskiej inwazji na Ukrainę.

Rozmowa prezydentów USA i Rosji była rzeczowa i profesjonalna, ale nie zmieniła fundamentalnej dynamiki sytuacji.[3] W styczniu 2022 r. doszło do spotkania pomiędzy przedstawicielami Stanów Zjednoczonych, Rosji oraz NATO. W trakcie rozmów o stabilności strategicznych Waszyngton wezwał Rosję do deeskalacji napięć z Ukrainą, zaś Moskwa utrzymywała, że nie planuje ataku na Ukrainę, zapewniając przy tym kraje zachodnie, że te nie powinny obawiać się jakiejkolwiek agresji.[4]

Miesiąc wcześniej Rosja zażądała, by NATO wycofało się z zobowiązania wobec Ukrainy o przyłączeniu jej do Sojuszu oraz by ten zaprzestał wszelkiej działalności wojskowej w krajach Europy Wschodniej oraz Azji Centralnej. Waszyngton[5] dość przytomnie nie uległ rosyjskiej próbie szantażu. Stany Zjednoczone dały Rosji do zrozumienia, że w przypadku inwazji na Ukrainę Kreml poniesie o wiele surowsze konsekwencje niż w 2014 r., gdy rosyjskie wojska zajęły Krym.[6]

Podczas styczniowego posiedzenia Rady NATO-Rosja kraje członkowskie Sojuszu wezwały Moskwę do „poszanowania integralności terytorialnej sąsiednich państw”[7] oraz zapowiedziały, że nie odwołają obietnicy złożonej niegdyś Ukrainie.[8] Rosyjska delegacja odmówiła udziału w dalszych rokowaniach.

Tuż po spotkaniu Jens Stoltenberg, sekretarz generalny NATO, oświadczył, że między Sojuszem a Rosją „istnieją różnice zdań”.[9] Między Bidenem i Putinem doszło także do szeregu rozmów telefonicznych.[10] Warto pochwalić Stany oraz Sojusz za próby rozmów z Rosją, by zapobiec kolejnej agresji Moskwy na Ukrainę. Faktem jest jednak, że uczestnicząc w rozmowach i spotkaniach, Kreml wciąż przerzucał wojska i sprzęt w pobliżu granicy z Ukrainą.[11]

Rosyjska propaganda uzasadniła napaść na Ukrainę koniecznością „denazyfikacji” kraju, czyli rzekomym „wyzwoleniem” go spod rządów nacjonalistów. Zawsze warto uciekać się do środków dyplomatycznych, aczkolwiek tym razem zawiodły one w starciu z putinowskim reżimem.

Dyplomatyczne zabiegi NATO oraz Waszyngtonu ostatecznie nie powstrzymały Putina przed atakiem na Ukrainę w lutym br. Kijów mógł liczyć na wsparcie państw zachodnich, jednakże niektóre kraje, z Indiami i Chinami na czele, bynajmniej nie potępiły działań Kremla, zaś ONZ zajęło niejednoznaczne stanowisko.

USA i ich sojusznicy natomiast dostarczały Ukrainie kluczowych informacji wywiadowczych. Waszyngton wielokrotnie ostrzegał władze w Kijowie przed możliwym atakiem w tygodniach poprzedzających inwazję. 14 stycznia 2022 r. amerykańska agencja wywiadowcza podała, że ma dowody wskazujące, że Rosja może najechać Ukrainę w ciągu najbliższego miesiąca.[12]

18 lutego Joe Biden poinformował, że Moskwa szykuje się wkrótce do ataku na Kijów.[13] Jak się później okazało, amerykański przywódca pomylił się zaledwie o kilka dni. Chociaż wojna w Ukrainie trwa od przeszło dwóch miesięcy, amerykański wywiad jest w stałym kontakcie z władzami w Kijowie.

Na początku kwietnia administracja Bidena ogłosiła, że zacieśni współpracę wywiadowczą z ukraińskimi służbami, by umożliwić im skuteczny atak na siły rosyjskie w Donbasie i na Krymie.[14] Nie wiadomo, jakiego typu dane przekazywano rządowi w Kijowie, aczkolwiek można stwierdzić, że w dużej mierze przyczyniły się one do nieoczekiwanych zwycięstw Ukraińców.

Amerykański wywiad donosił o prawdopodobnych rosyjskich operacjach pod fałszywą flagą oraz ostrzegał Ukraińców, że Moskwa może użyć broni chemicznej wobec wojska i ludności cywilnej.

