WYDARZENIA
Data: 4 marca 2021
Podsumowanie wydarzenia „Stosunki transatlantyckie w erze Bidena”
2 marca 2021 roku think-tank Warsaw Institute miał zaszczyt współorganizować wydarzenie online z magazynem „American Affairs”. Moderowana dyskusja pt. „Stosunki transatlantyckie w erze Bidena” została poświęcona uaktualnieniu stanowisk Polski, Europy i Stanów Zjednoczonych dot. ich współpracy politycznej oraz gospodarczej. W debacie, prowadzonej przez dr Gladdena Pappina, przedstawiciela redakcji magazynu „American Affairs”, udział wzięli Elbridge Colby, współzałożyciel inicjatywy „Marathon Initiative”, ekspert ds. amerykańskiego sektora obronnego, oraz Paweł Pawłowski, przewodniczący Rady Fundacji Warsaw Institute.
Podsumowanie:
- Stany Zjednoczone powinny utrzymywać silne relacje partnerskie nie tylko z Unią Europejską, ale także bezpośrednio z jej państwami członkowskimi.
- Chiny będą decydować o charakterze stosunków transatlantyckich.
- Rosyjskie wpływy są widoczne w Europie Środkowo-Wschodniej, a obecnie również Chiny próbują wykorzystać podziały w Europie.
- W niedalekiej przyszłości relacje Europa-Chiny mogą być korzystne pod względem ekonomicznym, jednak w dłuższej perspektywie mogą one zakłócić stabilność regionu oraz stosunków transatlantyckich.
- Sama demokracja najprawdopodobniej nie jest w stanie zjednoczyć różnych krajów w takim stopniu, aby utrzymana została korzystna równowaga regionalna, a współpraca transatlantycka musi bazować na solidnych podstawach politycznych.
- Polityka zagraniczna USA powinna być oparta na kontekście geopolitycznym, o czym administracja Bidena zdaje się być świadoma.
W dyskusjach poświęconych sprawom transatlantyckim często pomijana jest rola poszczególnych państw narodowych w sprawach europejskich i globalnych. Założenie tej dyskusji było inne. Biorąc pod uwagę uwarunkowania wewnętrzne, problemy, przed którymi stoją państwa europejskie i Stany Zjednoczone, są do siebie coraz bardziej podobne, a w niektórych przypadkach nawet identyczne – począwszy od reakcji na pandemię koronawirusa po kwestie stojące za populizmem i regulacje dotyczące technologicznych gigantów. Z geopolitycznego punktu widzenia, który był przedmiotem tego wydarzenia, poprzednia administracja Stanów Zjednoczonych dokonała częściowej zmiany w sposobie rozważania kwestii ważnych dla Europy Środkowo-Wschodniej. Stało się tak zwłaszcza na skutek wizyty prezydenta Donalda Trumpa w Warszawie w 2017 roku.
WZROST ZNACZENIA CHIN
Pan Elbridge Colby stwierdził, że wzrost znaczenia Chin określi charakter stosunków, a od administracji Joe Bidena należy oczekiwać, że będzie postrzegać Brukselę i, do pewnego stopnia, Berlin jako wiodące potęgi europejskie, które powinny się dostosować, a Europę traktować jako spójną całość. Dodał, że azjatycki gigant jest przytłaczającym wyzwaniem, które musi zostać obarczone odpowiednio wysokim priorytetem, gdyż w najbliższych dekadach udział wschodniego kontynentu i Chin w globalnym PKB wyniesie odpowiednio ponad 50% i 20%, podczas gdy Europa będzie odpowiadała za około 25% światowej produkcji. Ekspert przeanalizował dwa scenariusze: jeden z nich zakładał utrzymanie przez Europę względnie stabilnej, wspólnej polityki, drugi zaś podążał drogą wytyczoną przez prezydenta Macrona, w której jedność będzie odgrywać coraz mniejszą rolę. W przypadku drugiego scenariusza, P. Colby sugerował, że Ameryka będzie poszukiwać sojuszników pośród państw, z którymi współpracowała dotychczas, a tym samym Polska najprawdopodobniej pozostanie jej silnym partnerem. Ponadto, P. Colby stwierdził, że przyszłość zależy od Europy i będzie ona wypadkową tych dwóch scenariuszy. Podsumowując, ekspert stwierdził, że administracja prezydenta Bidena, a zwłaszcza on sam, głęboko wierzy w sens relacji transatlantyckich, a szczególnie w sojusz pomiędzy państwami demokratycznymi – panelista określił to zjawisko mianem globalnego podejścia do zarządzania sojuszami.
