Inicjatywa Trójmorza: co dalej z akcesją Mołdawii?

Pierwsze owoce współpracy

Po długich negocjacjach, 1 lipca 2016 r., Mołdawia i Unia Europejska podpisały Układ o stowarzyszeniu ustanawiający pogłębioną i kompleksową strefę wolnego handlu (DCFTA). Umowa stanowi integralną część Partnerstwa Wschodniego, inicjatywy UE, która ma pogłębiać więzi polityczne i integrację gospodarczą z sześcioma partnerskimi krajami Europy Wschodniej i Zakaukazia. Na mocy dokumentu UE zobowiązała się zmniejszyć lub całkowicie znieść cła na mołdawskie towary. Dzięki temu większość mołdawskiego eksportu korzysta już z bezcłowego dostępu do rynku UE. Porozumienie z Brukselą zachęciło rząd w Kiszyniowie do wdrożenia kolejnych reform, by zbliżyć krajowe przepisy, normy i procedury do unijnych. Władze kraju podejmują także decydujące kroki w kierunku reformy ustroju, co sprzyja dalszej integracji z UE i Inicjatywą Trójmorza.

Na wschodzie jednak zmiany

Za sprawą umowy DCFTA Mołdawia zaangażowała się w proces integracji europejskiej i wyraziła chęć dalszej współpracy ze wspólnotą. W 2020 r. rząd w Kiszyniowie zadeklarował gotowość przystąpienia do Inicjatywy Trójmorza, natomiast 3 marca 2022 r. przedłożył formalny wniosek o przystąpienie do UE. Na posiedzeniu w dniach 23–24 czerwca 2022 r. Rada Europejska postanowiła przyznać Ukrainie i Mołdawii status kraju kandydującego do UE, a także uznała wniosek władz w Kiszyniowie o przystąpienie do Unii. Jednocześnie zaznaczono, że Komisja wyrazi zgodę na rozpoczęcie kolejnego etapu procesu akcesyjnego, gdy tylko Mołdawia osiągnie odpowiedni poziom zgodności z kryteriami członkostwa. 23 czerwca 2022 r. Komisja Europejska przyznała Mołdawii status kandydata do członkostwa w UE. Podczas wrześniowego szczytu Inicjatywy Trójmorza w Bukareszcie Mołdawia została państwem stowarzyszonym.

Przyszłość integracji Mołdawii ze strukturami UE

Mołdawia poczyniła wprawdzie znaczny postęp na drodze do Unii Europejskiej i Inicjatywy Trójmorza, jednak mało prawdopodobne, by w najbliższym czasie przystąpiła do obydwu formatów. Wynika to z wielu różnych przyczyn. Warto zauważyć, że władze Mołdawii wypowiedziały ostatnimi czasy wojnę korupcji, z którą kraj zmaga się nieprzerwanie od czasu odzyskania niepodległości w 1991 r. Zwalczanie korupcji i zapobieganie jej zajmuje wysokie miejsce w programie reform rządu mołdawskiego. Mołdawia zwiększyła roczny budżet instytucji antykorupcyjnych, a także przystąpiła do Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji (UNCAC). W latach 2017-2023 rząd Mołdawii wdrożył kompleksowe ramy prawne dotyczące zarówno zapobiegania korupcji, jak i jej zwalczania, w dużej mierze zgodne z normami europejskimi i międzynarodowymi. Starania władz mają swoje odzwierciedlenie w globalnym indeksie percepcji korupcji. W 2020 r. Mołdawia uplasowała się na 115. pozycji na 180 przebadanych państw, zaś w 2023 r. zajęła 76. miejsce na świecie. W poprzednich latach Mołdawia notowała nieznaczny wzrost w badaniu. Nie ulega wątpliwości, że Mołdawia poczyniła znaczny postęp w walce z korupcją, niemniej, kraj ten wciąż notuje umiarkowane rezultaty w międzynarodowych badaniach.

Władze w Kiszyniowie dążą do członkostwa w UE i Inicjatywie Trójmorza, ponieważ aspirują, by stać się integralną częścią wspólnoty państw europejskich. Można założyć więc, że Mołdawia, już jako państwo członkowskie UE, zostanie przyjęta w poczet krajów Inicjatywy Trójmorza.