USA oraz NATO miały dobre zamiary, aczkolwiek mogły lepiej poprowadzić politykę wobec Ukrainy. Waszyngton do tej pory przekazał Ukrainie sprzęt wojskowy o łącznej wartości 3.4 mld dolarów.[15] W jego ślad poszedł także Sojusz Północnoatlantycki.

Amerykanie dotychczas wysłali do Ukrainy pociski przeciwpancerne Javelin, systemy przeciwlotnicze Stinger, drony samosterujące Switchblade, hełmy oraz kamizelki kuloodporne, amunicję, a także sprzęt medyczny.[16]

Broń ta dała Ukraińcom przewagę w początkowej fazie wojny, uniemożliwiając rosyjskim wojskom szturm na stolicę. Wydaje się jednak, że dotychczasowe wyposażenie nie odegra większej roli teraz, gdy działania wojenne przeniosły się na południe i wschód kraju. Ukraińscy dowódcy zaapelowali do zachodnich rządów o dostawę sprzętu, który mógłby powstrzymać rosyjską artylerię.

Waszyngton oraz kraje Sojuszu powinny natychmiast zintensyfikować pomoc wojskową. Do tej pory Zachód działał dość opieszale, czym zaprzepaścił szanse na wzmocnienie ukraińskiej obrony podczas gdy Rosjanie mieli wystarczająco dużo czasu, by przegrupować siły po porażce na północy kraju.

Amerykanie ostatnio przekazali ukraińskiemu wojsku haubice i nowoczesne radary do walki z rosyjskim ostrzałem artyleryjskim oraz przeszkolili sojuszników w zakresie ich obsługi.[17] Państwa zachodnie mogły pospieszyć ze dostawami broni nawet przed rosyjską inwazją, nie tylko, by wzmocnić potencjał obronny Ukrainy, ale także odstraszyć Rosjan.

Sporym błędem było także zamieszanie z polskimi myśliwcami MiG-29, które władze w Warszawie chciały dostarczyć Ukrainie bezpośrednio[18] bądź za pośrednictwem Sojuszu. To tylko obniżyło wiarygodność NATO w oczach Moskwy. Ponadto, sojusznicy Ukrainy zwlekali z przekazaniem władzom w Kijowie zaawansowanych systemów do walki z wrogiem, co ostatecznie może wpłynąć na losy kampanii na wschodzie i południu, a nawet całego kraju.

Waszyngton i NATO okazały silne wsparcie Ukrainie, ale mogły podjąć bardziej zdecydowane kroki, by powstrzymać Rosję. Zarówno USA, jak i ich sojusznicy objęli Moskwę surowymi sankcjami gospodarczymi, których skutki Rosja odczuje dopiero za jakiś czas. Wiele z nich powinno obowiązywać od zeszłego roku, kiedy Rosjanie dopiero zaczęli przerzucać wojska w pobliżu granicy z Ukrainą.

Podobnie uważał zresztą prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełeński. 19 lutego prezydent Ukrainy skrytykował Zachód za opieszałość,[19] twierdząc, że USA i NATO zwlekają z nałożeniem sankcji pomimo ostrzeżeń agencji wywiadowczych przed nadchodzącą inwazją.

Tuż po rosyjskiej inwazji na Ukrainę obok krajów zachodnich również Japonia, Singapur i Korea Południowa zdecydowały o restrykcjach wobec Rosji, które wstrząsnęły gospodarką kraju. Biały Dom objął sankcjami rosyjskie banki, w tym Sbierbank i Alfa Bank, a także największe rosyjskie firmy. Do listy restrykcji dodano także Władimira Putina, Siergieja Ławrowa oraz oligarchów i ich rodziny. Stany Zjednoczone, Kanada, Wielka Brytania oraz kraje Unii Europejskiej podjęły również decyzję o zablokowaniu dostępu niektórych rosyjskich banków[20] do międzynarodowego systemu płatności SWIFT. Wiele państw członkowskich NATO nałożyło sankcje na te same osoby i podmioty. Ekonomiści prognozują, że w wyniku zachodnich restrykcji PKB Rosji spadnie o około 15 proc.[21]

Od początku wojny 750 zachodnich przedsiębiorstw znacząco ograniczyło działalność na terenie Rosji[22] Część wycofała się z kraju, niektóre tymczasowo zawiesiły funkcjonowanie, inne zaś wstrzymały wszelkie inwestycje. Pewne podmioty jednak podjęły decyzję o pozostaniu w Rosji.

