USA kontra Chiny: Rywalizacja o wpływy w Europie Środkowo-Wschodniej

22 kwietnia 2020 roku redakcja The Warsaw Institute Review zorganizowała debatę ekspercką „USA kontra Chiny: Rywalizacja o wpływy w Europie Środkowo-Wschodniej”. Wydarzenie zostało przeprowadzone w formie transmisji live, w obliczu pandemii umożliwiając oglądalność i aktywnie zaangażowanie za pośrednictwem mediów społecznościowych.

W debacie uczestniczyli następujący eksperci: ds. polityki USA, Paweł Pawłowski – przewodniczący Rady Fundacji Warsaw Institute, ds. wschodnich, Paweł Paszak – ekspert Warsaw Institute i Instytutu Nowej Europy oraz ds. europejskich, Paweł Musiałek – dyrektor Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego.

ZOBACZ WIDEO

Paweł Musiałek, zarysowując pole rywalizacji mocarstw zwrócił uwagę na silną orientację pro-Amerykańską krajów Europy Środkowo-Wschodniej (EŚW). Od 2015 roku na skutek rozwijającej się ekspansji Chin wraz ze słabnącą obecnością USA w regionie pojawił się temat wpływu amerykańsko-chińskiej rywalizacji na dalsze relacje gospodarcze i polityczne. Pan Musiałek z dzisiejszej perspektywy zaproponował następujące wnioski:

1. Chiny nie zdołały utworzyć w EŚW strefy wpływów. Pomimo postępującej współpracy handlowej, poza Serbią nie są znacząco obecne inwestycyjnie ani politycznie w żadnym kraju regionu.

2. Chiński model ekspansji, stworzony na potrzeby krajów afrykańskich i ameryki łacińskiej, nie został dopasowany do uwarunkowań EŚW.

3. Zmobilizowany chińską i rosyjską aktywnością stopniowy powrót militarnej obecności USA do regionu.

Paweł Paszak, analizując główne źródła zaangażowania ChRL w EŚW, zwrócił uwagę na walory dołączenia krajów regionu do Unii Europejskiej ze wspólnym wolnym rynkiem i jednocześnie rosnącą ich atrakcyjnością w postaci rynku zbytu. W jego ocenie formacja 17+1 okazała się jednak rozczarowaniem dla wszystkich zaangażowanych, głównie w kwestii niedostatecznych inwestycji. Odpowiadając na pytanie jak silnie pandemia COVID19 może wpłynąć na relacje chińsko-europejskie zwrócił uwagę na fakt braku wspólnie wypracowanej polityki UE wobec Chin i konieczność obserwacji przyszłej orientacji niemieckiej.

Paweł Pawłowski zauważył, iż pomimo wstrzymania transferu militarnych sił amerykańskich na wschodnią flankę w ramach ćwiczeń Defender-Europe 2020, inwestycja Stanów Zjednoczonych w fundusz Trójmorza jest nadal aktualna. W jego ocenie EŚW jest oceniana jako atrakcyjny pro-amerykański obszar inwestycyjny, jednak padnemia COVID19 silnie testuje zdolność NATO i USA do reagowania na sytuacje kryzysowe. Obecna sytuacja wykazuje konieczność rozwoju sztucznej inteligencji, w taki sposób, aby UE technologicznie nie odbiegała od Chin i jednocześnie chroniła swoich obywateli.

Podczas debaty poruszono także przyszłość globalizacji. Paweł Paszak za najważniejszą kwestię przyjął jej zatrzymanie i stopniowe przywrócenie produkcyjne krajowej, Paweł Musiałek stwierdził jednak, iż wszystkie kraje, zwłaszcza Polska, są jej beneficjentami, a na zatrzymaniu możemy więcej stracić niż zyskać. Zauważył także, iż chociaż krajom EŚW zależy na współpracy w wielu obszarach, w obliczu kryzysu przestawiające najtańszą ofertę Chiny mogą nie stracić na konkurencyjności.

Paweł Paszak w sesji Q&A zastanawiał także się na ile kryzys przyspieszy a na ile spowolni rozwój cyfryzacji. W jego ocenie skutki gospodarcze zapowiadają trudny wybór pomiędzy inwestycją w dalszy rozwój technologicznemu lub kapitałowy ratunek małych i średnich przedsiębiorców. Zauważył także, iż wykluczanie Chin z globalnych łańcuchów dostaw to proces, który dopiero został zapoczątkowany i musi zostać rozłożony na dekady z koniecznością dostosowania nieprzewidywalnych scenariuszy dalszego rozwoju pandemii.
Na następną debatę ekspercką zapraszamy za dwa tygodnie.