RUSSIA MONITOR
Data: 19 listopada 2019
Gazprom traci klienta. Sukces polskiej dywersyfikacji dostaw gazu
Zgodnie z zapowiedziami, Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo poinformowało Gazprom, że nie przedłuży długoterminowego kontraktu na dostawy gazu do Polski. PGNiG zamierza od początku 2023 roku całkowicie zrezygnować z importu rosyjskiego surowca. To porażka Rosji i Gazpromu oraz wielki sukces obecnych władz Polski, które od początku rządów w 2015 roku konsekwentnie realizują politykę dywersyfikacji dostaw gazu, której celem ostatecznym jest uniezależnienie się od Rosji i wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego Polski. Polska jest przekonana, że po 2022 roku będzie mogła sobie radzić bez rosyjskiego gazu.
Podpisany w 1996 r. tzw. kontrakt jamalski obowiązuje do 31 grudnia 2022 roku. Przewiduje on dostawy ok. 10 mld m³ gazu rocznie. Zgodnie z narzuconą przez Gazprom klauzulą take-or-pay PGNiG musi odebrać co najmniej 8,7 mld m³ zakontraktowanego gazu rocznie. Jak poinformował prezes PGNiG Piotr Woźniak, warunki kontraktu są skrajnie niekorzystne – Polska przepłacała dotychczas rocznie za rosyjski gaz nawet około 1 mld zł (ok. 260 mln dolarów). Umowa gazowa PGNiG z Gazpromem od dawna nie odpowiadała warunkom rynkowym i stawiała polskich odbiorców gazu na gorszej pozycji niż odbiorców z innych państw europejskich. Wysoka cena surowca, niekorzystne zapisy umowy oraz obawy przed politycznym wykorzystywaniem przez Rosję dostaw gazu spowodowały, że PGNiG powiadomiło spółkę Gazprom Export o zamiarze nieprzedłużania kontraktu. Zgodnie z jego zapisami, w przypadku braku takiego oświadczenia na trzy lata przed zakończeniem umowy zostaje ona automatycznie przedłużona. Polska od dawna starała się obniżyć cenę kupowanego od Rosjan gazu. W 2012 roku udało się to zrobić o 10 proc. W 2015 roku PGNiG podał Gazprom do sądu arbitrażowego w Sztokholmie, twierdząc, że cena gazu w kontrakcie jamalskim jest zawyżona i nie odpowiada sytuacji na rynku energetycznym Europy. Wyrok w tej sprawie ma zapaść na przełomie 2019 i 2020 r. Strona polska oczekuje wygranej.
Wesprzyj nas
Jeżeli przygotowane przez zespół Warsaw Institute treści są dla Państwa przydatne, prosimy o wsparcie naszej działalności. Darowizny od osób prywatnych są niezbędne dla kontynuacji naszej misji.
W 2018 roku zapotrzebowanie na gaz w Polsce wyniosło niemal 20 mld m³, a własne wydobycie – ok. 4 mld m³. Około 60 proc. zapotrzebowania zapewniały dostawy Gazpromu. W tym roku PGNiG zmniejszył wielkość importu z Rosji o 21 proc. W pierwszych trzech kwartałach 2019 rok Polska znacznie zwiększyła import LNG kosztem zakupów gazu od Rosji. Udział gazu rosyjskiego w łącznym imporcie tego surowca przez Polskę zmniejszył się o 17 punktów procentowych, do 58 proc. – w analogicznym okresie 2018 roku było to 75 proc. W tym samy czasie udział LNG w imporcie gazu wzrósł z 18 do 23 proc. Od stycznia do września 2019 roku do terminalu gazowego w Świnoujściu przybyły 22 morskie dostawy LNG (w analogicznym okresie 2018 roku było ich 16).
Dywersyfikacja źródeł dostaw gazu do Polski pozwala na zakończenie kontraktu jamalskiego. W ostatnich czterech latach PGNiG podjęło szereg działań dywersyfikujących. Jeśli chodzi o import LNG, to głównymi partnerami są USA i Katar, a ostatnio zaczęto też kupować gaz skroplony z Norwegii. Spółka zawarła długoterminowe kontrakty na dostawy LNG, w tym z firmami amerykańskimi. Zgodnie z już podpisanymi kontraktami PGNiG otrzyma w ciągu 24 lat od amerykańskiej Cheniere (po 2022 r.) po 1,45 mln ton LNG rocznie, zaś 2 mln ton LNG od Venture Global w ciągu 20 lat. Co ważne, jak zapewnia PGNiG, cena amerykańskiego LNG jest w pełni konkurencyjna wobec ceny gazu sprowadzanego gazociągiem z Rosji. PGNiG zwiększa też stopniowo swoje udziały w złożach gazu ziemnego na Norweskim Szelfie Kontynentalnym PGNiG ma już 26 koncesji na wydobycie gazu na Morzu Północnym. Planuje się, że łącznie w przyszłości z tego kierunku będzie można sprowadzać 2,5 mld m³ rocznie gazociągiem Baltic Pipe.
Wszystkie teksty publikowane przez Fundację Warsaw Institute mogą być rozpowszechniane pod warunkiem podania ich źródła oraz autora. Obrazy nie mogą być wykorzystywane bez pozwolenia.
Powiązane wpisy
Fundacja Warsaw Institute