Zachodnie przedsiębiorstwa powinny jednak zaprzestać jakichkolwiek działań na terytorium Rosji, czym dotkliwie ukarałyby Moskwę za bezprawny atak na Ukrainę i pogwałcenie jej suwerenności. Firmy, które jeszcze nie wycofały się z Rosji powinny natychmiast podjąć ten krok.

Udzielenie jakiemukolwiek krajowi wsparcia dyplomatycznego, militarnego bądź wojskowego w wojnie z zewnętrzną agresją jest karkołomnym przedsięwzięciem. W przypadku Ukrainy jest to tym trudniejsze w obliczu rosyjskiej nieprzewidywalności i znacznego potencjału wojskowego kraju, który dodatkowo dysponuje bronią jądrową.

Zachód musi pomagać Ukrainie intensywniej i wydajniej poprzez dyplomację, wywiad oraz wojsko, by Kijów ostatecznie był w stanie odeprzeć rosyjską inwazję, odzyskać integralność terytorialną oraz przywrócić stabilność w regionie.

 

Alexis Mrachek jest analitykiem ds. Rosji i Eurazji w The Heritage Foundation. Dr Peter Brooks jest starszym analitykiem The Heritage Foundation i byłym zastępcą sekretarza obrony Stanów Zjednoczonych.

[1]Pierwszą inwazją było zajęcie Krymu przez Rosję w 2014 roku.

[2]„Remarks by President Biden in Press Conference”, Biały Dom, 16 czerwca 2021 r., https://www.whitehouse.gov/briefing-room/speeches-remarks/2021/06/16/remarks-by-president-biden-in-press-conference-4/ (dostęp 25 kwietnia 2022 r.).

[3]Alexis Mrachek, Luke Coffey, “Biden-Putin Summit Proves Essentially Fruitless,” The Daily Signal, 17 czerwca 2021, https://www.dailysignal.com/2021/06/17/biden-putin-summit-was-essentially-fruitless (dostęp 25 kwietnia 2022).

[4]Michael Gordon, William Mauldin, Ann Simmons, “U.S., Russia Talks Yield Little Overall Progress Amid Ukraine Crisis,” The Wall Street Journal, 10 stycznia 2022, https://www.wsj.com/articles/u-s-russia-talks-begin-to-avert-one-of-the-biggest-geopolitical-crises-since-the-cold-war-11641815752 (dostęp 25 kwietnia 2022).

[5]Andrew Kramer, Steven Erlanger, “Russia Lays Out Demands for a Sweeping new Security Deal with NATO,” The New York Times, 17 grudnia 2021, https://www.nytimes.com/2021/12/17/world/europe/russia-nato-security-deal.html?action=click&module=RelatedLinks&amp  ;pgtype about:blank =Article (dostęp 25 kwietnia 2022).

[6]Special briefing, “Briefing with Deputy Secretary Wendy R. Sherman on the U.S.-Russia Strategic Stability Dialogue,” U.S. Department of State, 10 stycznia 2022about:blank, https://www.state.gov/briefing-with-deputy-secretary-wendy-r-sherman-on-the-u-s-russia-strategic-stability-dialogue/ (dostęp 25 kwietnia 2022).

[7]„Deep Divides Remain After Russia-NATO Talks on Ukraine Crisis”, The New York Times, 12 stycznia 2022 r., https://www.nytimes.com/live/2022/01/12/world/russia-ukraine-nato-us?campaign_id=9&emc=edit_nn_20220112&instance_id=50066&nl=the-morning&regi_id=86756322&segment_id = 79432 &te=1&user_id= 04295b603fd7aeed67ea9c7825321129 (dostęp 25 kwietnia 2022 r.).

[8]Tamże.

[9]Tamże.

[10]Np. „Readout of President Joseph R. Biden, Jr. Call with President Vladimir Putin of Russia,” The White House, 9 lipca 2021 r., https://www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2021/07/09/readout-of-president-joseph-r-biden-jr-call-with-president-vladimir-putin-of-russia-2/ (dostęp 25 about:blank kwietnia  2022 r.); “Readout of President Biden ‚s Video Call with President Vladimir Putin of Russia,” The White House, 7 grudnia 2021 r., https://www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2021/12/07/readout-of-president-bidens-video-call-with-president-vladimir-putin-of-russia/ (dostęp 25 kwietnia 2022 r.); “Readout  of about:blank President Biden’ s Call with President Vladimir Putin of Russia, ” The White House, 12 lutego 2022 r., https://www.whitehouse.govideo-call-president-vladimir-putin-of-russia/ (dostęp 25 kwietnia 2022 r.); “ Readout of President Biden ‚s Call with President Vladimir Putin  of about:blank Russia, ”, (dostęp 25 kwietnia 2022).

