China Monitor to program, który analizuje politykę gospodarczą i zagraniczną Chin oraz prognozuje konsekwencje decyzji Pekinu dla gospodarki światowej, UE, państw Europy Środkowo-Wschodniej i Polski.
Data: 30 października 2020
Autor: Paweł Paszak
Obrady Piątego Plenum XIX KC KPCh i marzenia o technologicznym supermocarstwie
29 października zakończona została piąta sesja plenarna XIX Komitetu Centralnego KPCh, będąca jednym z najważniejszych wydarzeń politycznych w ChRL. W rezultacie obrad przyjęte zostały propozycje dotyczące głównych założeń Pięcioletniego Planu Rozwoju na lata 2021-2025 oraz Długoterminowe Cele Rozwoju Społecznego i Ekonomicznego do 2035 r. Centralnym punktem opublikowanego w czwartek komunikatu stała się transformacja gospodarcza ChRL i wysokojakościowy rozwój oparty o innowacje, samowystarczalność technologiczną, odnawialne źródła energii oraz efektywną alokację środków. W odróżnieniu od pierwszych dekad chińskiej transformacji, celem nie jest już wzrost jako taki, ale postęp uwzględniający czynniki środowiskowe oraz rosnące aspiracje chińskiej klasy średniej. Ramy i kierunki wyznaczone w trakcie plenum stanowią odpowiedź na eskalację napięć w relacjach z USA, pogarszający się odbiór Chin w rozwiniętych państwach demokratycznych oraz szereg strukturalnych wyzwań natury wewnętrznej.
Wyniki obrad stanowią w większości kontynuację kierunków zainicjowanych planach pięcioletnich obejmujących lata 2011-2020 oraz zapowiedzi wyartykułowanych w trakcie majowej sesji Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych. Jedną z kluczowych koncepcji, mających stanowić podstawę formułowania bardziej konkretnych polityk sektorowych, jest idea „podwójnego obiegu” promowana osobiście przez Xi Jinpinga. Podkreśla ona konieczność zwiększania roli rynku wewnętrznego i konsumpcji, który powinien stać się główną siłą napędową chińskiej gospodarki. Rynki i inwestorzy zagraniczni mają stanowić drugi, uzupełniający filar wzrostu gospodarczego i rozwoju technologicznego. Działanie te wpisują się w dążenia do osiągnięcia „samowystarczalności” w obszarze wysokich technologii, energetyki oraz żywności w związku z coraz trudniejszą sytuacją międzynarodową.
Percepcja Chin w konsekwencji polityki Xi Jinpinga oraz pandemii uległa wyraźnemu pogorszeniu. Według sondażu Pew Research opublikowanego na początku października 2020 r. w większości państw rozwiniętych negatywny stosunek do ChRL zadeklarowało ponad 70% wszystkich respondentów. Utrzymujący się wzrost Chin postrzegany jest w Waszyngtonie jako zagrożenie dla bezpieczeństwa oraz „łagodnej hegemonii” Stanów Zjednoczonych. Sankcje wobec chińskich koncernów, mające na celu odcięcie ich od najbardziej zaawansowanych mikroprocesorów i oprogramowania, stanowią jeden z wielu przykładów toczącej się rywalizacji między dwoma państwami. Dla UE dalszy wzrost Chin jest możliwy do zaakceptowania pod warunkiem wypracowania „równego pola gry” (level-playing field) i „wzajemności” (reciprocity) w traktowania firm europejskich. Tym niemniej, awans Chin w globalnych łańcuchach wartości oznaczać będzie rosnącą konkurencję dla gospodarek zachodnioeuropejskich, które zmagać się będą z dotkliwymi konsekwencjami pandemii Covid-19. Jednocześnie autorytarny ustrój ChRL i kwestie naruszania praw człowieka sprawiają, że Chiny identyfikowane są przez UE jako „systemowy rywal” w odniesieniu do promowania alternatywnego modelu rozwojowego. Z coraz większym niepokojem do wzmocnienia pozycji Chin podchodzą także Japonia, Korea Południowa, Australia i Indie, które rozważają relokację wybranych elementów łańcuchów produkcji z Chin do innych państw Azji. Z przedstawionych wyżej względów Chiny będą kłaść coraz większy nacisk na ograniczenie uzależnienia od kluczowych technologii, gdyż tylko samowystarczalność zapewni im możliwość realizacji supermocarstwowych ambicji.
