China Monitor to program, który analizuje politykę gospodarczą i zagraniczną Chin oraz prognozuje konsekwencje decyzji Pekinu dla gospodarki światowej, UE, państw Europy Środkowo-Wschodniej i Polski.
Data: 27 października 2021 Autor: Patryk Szczotka
Przemówienie Josepa Borrella i trudne kwestie Litwy oraz Tajwanu
Relacje Chińskiej Republiki Ludowej (ChRL) zarówno z Unią Europejską (UE), jak i Tajwanem skomplikowały się w ostatnim czasie. Podsumowaniem trudnych wydarzeń stało się przemówienie wygłoszone na plenum Parlamentu Europejskiego przez Margarethe Vestager, wiceprzewodniczącą wykonawczą Komisji Europejskiej, w imieniu Josepa Borrella, Wysokiego Przedstawiciela do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.
W przypadku kontaktu ChRL-UE trudne relacje uwidoczniły się przede wszystkim w sprawie znaczącego zbliżenia Litwy z Tajwanem i wynikających z tego reperkusji dyplomatycznych. Wśród litewskich działań skierowanych przeciwko Pekinowi można wymienić m.in. odwołanie ambasadora ChRL z Wilna, wstrzymanie pociągów towarowych jadących z Chin na Litwę[1] oraz ogłoszenie inicjatywy Globally Connected Europe, która – według zakulisowych doniesień – jest bezpośrednią odpowiedzią na chiński Nowy Jedwabny Szlak[2]. Formoza znalazła się w ostatnim czasie pod naciskiem militarnym o dużej intensywności w postaci rekordowej liczby naruszeń przestrzeni powietrznej z udziałem prawie 150 maszyn bojowych[3], co zaowocowało przemówieniem wygłoszonym w zdecydowanym tonie przez prezydent Tsai Ing-wen z okazji Rewolucji Xinhai. W trakcie wystąpienia podkreślono m.in. wartość współpracy wyspy z UE[4]. Splot tych wydarzeń doprowadził do mowy wygłoszonej w imieniu Josepa Borrella przez Margarethe Vestager, wiceprzewodniczącą wykonawczą Komisji Europejskiej.
Vestager ogłosiła, że „Tajwan jest partnerem o podobnych poglądach, a Unia Europejska będzie nadal wspierać jej system zarządzania oparty na demokracji, praworządności i prawach człowieka, otwarte społeczeństwo i gospodarkę rynkową”[5]. Jednocześnie jednak w przemówieniu znalazło się także potwierdzenie, że „my, Europejczycy, jesteśmy zainteresowani zachowaniem status quo w Cieśninie Tajwańskiej”[6], co można interpretować jako balansowanie między polityką wartości UE a jej ekonomicznym interesem związanym z ChRL, jednym z najważniejszych partnerów handlowych Unii[7]. Podkreślono również, że „Unia Europejska jest zainteresowana zacieśnieniem stosunków i współpracy z Tajwanem w ramach polityki Jednych Chin”[8]. Oznacza to, że jakiekolwiek próby proklamowania niepodległości wyspy nie spotkają się z aprobatą UE.
Ważnym punktem przemówienia było odniesienie się do kwestii litewskiej: „Unia Europejska musi również zająć się asertywnością Chin i próbami zastraszenia podobnie myślących partnerów Tajwanu”[9]. Dalej zadeklarowano, że „Litwa i wszystkie państwa członkowskie, które są zmuszone do podejmowania decyzji, które Chiny uważają za obraźliwe, potrzebują wsparcia i naszej solidarności. Unia Europejska będzie nadal odpychać te próby i przyjmować odpowiednie narzędzia, takie jak przygotowywany obecnie instrument przeciwdziałania przymusowi”[10]. Skupienie się Unii na działaniach Litwy wobec Chin z pewnością jest ważnym sygnałem, że kierownictwo UE zauważa trudności i zagrożenia pojawiające się w relacjach ChRL z państwami członkowskimi. Kluczową kwestią pozostaje opracowanie mechanizmu konsultacji i zbiorowej odpowiedzi na wyzwania pojawiające się w stosunkach między Europą a Chinami. Rozwiązania te muszą wychodzić poza sferę deklaratywną. O ile inicjatywa Globally Connected Europe może stać się cennym instrumentem UE w umacnianiu swojej pozycji na świecie, o tyle kluczowe osoby w strukturach wspólnoty muszą również przywiązywać wagę do rozwoju relacji z Chinami zarówno poszczególnych państw członkowskich, jak i całej Unii. Tylko aktywne działania w sferze polityki zagranicznej są w stanie pozytywnie wpływać na jedność Wspólnoty Europejskiej.
[1] https://www.politico.eu/article/lithuania-china-showdown-eu-impact/
[2] https://www.reuters.com/world/china/after-g7-pledge-eu-seeks-rival-chinas-belt-road-with-own-infrastructure-plan-2021-07-12/
[3] https://www.bbc.com/news/world-asia-58794094
[4] https://thediplomat.com/2021/10/xi-and-tsais-dueling-messages-on-cross-strait-relations/
[5] https://eeas.europa.eu/headquarters/headquarters-homepage/105879/eu-taiwan-political-relations-and-cooperation-speech-behalf-high-representativevice-president_en
[6] Ibidem.
[7] https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=China-EU_-_international_trade_in_goods_statistics
[8] https://eeas.europa.eu/headquarters/headquarters-homepage/105879/eu-taiwan-political-relations-and-cooperation-speech-behalf-high-representativevice-president_en
[9] Ibidem.
[10] Ibidem.
Wesprzyj nas
Jeżeli przygotowane przez zespół Warsaw Institute treści są dla Państwa przydatne, prosimy o wsparcie naszej działalności. Darowizny od osób prywatnych są niezbędne dla kontynuacji naszej misji.
Wszystkie teksty (bez zdjęć) publikowane przez Fundacje Warsaw Institute mogą być rozpowszechniane pod warunkiem podania ich źródła.
Powiązane wpisy
Fundacja Warsaw Institute
