U.S. WEEKLY
Data: 6 maja 2020 Autor: Jakub Lachert
Macedonia Północna 30 członkiem NATO
27 marca 2020 roku, Macedonia Północna została przyjęta do Sojuszu Północno-Atlantyckiego. Integracja regionu Bałkanów Zachodnich z NATO postępuje znacznie szybciej niż akcesje do Unii Europejskiej. Już w 2009 roku do NATO przystąpiły Albania i Chorwacja, a w 2017 r. dołączyła również Czarnogóra. Do Unii Europejskiej jak dotąd z regionu Bałkanów Zachodnich przystąpiła jedynie Chorwacja (2013 r.).
Wśród państw regionu Bałkanów Zachodnich poza NATO nadal znajdują się Bośnia i Hercegowina (BiH), Kosowo oraz Serbia. Bośnia i Hercegowina pozostaje państwem, które z trudnością buduje jakiekolwiek sojusze, nawet te wewnątrzpaństwowe. Porozumienie w sprawie członkostwa w NATO w chwili obecnej jest w BiH niemożliwie głównie ze względu na sprzeciw prorosyjskiego rządu Przymierza Niezależnych Socjaldemokratów Republiki Serbskiej – stanowiącej jedną z części składowych w kraju. Kosowo natomiast pozostaje państwem, które nie jest uznane na arenie międzynarodowej przez część państw NATO, np. Hiszpanię, Grecję, Rumunię czy Słowację. W Serbii tymczasem występuje najniższe wśród państw Bałkanów Zachodnich poparcie akcesji do NATO. Serbowie sprzeciwiają się przystąpieniu do bloku wojskowego, który w 1999 roku bombardował ich ojczyznę podczas wojny z Kosowem. Kolejnym argumentem przeciwko akcesji Serbii do NATO jest intensywna współpraca wojskowa pomiędzy Belgradem a Moskwą. Wojska serbskie biorą udział we wspólnych manewrach z Rosją oraz Białorusią. Serbia kupuje również wyposażenia dla swojej armii w tym broń głównie od Rosji.
Droga Macedonii Północnej do NATO
Główną przeszkodę w przystąpieniu Macedonii Północnej do NATO stanowił konflikt z Grecją, dotyczący nazwy oraz symboli używanych przez Skopie. Ateny sprzeciwiały się wykorzystywaniu nazwy „Macedonia” przez swojego północnego sąsiada ponieważ Grecy twierdzili że odnosi się ona do greckiego dziedzictwa związanego z Aleksandrem Macedońskim. Konflikt z Grecją blokował również rozpoczęcie rozmów akcesyjnych z Unią Europejską.
Przełom w relacjach Grecji z Macedonią nastąpił po podpisaniu porozumienia z Prespy między Atenami i Skopie oraz akceptacji przez obydwie strony nazwy Macedonia Północna dla dawnej Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii – BJRM (oficjalna nazwa Macedonii przed porozumieniem).
Wcześniejszy Plan przyłączenia jeszcze wtedy BJRM do NATO miał miejsce podczas szczytu Sojuszu w 2008 roku w Bukareszcie, na którym zarówno Albania jak i Chorwacja uzyskały zgodę na akcesję od wszystkich państw członkowskich. Kandydatura BJRM została wówczas zablokowana przez Greków.
Geopolityczne wyzwania członkostwa Macedonii Północnej w NATO
Macedonia Północna jest państwem o niewielkim potencjale wojskowym. Armia tego państwa składa się z około: 24 000 żołnierzy i 4 850 rezerwistów. Wydatki na wojsko to 1,38% PKB Macedonii. Sprzęt pochodzi głównie z dawnego Związku Radzieckiego i Rosji i jak na warunki sojuszu jest on dość przestarzały – np. radzieckie śmigłowce Mi-17 i Mi-24.
