Data: 9 października 2025,  Autor: Paweł Przepióra

Cyfrowe państwo: Polska liderem cyfryzacji w Europie

Jeszcze trzy dekady temu Polska była krajem, który dopiero wychodził z cienia komunizmu, zmagając się z trudnościami gospodarczymi i technologicznym zapóźnieniem. Po 1989 roku rozpoczął się jednak proces transformacji ustrojowej i ekonomicznej państwa, który spowodował dynamiczne nadrabianie dystansu wobec rozwiniętych państw Zachodu. Dziś można śmiało powiedzieć, że Polska nie tylko zdołała dogonić wiele z nich, lecz w niektórych rozwiązaniach stała się wręcz pionierem.

Zdjęcie: Adobe Stoc

Innowacje takie jak moje.cert.pl, mObywatel czy e-dowód pokazują, że Polska potrafi wyznaczać kierunki rozwoju cyfrowej administracji dla całej Europy. Dzięki nim obywatel ma dostęp do dokumentów i usług publicznych w telefonie, certyfikaty i zaświadczenia wydawane są w kilka chwil, a elektroniczny dowód otwiera drzwi do nowej jakości kontaktu z urzędami i instytucjami. To nie tylko wygoda, to symboliczny dowód, że Polska potrafi wykorzystać technologię jako motor rozwoju społecznego i gospodarczego, stając się przykładem dla innych. Dzisiejsza cyfrowa Polska to dowód na to, jak daleką drogę przeszło państwo: od kraju budującego podstawy wolnego rynku do lidera cyfrowej transformacji w Europie.

Profil Zaufany – pierwszy poważny krok ku cyfrowemu państwu

Pierwszym krokiem na drodze do pełnej cyfryzacji usług publicznych w Polsce był Profil Zaufany. To on stał się fundamentem, na którym zbudowano cały system elektronicznej administracji. Umożliwiał on logowanie się do portali administracji rządowej udostępnionych dla obywateli (np. strona ZUS, Urzędu Skarbowego itp.), składanie wniosków online czy kontakt z urzędami bez konieczności osobistej wizyty. Choć system jest dość toporny w użyciu to okazał się dobrym punktem wyjścia do dalszego rozwoju cyfrowego państwa. Polacy szybko i chętnie zaczęli go wykorzystywać, co pozwalało omijać im kolejki w urzędach, a państwo z każdym rokiem umożliwiało załatwianie coraz większej ilości kwestii urzędowych przez internet. To właśnie na bazie tego doświadczenia powstała koncepcja aplikacji, która przeniesie ideę cyfrowego państwa bezpośrednio do kieszeni każdego Polaka. Tak narodził się mObywatel – oficjalna rządowa aplikacja mobilna, która powstała w 2017 roku.

mObywatel – państwo w telefonie

Pierwsze wersje mObywatela oferowały cyfrowy odpowiednik dowodu osobistego, który można było wykorzystać jedynie w niektórych urzędach, a gdy chciano się nim posłużyć do chociażby zakupu alkoholu, użytkownik mógł napotkać problem związany z niechęcią do honorowania tej formy legitymowania się. Niemniej jednak Polacy bardzo szybko polubili tę koncepcję, a aplikacja stawała się normą nawet dla starszych użytkowników. Z czasem wprowadzono kolejne funkcjonalności takie jak eRecepta, cyfrowa legitymacje np. studencka, uczniowska, adwokacka, poselska, emeryta i rencisty, oraz cyfrowy odpowiednik prawa jazdy. Obywatele mogą też zgłaszać naruszenia środowiskowe, sprawdzić alerty, stan techniczny autobusu, a także zobaczyć swoje mandaty i punkty karne. Użytkownik może też zalogować się do innych systemów administracji państwowej jak np. do usług urzędu skarbowego, ZUSu itp. za pomocą autoryzacji przez aplikację. Dzięki temu obywatel ma w swojej kieszeni wszystkie podstawowe usługi od państwa, a także wygodną i szybką metodę logowania się do tych, które jeszcze nie są zintegrowane w aplikacji.

