Rocznica nawiązania stosunków dyplomatycznych między Chinami a Turcją

4 sierpnia 2021 r. prezydent Xi Jinping wymienił depesze gratulacyjne z prezydentem Turcji Recepem Tayyipem Erdoganem z okazji 50. rocznicy nawiązania stosunków dyplomatycznych między Chinami a Turcją. Relacje między oboma państwami można uznać za dobre i korzystne.

Udostępnij

Tweetnij

Udostępnij

ŹRÓDŁO: FMPRC.GOV

Xi Jinping wskazał w swoim przesłaniu, że w ciągu ostatnich 50 lat od nawiązania stosunków dyplomatycznych stosunki chińsko-tureckie systematycznie się rozwijają. Punktem przełomowym jest rok 2010, kiedy ustanowienia partnerstwa strategicznego, wymiana i współpraca w różnych dziedzinach przebiegała w uporządkowany sposób[i].

Jak zauważono, od zeszłego roku obie strony wspierają się nawzajem w walce z wybuchem COVID-19 i prowadzą owocną współpracę w zakresie szczepionek. Xi wyraził również gotowość do okazania wzajemnego zrozumienia i wsparcia w kwestiach dotyczących wzajemnych podstawowych interesów i głównych problemów[ii].

Erdogan powiedział w swoim przesłaniu, że stosunki turecko-chińskie mają solidne podstawy dla obustronnie korzystnego rozwoju. W ciągu ostatniego półwiecza dwustronna współpraca w handlu, inwestycjach, transporcie, turystyce i innych dziedzinach osiągnęła ogromny rozwój. Dodał też, że oba kraje promowały również współpracę strategiczną opartą na wzajemnym szacunku i wywierały pozytywny wpływ w regionie i na świecie. Docenił też współpraca w walce z pandemią[iii].

Stosunki dyplomatyczne pomiędzy Turcją a Chinami nawiązano w 1971 roku, ale ocieplenie relacji pomiędzy nimi nastąpiło dopiero w latach 90. Powodem była odmowa przez Zachód sprzedaży poszczególnych zestawów broni do Turcji w związku z konfliktem Ankary z Partią Pracujących Kurdystanu (PKK)[iv]. Pekin wsparł Ankarę w tym czasie w rozwinięciem prac nad pociskami balistycznymi krótkiego zasięgu, których nie mogła pozyskać od Stanów Zjednoczonych i Europy.

Ważnym elementem współpracy jest gospodarka. Wolumen handlu między Chinami a Turcją wyniósł w 2020 roku około 24 miliardów dolarów, czyniąc Chiny trzecim co do wielkości partnerem handlowym Turcji. Tymczasem wolumen handlu wzrósł o 44 procent rok do roku w pierwszym kwartale 2021 r., osiągając 8 miliardów dolarów, jak podaje Turecki Instytut Statystyczny. Turcja widzi ogromną szansę na odbudowę niestabilnej gospodarki z pomocą chińskiego kapitału pochodzącego z Inicjatywy Pasa i Szlaku. Turecki bank centralny po raz pierwszy wykorzystał też instrument finansowania chińskiego juana w ramach umowy swapowej z Ludowym Bankiem Chin w czerwcu 2020 r., a wkrótce potem, kilka banków przeprowadziło swoje pierwsze transakcje w chińskim juanie[v].

Chińska firma Huawei inwestuje również duże środki w rozwój technologiczny Turcji, stwarzając tam miejsca pracy i zapewniając pole do współpracy chińskich i tureckich naukowców, co nie jest korzystne dla USA i UE. W listopadzie 2020 r. Turcja podpisała umowę z Chinami na zakup 100 milionów dawek szczepionki COVID-19 opracowanej przez Sinovac Biotech. Większość z nich jeszcze nie dotarła do Turcji, ale te które są już na tureckim rynku, jak określił minister zdrowia Fahrettin Koca, są „znacząco skuteczne”[vi].

Można też mówić o zaczątkach współpracy wojskowej. We wrześniu 2010 roku tureckie i chińskie siły powietrzne przeprowadziły wspólne ćwiczenia wojskowe w bazie lotniczej Konya w Turcji. Był to pierwszy przypadek, kiedy którekolwiek z państw NATO współpracowało militarnie z Państwem Środka na terenie swojego kraju. Warto zwrócić uwagę, że Turcja i Chiny konkurują między sobą w produkcji uzbrojonych bezzałogowych[vii].

Tematem tabu jest kwestia Ujgurów. W 2009 roku ówczesny premier Turcji Erdoğan wprost nazwał traktowanie Ujgurów „ludobójstwem[viii]”, ale już w 2010 roku powiedział, że „możemy znaleźć rozwiązanie tego problemu, biorąc pod uwagę wrażliwość obu stron”[ix]. Najczęściej temat jest pomijany, by nie drażnić strony chińskiej.

[i] https://www.fmprc.gov.cn/mfa_eng/wjdt_665385/wshd_665389/t1897560.shtml

[ii] Tamże.

[iii] Tamże.

[iv] https://ine.org.pl/obecne-relacje-chinsko-tureckie/

[v] https://www.reuters.com/article/us-turkey-cenbank-china-idUSKBN23Q2AH

[vi] https://asia.nikkei.com/Spotlight/Coronavirus/COVID-vaccines/Turkey-says-China-s-Sinovac-vaccine-is-significantly-effective

[vii] https://ine.org.pl/obecne-relacje-chinsko-tureckie/

[viii] https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/swiat/1933318,1,bez-litosci–tak-chiny-traktuja-ujgurow-i-inne-muzulmanskie-mniejszosci.read

[ix] https://www.aljazeera.com/news/2019/7/4/turkeys-erdogan-says-solution-possible-for-chinas-muslims

Wszystkie teksty (bez zdjęć) publikowane przez Fundacje Warsaw Institute mogą być rozpowszechniane pod warunkiem podania ich źródła.

Udostępnij

Tweetnij