[11]Alexis Mrachek, „Talks Over Russia-Ukraine Conflict Yield Little Fruit, but West Must Stand Firm”, The Daily Signal, 19 stycznia 2022 r., https://www.dailysignal.com/2022/01/19/talks-over-russia-ukraine-conflict-yield-little-fruit-but-west-must-stand-firm about:blank (dostęp 25 kwietnia 2022 r.).

[12]Christina Wilkie, Amanda Macias, „U.S. Intelligence Agencies Point to Potential Russian Invasion of Ukraine Within a Month ‚s Time”, CNBC, 14 stycznia 2022 r., https://www.cnbc.com/2022/01/14/russia-could-invade-ukraine-within-next-month-us-intelligence.html (dostęp 25 kwietnia 2022 r.).

[13]„Citing U.S. Intelligence, Biden Says Putin Has Decided to Invasion Ukraine”, The New York Times, 18 lutego 2022 r., about:blank https://www.nytimes.com/live/2022/02/18/world/russia-ukraine-biden-putin (dostęp 25 kwietnia 2022 r.).

[14]Michael Gordon, Warren Strobel, Vivian Salama, „Biden Administration to Provide Ukraine With More Intelligence, Heavier Weapons to Fight Russia”, The Wall Street Journal, 13 kwietnia 2022 r., https://www.wsj.com/articles/u-s-expands-flow-of-intelligence-to-ukraine-as-white-house-sends-more-arms-11649868029 about:blank (dostęp 25 kwietnia 2022 r.).

[15]Amanda Macias, “Ghost Drones, Helicopters and Howitzers: Here ‚s a Look at the Weapons the U.S. is Sending Ukraine,” CNBC, 22 kwietnia 2022about:blank, https://www.cnbc.com/2022/04/22/roundup-of-us-weapons-for-ukraine.html (dostęp 26 kwietnia 2022).

[16]„Fact Sheet: U.S. Security Assistance to Ukraine”, U.S. Department of Defense, 7 kwietnia 2022 r., https://www.defense.gov/News/Releases/Release/Article/2992414/fact-sheet-us-security-assistance-to-ukraine/ (dostęp 25 kwietnia 2022 r.).

[17]Olivier Knox, “More Arms, New Training for Ukraine: U.S. Gambles on Russia ‚Empty Threats,” The Washington Post, 20 kwietnia 2022 r., https://www.washingtonpost.com/politics/2022/04/20/more-arms-new-training-ukraine-us-gambles-russias-empty-threats/ about:blank (dostęp 26 kwietnia 2022 r.).

[18]Amber Phillips, Miriam Berger, „Why Washington Shut Down Poland ‚s Offer to Give Ukraine Fighter Jets”, The Washington Post, 9 marca 2022 r., https://www.washingtonpost.com/politics/2022/03/09/ukraine-poland-mig-29-fighter-jets/ (dostęp 27 kwietnia 2022 r.).

[19]Ed Pilkington, „US Intelligence Believes Russia has Ordered Ukraine Invasion – Reports”, The Guardian, 20 lutego 2022 r., https://www.theguardian.com/us-news/2022/feb/20/russia-invasion-ukraine-biden-blinken-us-national-security-council (dostęp 27 kwietnia 2022 r.).

[20]Julia Zorthian, “Here ‚s What the New, Tightened SWIFT Sanctions on Russian Banks Really Do,” TIME, 2 marca 2022about:blank, https://time.com/6153951/swift-sanctions-russia/ (dostęp 28 kwietnia 2022).

[21]„FACT SHEET: United States, G7 and EU Impose Severe and Immediate Costs on Russia,” Biały Dom, 6 kwietnia 2022 r., https://www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2022/04/06/fact-sheet-united-states-g7-and-eu-impose-severe-and-immediate-costs-on-russia/ about:blank (dostęp 27 kwietnia 2022 r.).

[22]„Over 750 Companies Have Curtailed Operations in Russia-But Some Remain”, Yale School of Management, 26 kwietnia 2022 r., https://som.yale.edu/story/2022/over-750-companies-have-curtailed-operations-russia-some-remain (dostęp 27 kwietnia 2022 r.).

All texts published by the Warsaw Institute Foundation may be disseminated on the condition that their origin is credited. Images may not be used without permission.

Tags:

Powiązane wpisy
Top