2 marca 2023 roku do Sejmu wpłynął rządowy projekt ustawy o aplikacji mObywatel, który zrównywał cyfrowy dokument z jego plastikowym fizycznym odpowiednikiem. Ustawa weszła w życie 14 lipca 2023 roku. Aplikacja jest stale rozwijana, dodawane są coraz to nowsze funkcjonalności jak chociażby mStłuczka, która pozwala na zarejestrowanie stłuczki samochodowej bez konieczności wypełniania papierowego formularza.

Polska była pierwszym dużym krajem w Europie, który zrównał ważność cyfrowego dokumentu z jego fizycznym odpowiednikiem, a także ujednolicił najważniejsze usługi w jedną konkretną aplikacje. Polacy są też jednym z najchętniej używających cyfrowych rozwiązań narodem w Europie, aplikacja jest używana już przez prawie 10 milionów obywateli co stanowi prawie 1/3 populacji. Polska stara się także, aby mObywatel był uznawany w całej Unii Europejskiej na równi z plastikowym dowodem, co pozwoliłoby Polakom np. podróżować samolotem po UE bez fizycznego dokumentu.

Zdjęcie: Grafika ze strony Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, która pokazuje przykładowy cyfrowy dowód w aplikacji mObywatel.
Gov .pl | Serwis Rzeczypospolitej Polskiej, Ministerstwo Cyfryzacji, Nowa funkcja w mObywatelu ograniczy negatywne skutki kradzieży tożsamości, 13.12.2022, (dostęp 01.10.2025)

Ministerstwo Cyfryzacji nie jest też zamknięte na zewnętrznych partnerów, dzięki temu w aplikacji można mieć także dostęp do np. biletu kolejowego kupionego za pośrednictwem aplikacji Bilkom.

E-dowód – więcej, niż plastik

Choć mObywatel szybko zdobył popularność i zrewolucjonizował sposób korzystania z usług publicznych, wciąż istniała potrzeba solidnego odpowiednika w świecie fizycznym. Tym stał się tzw. e-dowód.

W marcu 2019 roku Polska wprowadziła nową generację dowodów osobistych. Na pierwszy rzut oka dokument nie różni się od swojego poprzednika. Kluczowa różnica kryje się jednak wewnątrz, gdzie znajduje się wbudowany chip, który zmienia tradycyjny dowód w narzędzie cyfrowej identyfikacji. Dzięki temu e-dowód łączy w sobie klasyczną funkcję potwierdzania tożsamości w świecie fizycznym z możliwością bezpiecznego działania w przestrzeni online.

Decyzja o wdrożeniu e-dowodu była odpowiedzią na rosnące potrzeby cyfrowego państwa. Już wcześniej Polacy mogli korzystać z Profilu Zaufanego, który pozwalał na logowanie do usług administracji publicznej przez internet. Jednak brakowało rozwiązania o najwyższym poziomie bezpieczeństwa, które otwierałoby drogę do pełnego podpisu elektronicznego. Celem było stworzenie dokumentu nowoczesnego, zgodnego z unijnymi standardami (eIDAS), zapewniającego wygodę i bezpieczeństwo w świecie cyfrowym.

E-dowód jest czymś więcej niż zwykłym dowodem osobistym. Dzięki warstwie elektronicznej umożliwia on logowanie się do usług publicznych na najwyższym poziomie bezpieczeństwa, oraz składanie podpisu cyfrowego, czyli podpisywanie dokumentów elektronicznych o mocy prawnej. Podpis cyfrowy, dostępny dzięki e-dowodowi, pozwala obywatelom podpisywać elektronicznie dokumenty urzędowe bez konieczności korzystania z komercyjnych certyfikatów kwalifikowanych.

Chip w e-dowodzie zawiera dane w postaci elektronicznej i zabezpieczony jest specjalnym kodem PIN, znanym wyłącznie właścicielowi. Dzięki temu ryzyko nieuprawnionego użycia jest minimalne. Dokument został zaprojektowany zgodnie z unijnymi standardami bezpieczeństwa, co czyni go zgodnym z europejskimi systemami eID i umożliwia pełną interoperacyjność w ramach UE.