Znaczenie tego państwa ma wymiar geopolityczny i jest związany z rywalizacją strategiczną pomiędzy państwami NATO, w tym w szczególności Stanami Zjednoczonymi a Rosją. Moskwa stanowczo sprzeciwiała się rozszerzeniu NATO w regionie Bałkanów Zachodnich w tym przede wszystkim o państwa, z którymi posiada bliskie więzy polityczne, gospodarcze i kulturowe jak: Czarnogóra, Macedonia Północna i Serbia.
Wesprzyj nas
Jeżeli przygotowane przez zespół Warsaw Institute treści są dla Państwa przydatne, prosimy o wsparcie naszej działalności. Darowizny od osób prywatnych są niezbędne dla kontynuacji naszej misji.
W przypadku akcesji Czarnogóry do NATO, Rosja wsparła próbę przewrotu rządu w Podgoricy w celu obalenia prozachodniego rządu rękami agentów GRU. W Macedonii Północnej natomiast działania rosyjskie skupiły się głównie na wspieraniu środowisk niechętnych porozumieniu Aten ze Skopie. Gdyby nie doszło do tego porozumienia Macedonia Północna nie miałaby żadnej możliwości wejścia w struktury NATO.
Zintegrowanie Macedonii Północnej z NATO jest istotne dla stabilizacji w regionie w szczególności w kontekście napięć lokalnych oraz pozycji mniejszości albańskiej w Macedonii Północnej, biorąc pod uwagę że zarówno Albania wspierająca politycznie Kosowo, jak i Macedonia Północna są w NATO. Członkostwo w Sojuszu może stać się czynnikiem motywującym do korzystania z rozwiązań dyplomatycznych przy ewentualnych konfliktach lokalnych pomiędzy Albańczykami i Macedończykami. Bez wsparcia Tirany żadna inicjatywa polityczna Albańczyków w Kosowie czy Macedonii Północnej nie jest możliwa.
W wymiarze europejskim akcesja Macedonii Północnej do NATO oznacza ograniczenie wpływów wojskowych Rosji na Bałkanach Zachodnich, które przy obecnym stanie sprowadzają się do współpracy z Serbią oraz Republiką Serbską w Bośni i Hercegowinie stanowiącej jedynie 1/3 reprezentacji politycznej na szczeblu ogólnokrajowym.
W dłuższej perspektywie NATO będące jednak jedynie sojuszem wojskowym nie będzie posiadało odpowiednich narzędzi potrzebnych do stabilizacji sytuacji politycznej w Macedonii Północnej i regionie. Tu wymagana jest kompleksowa pomoc ze strony UE posiadającej odpowiednie narzędzia polityczne i gospodarcze, które mogą pomóc rozwijać się temu regionowi.
Z perspektywy polityki wewnętrznej w Macedonii Północnej przyłączenie się tego państwa do NATO jest połowicznym sukcesem obecnego rządu Socjaldemokratycznego Związku Macedonii (mk. Социјалдемократски сојуз на Македонија). Rząd doprowadził do przyłączenia Macedonii Północnej do NATO, co było warunkiem obywateli w udzieleniu zgody na podpisanie porozumienia z Grecją. Wciąż jednak nie udało się wypełnić drugiego zobowiązania względem społeczeństwa – rozpoczęcia negocjacji z UE. Rozmowy te zostały zablokowane w październiku 2019 r. przez Francję. Niepowodzenie na arenie europejskiej doprowadziły do upadku rządu i rozpisania wyborów na kwiecień 2020 (ze względu na sytuację epidemiologiczną związaną z COVID-19 przesunięte prawdopodobnie na jesień 2020 roku). Przyłączenie Macedonii Północnej do NATO chociaż dla obywateli tego państwa miało mniejsze znaczenie niż rozpoczęcie negocjacji z UE, może stanowić jednak dowód na utrzymanie się Skopie w orbicie wpływów Zachodu.
Tekst pierwotnie ukazał się na łamach „Dziennika Związkowego”.
Wszystkie teksty (bez zdjęć) publikowane przez Fundacje Warsaw Institute mogą być rozpowszechniane pod warunkiem podania ich źródła.
Powiązane wpisy
Fundacja Warsaw Institute