Wesprzyj nas
Jeżeli przygotowane przez zespół Warsaw Institute treści są dla Państwa przydatne, prosimy o wsparcie naszej działalności. Darowizny od osób prywatnych są niezbędne dla kontynuacji naszej misji.
Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami należy spodziewać się zwiększenia wysiłków na rzecz budowy „nowej infrastruktury” mającej stworzyć fizyczne ramy dla gospodarki cyfrowej i technologicznego supermocarstwa. Według danych rządowego Think-Tanku CCID afiliowanego przy Ministerstwie Nauki i Przemysłu, inwestycje w „nową infrastrukturę” w okresie 2020-2025 mają wynieść między 10 a 17,5 biliona yuanów (1,43-2,51 bln dolarów). Środki mają zostać wykorzystane do budowy i rozwoju sieci 5G, internetu przemysłowego, nowoczesnego transportu, centrów przetwarzania danych, sztucznej inteligencji, sieci wysokiego napięcia oraz stacji do ładowania samochodów elektrycznych. Ważnym obszarem aktywności władz będzie rozwój sektora Sztucznej Inteligencji oraz krajowego przemysłu półprzewodników. Dotychczas władze ChRL przywiązywały do tych obszarów wiele uwagi, o czym świadczy szereg programów takich jak: Made in China 2025, Plan Rozwoju Sztucznej Inteligencji Nowej Generacji (新一代人工智能的发展计划) czy China Standard 2035 (中国标准2035).
Wiele uwagi poświecono także „zielonym” aspektom rozwoju, co współgra z zapowiedziami stworzenia „ekologicznej cywilizacji” i planem uczynienia z Chin państwa neutralnego klimatycznie do 2060 r. Transformacja energetyczna ChRL i rozwój technologii pozyskiwania energii odnawialnych stanowią element strategii zapewnienia niezależności energetycznej oraz budowy konkurencyjnego przemysłu wysokich technologii. Poprawa warunków środowiskowych stanowi także ukłon względem coraz bardziej świadomego ekologicznie społeczeństwa chińskiego. Jednym z pierwszy kroków na rzecz realizacji tych planów ma być wprowadzenie krajowego systemu handlu emisjami, który, jeżeli zostanie uruchomiony, stanie się największym tego typu programem na świecie.
Kwestie militarne potraktowane zostały w komunikacie w sposób ogólnikowy, co jest zrozumiałe zważywszy, że wątki związane z bezpieczeństwem zostały rozwinięte w Strategii Militarnej opublikowanej w 2015 r. oraz Białej Księdze z 2019 r. Należy zatem uznać, że niezmieniona pozostała cezura 2049 r. jako moment osiągnięcia przez Armię Ludowo-Wyzwoleńczą statusu sił zbrojnych „klasy światowej”. Wzmianka o konieczności dalszej modernizacji, informatyzacji i przyciągania talentów pozostaje zgodna z duchem reform armii zapoczątkowanych przez Xi Jinpinga w 2015 r. Reformy te pozostawały ukierunkowane na pogłębienie fuzji „militarno-cywilnej” oraz wygrywanie lokalnych konfliktów w warunkach informatyzacji teatru działań wojennych. Odpowiadają one zatem na wyzwania związane z ewolucją współczesnej sztuki wojennej i rywalizacją o zdobycie przewagi w domenie wywiadu, inwigilacji i rozpoznania, które gwarantują lepszą świadomość sytuacyjną. Technologiczne ukierunkowanie nowego Planu Pięcioletniego będzie zatem sprzyjać wyższemu nasyceniu sił zbrojnych zaawansowanymi technologiami i specjalistami zdolnymi do ich efektywnej operacjonalizacji.
Wszystkie teksty (bez zdjęć) publikowane przez Fundacje Warsaw Institute mogą być rozpowszechniane pod warunkiem podania ich źródła.
Powiązane wpisy
Fundacja Warsaw Institute
