BALTIC MONITOR
Data: 15 października 2018
Litewskie MSW planuje ewakuację na wypadek awarii Ostrowca
Litewskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych opracowało plan na wypadek poważnej awarii w białoruskiej elektrowni atomowej w Ostrowcu. Strategia przewiduje ochronę i informowanie ludności, plany ewakuacyjne, profilaktykę jodową oraz metody ograniczenia dostępu do skażonej żywności i wody.
Budowana od 2013 roku, białoruska elektrownia jądrowa w Ostrowcu budzi kontrowersje polityczne, ekonomiczne i ekologiczne. Dyskusja wybrzmiewa szczególnie głośno na Litwie, która najdotkliwiej może odczuć potencjalne konsekwencje awarii, jako że białoruska eletrownia znajduję się około 20 kilometrów od granicy litewskiej i 50 kilometrów od stolicy Litwy – Wilna.
Zagrożenie jeszcze w trakcie budowy
Projekt elektrowni atomowej pod białoruskim Ostrowcem zostanie ukończony prawdopodobnie w 2020 roku. Dotychczas na terenie budowy doszło jednak do kilku incydentów, które odbiły się głośnym echem w mediach. W 2016 roku miały miejsce dwa najgłośniejsze wypadki na placu budowy: w czasie montażu korpusu reaktora doszło do uszkodzenia zabezpieczeń i upadku korpusu z wysokości dwóch metrów, kilka miesięcy później, dostarczany przez Rosjan nowy korpus został uszkodzony w trakcie transportu.
Władze białoruskie starają się ukrywać wszelkie groźne incydenty związane budową elektrowni pod Ostrowcem. Mimo wszystko, w obiegu medialnym kursują informacje o kilkunastu poważnych wypadkach na placu budowy – w tym wypadków śmiertelnych.
Mając świadomość również tych incydentów, Litwa starała się o interwencje międzynarodowych organizacji eksperckich zajmujących się energetyką atomową. Kontrolę w Ostrowcu przeprowadzały podmioty opiniujące Komisji Europejskiej, ENSREG oraz IEAE. Wyniki instytucji kontrolnych są wykorzystywane medialnie przez Białoruś. Świetnym tego przykładem jest zeszłoroczna kontrola IEAE, która oficjalnie nie wykazała większych uchybień – wykorzystując brak rażących uchybień w raporcie, Białoruś starała się pokazać inwestycje w Ostrowcu w pozytywnym świetle.
Ratuj się kto może
Dwoma największymi zagrożeniami dla Litwy, wynikającymi z pojawienia się i funkcjonowania elektrowni atomowej tuż przy granicy państwowej, są kwestie ekonomiczne i ekologiczne – przy czym aspekt ekologiczny wydaje się być bardziej kluczowy. Kryzys ekologiczny – spowodowany możliwą (jakby nie patrzeć) awarią reaktora – może doprowadzić do bardzo poważnych zanieczyszczeń środowiska naturalnego oraz skażenia atomowego okolic bliskich stolicy kraju.
Wszelkie potencjalne zagrożenia skierowały Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Litwy do pracy nad planem na wypadek znacznej awarii w ostrowieckiej elektrowni atomowej. Nowa strategia, opracowana przez ministerstwo i podległe mu jednostki, zakłada konkretne zadania dla wszystkich służb oraz listę specjalnie oddelegowanych funkcjonariuszy odpowiedzialnych za ochronę na wypadek poważnego incydentu. Według zaproponowanych dyrektyw, dokładne instrukcje obejmują ochronę ludności, rozpowszechnianie informacji, ewakuację, profilaktykę jodową, a także ograniczenie dostępu do żywności, wody pitnej i produktów pozażywnościowych zanieczyszczonych promieniowaniem.
W planach wyznaczono również obszar, który byłby objęty przewidywanymi działaniami w przypadku kryzysu. Strefą ścisłego zagrożenia jest przestrzeń w promieniu 30 kilometrów od elektrowni – tam zostałaby przeprowadzona ewakuacja ludności (według dostępnych danych plany te przewidują ewakuacje 6 tysięcy mieszkańców z miejscowości przygranicznych rejonu wileńskiego). Specjalna strefa ochronna ma być znacznie większa i pokrywać terytorium Litwy w promieniu 100 kilometrów od elektrowni. Nowy plan ma być wprowadzony równolegle z kampanią informacyjną budującą świadomość sytuacji i przygotowującą społeczeństwo na potencjalne zagrożenia związane z nową białoruską inwestycją.
Decyzje litewskiego rządu są odpowiedzią na realną potrzebę wynikającą z prawdopodobieństwa awarii elektrowni. Działania przygotowawcze prowadzone są dwuetapowo zarówno jeśli chodzi o rozwijanie i usprawnianie planów odpowiedzi na kryzys ekologiczny, jak i o zwiększanie świadomości zagrożenia w debacie regionalnej, wykraczającej poza ramy krajowe. Z perspektywy podnoszenia jakości ochrony – docelowy plan ma przewidywać również ewentualną ewakuację stolicy, ale także wzmocnienie odpowiedzi na potencjalnie największe zagrożenie, czyli radiologiczne zanieczyszczenie litewskich rzek, a co za tym idzie ograniczenie dostępu do wody pitnej. Natomiast z perspektywy kreowania debaty regionalnej – ogłoszenia kolejnych planów mają być również informacją skierowaną do społeczności międzynarodowej, która w ten sposób ma zwiększać swoją świadomość zagrożeń, jakie generuje przyszłe funkcjonowanie elektrowni w białoruskim Ostrowcu.
All texts published by the Warsaw Institute Foundation may be disseminated on the condition that their origin is credited. Images may not be used without permission.
Powiązane wpisy
Fundacja Warsaw Institute