Następnie P. Paweł Pawłowski podkreślił znaczenie stosunków transatlantyckich w kontekście historycznym. Dodał, że obecnie Europa jest często postrzegana jako „drugi teren działań”, z czym wiele dawnych supermocarstw będzie musiało się pogodzić. Jednak Polska nie jest jednym z tych państw i dlatego zależy jej na dalszym umacnianiu współpracy transatlantyckiej, zwłaszcza w zakresie bezpieczeństwa w Europie Środkowo-Wschodniej. Panelista zaznaczył, że poza widocznymi wpływami Rosji w regionie, teraz także Chiny próbują wykorzystać podziały w Europie. Rozstrzygnięcia dotyczące współpracy gospodarczej między Starym Kontynentem a azjatyckim supermocarstwem mogą nagle przenieść Europę do chińskiego ekosystemu cyfrowego, skąd prowadzenie relacji gospodarczych i biznesowych z USA nie będzie już możliwe.
POLITYKA ZAGRANICZNA BIDENA
Pan Colby stwierdził, że, ogólnie rzecz biorąc, nowa administracja wydaje się być świadoma kontekstu geopolitycznego i tego, w jaki sposób wpływa on na prowadzoną przez nich politykę. Jak dodał, pomimo tego, że w Partii Demokratycznej obecni są zagorzali liberałowie, to nie ma ich wśród nowo mianowanych członków gabinetu prezydenta. Dlatego administrację Bidena będzie najprawdopodobniej cechowało pragmatyczne i asertywne podejście liberalne, odwołujące się do idei demokratycznych. Z kolei Pan Pawłowski odniósł się do kwestii miękkiej siły Chin w Europie, która z powodzeniem przedstawia je jako prężną gospodarkę gwarantującą pełnię swobód i wolności społecznych swoim obywatelom. Wiele osób nie zważa na mankamenty autorytarnego reżimu azjatyckiego giganta, a rozważając funkcjonowanie tego kraju w czasach pandemii, zapomina o tych, którzy przebywają w chińskich obozach koncentracyjnych. Ekspert podkreślił konieczność uwypuklenia naszego sposobu postrzegania demokracji i zestawienia go z całym, jednopartyjnym systemem ChRL, a nie tylko z jego pozornymi zaletami.
DYNAMIKA USA-UE
Pan Pawłowski podkreślił bliskie więzi, które zawsze łączyły USA i EU, pomimo pewnych historycznych zawirowań. Ekspert pochwalił Niemcy za wspieranie Polski w drodze do członkostwa w NATO i Unii Europejskiej. Z drugiej strony, zwrócił uwagę na zmieniający się układ sił w UE, w którym Berlin zajmuje miejsce Brukseli jako głównego ośrodka decyzyjnego Sojuszu. Co więcej, stwierdził, że Niemcy mogą widzieć szansę na odzyskanie statusu światowego supermocarstwa w zacieśnieniu współpracy z Chinami. Kończąc, P. Pawłowski stwierdził, że krótkoterminowe korzyści gospodarcze nie mogą przesłonić potrzeby długoterminowej stabilności i bezpieczeństwa całego regionu. W odpowiedzi na to P. Colby przypomniał, że głównym motorem amerykańskiej polityki zagranicznej musi być kontekst geopolityczny, a nie jakikolwiek program ideologiczny. Podobnie, same wartości demokratyczne raczej nie będą w stanie zjednoczyć różnych krajów w stopniu, który wystarczy do utrzymania korzystnej równowagi w regionie. Jako przykład podał Niemcy, gdzie liberalna retoryka polityczna nie przekłada się na postępowe działania i które zdecydowały się na większą współpracę z Chinami niż ze Stanami Zjednoczonymi. P. Colby stwierdził, że w tych okolicznościach Ameryka musi współpracować z Polską, ale relacja ta nie powinna być oparta wyłącznie o wartości. Dodał, że stosunki transatlantyckie między USA i Polską oparte są na bardzo solidnych fundamentach politycznych, ponieważ supermocarstwo, jakim niewątpliwie jest Ameryka, zawsze będzie potrzebowało sojuszu z państwami „drugiego szeregu”. Silne relacje z takimi krajami powinny być zapewniane nie tylko przy udziale Brukseli, ale także indywidualnie, gdyż takie działanie gwarantuje stabilną współpracę transatlantycką.
