China Monitor to program, który analizuje politykę gospodarczą i zagraniczną Chin oraz prognozuje konsekwencje decyzji Pekinu dla gospodarki światowej, UE, państw Europy Środkowo-Wschodniej i Polski.
Data: 7 września 2020 Autor: Paweł Paszak
Wizyta Wang Yi i chińsko-amerykańskie przeciąganie liny w Europie
W dniach 25.08-01.09 Minister Spraw Zagranicznych ChRL Wang Yi odbył podróż po Europie, stanowiącej kluczowy obszar walki o wpływy ze Stanami Zjednoczonymi. Wśród państw na trasie podróży znalazły się: Włochy, Holandia, Norwegia, Francja i Niemcy, czyli wyłącznie kraje bogatej Europy Zachodniej i Północnej. Niespełna dwa tygodnie wcześniej (11-15.08) w państwach Europy Środkowo-Wschodniej gościł Sekretarz Stanu USA Mike Pompeo, zabiegając o poparcie państw regionu w globalnej konfrontacji z Chinami.
Tagi: Wang Yi, Chiny, Unia Europejska, strategiczna autonomia, decoupling
Francja, Niemcy i Włochy po opuszczeniu Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię zaliczają się do grupy najbardziej wpływowych państw, w znaczącym stopniu decydujących o polityce i kierunkach rozwoju Unii. Państwa te, a w szczególności Niemcy, posiadają silne związki biznesowe z Chinami, co wyraźnie ogranicza pole manewru ich władzom, które obawiają się ograniczenia współpracy handlowej i inwestycyjnej. Rozgrywanie interesów wielkich korporacji europejskich oraz obietnice szerszego dostępu dla eksporterów i inwestorów z UE stanowią główne narzędzia wywierania przez Pekin nacisku na rządy UE.
Za przyjazdem do Holandii zaliczającej się do największych zwolenników wolnego rynku w Unii Europejskiej przemawiała chęć promowania otwartości we wzajemnych relacjach gospodarczych. Z perspektywy interesów Chin wspierana przez Holandię wolnorynkowa agenda ekonomiczna jest niezwykle korzystna, gdyż gwarantuje szeroki dostęp do rynku UE. Z tego względu dla Pekinu istotne jest pozyskanie sobie jej poparcia w kontekście negocjacji porozumienia inwestycyjnego z UE (CAI – Comprehensive Agreement on Investment).
W skali całego kontynentu przyczyną wizyty Wang Yi było dążenie do ograniczenia negatywnych tendencji, które uwidoczniły się polityce europejskiej od początku roku, zarówno na poziomie politycznym, jak i gospodarczym. Możliwość udziału Huawei w europejskim rynku 5G stoi pod coraz większym znakiem zapytania po tym jak decyzję o pełnym wykluczeniu podjęła Wielka Brytania a Francja wprowadziła system licencyjny, który prawdopodobnie doprowadzi do usunięcia sprzętu chińskiego koncernu do 2028 r. Presja USA na sojuszników w Europie Środkowo-Wschodniej oraz inne państwa NATO (Włochy, Hiszpania, Portugalia) najprawdopodobniej spowoduje przyjęcie zbliżonych rozwiązań co w wymienionych wyżej państwach.
Wesprzyj nas
Jeżeli przygotowane przez zespół Warsaw Institute treści są dla Państwa przydatne, prosimy o wsparcie naszej działalności. Darowizny od osób prywatnych są niezbędne dla kontynuacji naszej misji.
Dyplomacja maseczkowa, która miała stać się narzędziem odbudowywania pozytywnego wizerunku ChRL w Europie, w wielu przypadkach przyniosła efekty odwrotne do zamierzonych. Główną przyczyną jej porażki stał się niski standard i zawodność sprzętu, który trafiał do Europy, co w dalszym stopniu osłabiło wiarygodność władz chińskich. Na pogorszenie klimatu politycznego wpłynęły także nasilające się represje mniejszości ujgurskiej w chińskim Xinjiangu oraz faktyczna likwidacji quasi-autonomii Hongkongu po wprowadzeniu prawa o bezpieczeństwie narodowym. Kwestie te wraz z groźbami pod adresem marszałka czeskiego senatu znalazły się w agendzie wszystkich spotkań w trakcie europejskiej wizyty Wang Yi.
Ważnym akcentem tourne była próba pozyskania gwarancji ze strony przedstawicieli wizytowanych państw względem utrzymania dotychczasowej polityki gospodarczej Unii Europejskiej. W oficjalnych komunikatach prasowych strona chińska podkreślała przywiązanie do zasad multilateralizmu i wolnego handlu oraz sprzeciw wobec protekcjonizmu i gospodarczego „rozłączenia” gospodarek Chin i Zachodu. Proces ten miałby polegać na przeniesieniu poszczególnych elementów łańcuchów produkcji z Chin do innych państw Azji w celu ograniczenia od importu z tego państwa. Komunikaty chińskich mediów państwowych przy okazji spotkań z premierem Holandii Markiem Rutte i prezydentem RFN Walterem Steinmeierem podkreślały, że wyrazili oni sceptycyzm względem idei gospodarczego rozłączenia (decoupling). W trakcie wizyty we Francji minister Wang Yi podkreślał również znaczenie „strategicznej autonomii” Europy, co należy rozpatrywać przez pryzmat polityki nieangażowania się państw UE w globalną konfrontację z USA. W interesie Pekinu leży wspieranie wszelkich koncepcji, które pozwalają na ograniczenie wpływu Waszyngtonu na sytuację w Europie, stąd silne poparcie dla działań francuskich.
Mimo kompleksowej agendy podróż ministra Wang Yi nie przyniosła wyraźnych sukcesów. O chłodniejszym przyjęciu chińskiego polityka świadczy m.in. odmowa spotkania z kanclerz Angelą Merkel. W zawieszeniu wciąż pozostaje porozumienie inwestycyjne z Unią Europejską oraz umowa o wolnym handlu z Norwegią. Perspektywy udziału chińskich firm w rynkach 5G kluczowych państw UE (Francja, Włochy, Polska) również nie prezentują się korzystnie, choć decydujące rozstrzygnięcia jeszcze nie zapadły. W wymiarze wizerunkowym Chiny straciły zbyt wiele w konsekwencji prowadzenia konfrontacyjnej polityki i utrzymywania opresyjnego systemu, by jedna wizyta mogła zmienić negatywną percepcję chińskiego państwa. Mimo to, jest mało prawdopodobne, aby kluczowe państwa UE podjęły poważne kroki na rzecz ograniczenia współpracy gospodarczej z ChRL przez wzgląd na naruszenia praw człowieka czy dryfowanie systemu w kierunku quasi-totalitarnym. Należy raczej spodziewać się ostrzejszej walki o lepsze warunki dla firm europejskich na polu handlu i inwestycji oraz bardziej wyrazistej krytyki stanu przestrzegania praw człowieka.
Wszystkie teksty (bez zdjęć) publikowane przez Fundacje Warsaw Institute mogą być rozpowszechniane pod warunkiem podania ich źródła.
Powiązane wpisy
Fundacja Warsaw Institute
