Ukraine Monitor prezentuje najświeższe informacje dotyczące wewnętrznych i zewnętrznych spraw Ukrainy – państwa, które obecnie stanowi arenę ścierania się interesów Wschodu i Zachodu.
Data: 10 listopada 2023 Autor: Szymon Polewka
Ukraina coraz bliżej zakazu działalności Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego
W czwartek 19 października Parlament Ukraiński stosunkiem głosów 267-15 wstępnie zatwierdził ustawę zakazującą pośrednio działalności powiązanego z Rosją Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego. Jest to kolejny etap procesu legislacyjnego, którego zwieńczenie znaleźć ma się na biurku prezydenta Wołodymyra Zełenskiego. Krok ten jest przedłużeniem toczącego się konfliktu na linii Moskwa-Kijów, który w kwestii wyznaniowej rozgrywa się o rządy dusz.
Historycznie Patriarchat Moskiewski, będący najstarszym z nowożytnych patriarchatów prawosławnych, wykorzystywał zbieżność wyznaniową do rozprzestrzeniania swych wpływów w obszarze dorzecza Dniepru. Działania te kolejno były wspierane przez Romanowów, dopatrujących się w spójności wyznaniowej odrębności cywilizacyjnej ziem wschodnio słowiańskich, które jednoczone miały być pod jednym sztandarem Rusi. Wzrost znaczenia religii, jakie nastąpiło po upadku sekularnego Związku Socjalistycznego, sprawiło, że po dojściu do władzy Władimira Putina czynnik wyznaniowy stał się kolejnym narzędziem projekcji wpływów Federacji Rosyjskiej.
Według analiz przeprowadzonych przez Pew Research Center w 2015 roku 78 proc. Ukraińców utożsamiało się z prawosławiem, co było znaczącym wzrostem w stosunku do roku 1991, kiedy to zaraz po rozpadzie Związku Radzieckiego za prawosławnych uznawało się 31 proc. ludności. Z prawie 35 mln prawosławnych chrześcijan Ukraina posiada trzecią co do wielkości populację ortodoksyjną po Rosji i Etiopii.
W następstwie rewolucji Euromajdanu z 2014 roku intensyfikacji uległy działania Kijowa zmierzające do przyznania Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej autokefalii (niezależności). Za szczególny cel zerwania kanonicznej zwierzchności z Rosją postawił sobie były prezydent Ukrainy Petro Poroszenko, który za pośrednictwem patriarchy konstantynopolitańskiego, zwierzchnika prawosławnego świata, Bartłomieja I w 2019 roku doprowadził do nadania autokefalii Ukraińskiemu Kościołowi Prawosławnemu Patriarchatu Kijowskiego. Wyodrębnienie się autonomii Patriarchatu Kijowskiego dorowadziło do sytuacji, że wśród ukraińskiej mieszanki religijnej i wyznaniowej zaczęły dominować dwa główne kościoły prawosławne.
Jak wylicza Ośrodek Studiów Wschodnich przed wybuchem wojny Ukraiński Kościół Prawosławna Patriarchatu Moskiewskiego, posiadała ok. 11,5 tys. parafii, podczas gdy autokefaliczny Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Kijowskiego, obejmował ich ok. 6 tys. Rozpoczęta przez Federację Rosyjską pełnoskalowa inwazja na Ukrainę z 24 lutego 2022 roku przyczyniła się do masowej konwersji z prawosławnego zwierzchnictwa Moskiewskiego w kierunku Kijowskiego. Proces ten postępuje pomimo próby dystansowania się części przedstawicieli Ukraiński Kościoła Prawosławna Patriarchatu Moskiewskiego od działań Patriarchy Moskiewskiego Cyryla i Federacji Rosyjskiej.
Źródła:
Aidan Houston, Peter Mandaville, The Role of Religion in Russia’s War on Ukraine, United States Institute of Peace, 17.03.2022 https://www.usip.org/publications/2022/03/role-religion-russias-war-ukraine
David Masci, Split between Ukrainian, Russian churches shows political importance of Orthodox Christianity, Pew Research Center, 14.01.2019 https://www.pewresearch.org/short-reads/2019/01/14/split-between-ukrainian-russian-churches-shows-political-importance-of-orthodox-christianity/
Jadwiga Rogoża, Ucieczka do przodu: Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego wobec wojny, Ośrodek Studiów Wschodnich, 06.06.2022 https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2022-06-06/ucieczka-do-przodu-ukrainski-kosciol-prawoslawny-patriarchatu
Peter Smith, Ukraine’s parliament advances bill seen as targeting Orthodox church with historic ties to Moscow, Associated Press, 20.10.2023 https://apnews.com/article/ukraine-parliament-orthodox-church-russia-kyiv-moscow-d7bf799f70c490e90099472f86517df4
Rusłan Szoszyn, Ukraina ma własną Cerkiew, niezależną od Rosji, Rzeczpospolita,16.12.2018
https://www.rp.pl/wydarzenia/art9521061-ukraina-ma-wlasna-cerkiew-niezalezna-od-rosji
Wesprzyj nas
Jeżeli przygotowane przez zespół Warsaw Institute treści są dla Państwa przydatne, prosimy o wsparcie naszej działalności. Darowizny od osób prywatnych są niezbędne dla kontynuacji naszej misji.
All texts published by the Warsaw Institute Foundation may be disseminated on the condition that their origin is credited. Images may not be used without permission.
Powiązane wpisy
Fundacja Warsaw Institute