PYTANIA I ODPOWIEDZI
Na zakończenie debaty, publiczność miała możliwość zadawania pytań. Paneliści zostali poproszeni o odniesienie się do kwestii Brexitu i jego wpływu na wewnętrzną dynamikę UE. Pytano m.in. o to czy skutkiem Brexitu może być pogłębienie unijnej integracji, czy możliwe jest opuszczenie UE przez inne państwa, a także co oznacza on dla USA. P. Colby wyraził opinię według, z której wynika, że paradoksalnie opuszczenie UE przez inne kraje może prowadzić do jej większej spójności, poprzez wymuszenie wyboru na niektórych krajach. W przypadku Europy kontynentalnej, Brexit był powodem napięć politycznych. Niemniej jednak, spowodował on również, że duże firmy zdecydowały się przenieść swoje siedziby z Londynu do innych stolic w regionie.
Kolejne pytanie dotyczyło tego, w jakim stopniu administracja Bidena przyczyni się do utrzymania lub wzmocnienia wizerunku Stanów Zjednoczonych jako mediatora w oczach światowej opinii publicznej, zwłaszcza w odniesieniu do Rosji, Iranu czy Chin. Pan Colby zauważył, że jak na razie Biały Dom nie ma takich ambicji, a jego głównym celem jest umacnianie demokracji na świecie. P. Pawłowski dodał, że ostatnie wydarzenia w Syrii sugerują, że Stany Zjednoczone kształtują swój wizerunek jako państwa aktywnie zaangażowanego przeciwko wrogim krajom, i pomimo tego, że nie odrzucają one mediacji, to nie będzie ona podstawą polityki zagranicznej USA.
PANELIŚCI
Elbridge Colby
Współzałożyciel i dyrektor think tanku „The Marathon Initiative”, zajmującego się badaniami politycznymi oraz skupiającego się na opracowywaniu strategii przygotowujących Stany Zjednoczone do okresu trwałej rywalizacji wielkich mocarstw.
W latach 2018-2019, dyrektor programu obronnego w „Center for a New American Security”, gdzie kierował pracami dot. obronności.
W latach 2017-2018, zastępca asystenta sekretarza obrony ds. strategii i rozwoju sił zbrojnych. Pełnił również funkcję głównego przedstawiciela Departamentu Obrony w pracach nad Strategią Bezpieczeństwa Narodowego z 2017 roku.
Paweł Pawłowski
Przewodniczącym rady Fundacji Warsaw Institute, geopolitycznego think-tanku z siedzibą w Polsce. Jest również wiceprezesem zarządu Ośrodka Analiz Prawnych, Gospodarczych i Społecznych im. Hipolita Cegielskiego. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz Babson Entrepreneurship Program w Babson College. Odbył staż naukowy w Institute of World Politics w Waszyngtonie. Doświadczenie zawodowe zdobywał w najlepszych bankach w Polsce. Obecnie jest managerem w wiodącej firmie sektora transportowego w regionie.
Gladden Pappin
Współzałożyciel i zastępcą redaktora naczelnego magazynu „American Affairs”. Jest adiunktem nauk politycznych na Uniwersytecie w Dallas oraz starszym doradcą w Centrum Etyki i Kultury De Nicola Uniwersytetu Notre Dame. Tytuł licencjata historii i doktora w dziedzinie nauk o rządzie zdobył na Harvardzie.
Wszystkie teksty (bez zdjęć) publikowane przez Fundacje Warsaw Institute mogą być rozpowszechniane pod warunkiem podania ich źródła.
Powiązane wpisy
Fundacja Warsaw Institute