Dla przeciętnego Polaka e-dowód oznacza przede wszystkim większą wygodę. W praktyce pozwala załatwiać sprawy urzędowe szybciej i bez wychodzenia z domu, podpisywać dokumenty zdalnie oraz korzystać z usług elektronicznych w sposób w pełni bezpieczny. W przypadku, gdy użytkownik posiada telefon obsługującym technologię NFC, zasadniczo może w pełni korzystać z funkcjonalności edowodu.

Wprowadzenie e-dowodu wpisuje się w szerszy trend europejski. Wiele państw UE od lat rozwija swoje systemy eID, na przykład Estonia, Niemcy czy Hiszpania. Polska nie była pierwsza, ale wyróżnia się zakresem funkcjonalności i szybkim upowszechnieniem dokumentu, co w przypadku innych dużych państw Europy było zdecydowanie trudniejsze.

Zdjęcie: Grafika ze strony gov.pl przedstawiająca e-dowód. Gov.pl | Serwis Rzeczypospolitej Polskiej, e-dowód, (dostęp 01.10.2025)

 

moje.cert.pl – wsparcie dla administratorów

E-dowód stał się fundamentem cyfrowej tożsamości Polaków, jednak rozwój e-usług nie zatrzymał się na potwierdzaniu tożsamości czy składaniu podpisów elektronicznych. Ważnym dla cyfrowego bezpieczeństwa obywatela i państwa było stworzenie narzędzia, które odpowiada na potrzeby dostawców usług dla użytkowników w Polsce.

Za bezpieczeństwo cyfrowe w Polsce odpowiada wiele instytucji, ale szczególną rolę pełni NASK oraz działający w jego strukturach CERT Polska (Computer Emergency Response Team). To właśnie w obrębie ich działalności od lat monitorowane są zagrożenia w polskim internecie, analizowane nowe formy cyberataków i wypracowywane mechanizmy ochrony użytkowników sieci. Zadaniem zespołu CERT Polska jest nie tylko reagowanie na incydenty, lecz także budowanie świadomości i dostarczanie narzędzi, które w praktyczny sposób ułatwiają obywatelom dbanie o własne bezpieczeństwo. Jednym z takich narzędzi jest portal moje.cert.pl, jest to świeże rozwiązanie dla administratorów usług, które zostało uruchomione testowo w ostatnim kwartale 2024 roku. Po zarejestrowaniu się na stronie można zamówić bezpłatne skanowanie wszystkich swoich domen, uzyskać informację na temat wycieków haseł, a także uzyskać najnowsze informacje o szkodliwym oprogramowaniu i innych zagrożeniach w sieci. Administrator może także sprawdzić spis stron, które zweryfikowano jako niebezpieczne. Narzędzie to daje wygodne i szybkie rozwiązanie dla przede wszystkim małych firm, które nie mają możliwości zatrudnienia specjalnych działów bezpieczeństwa do monitorowania takich spraw. Do skanowania stron w serwisie moje.cert.pl wykorzystywane jest narzędzie Artemis, dzięki któremu CERT Polska przeanalizował dotychczas już ponad 1,15 mln domen i subdomen. Moje.cert.pl zostało uruchomione testowo pod koniec 2024 roku.

Moje.cert.pl to rozwiązanie unikalne, żaden duży kraj Europy poza Polską nie udostępnia dla podmiotów prywatnych tak prostego i wygodnego w użyciu narzędzia.

Zdjęcie: Grafika przedstawia komunikat, który pojawia się po wejściu na niebezpieczną stronę. Co to jest DNS i jak działa? DNS a zagrożenia, prywatność i cenzura w sieci, Bezpieczny Internet, 07.11.2025, (dostęp 01.10.2025)

 

Bibliografia

_______________

Kampania „Dumni z Polski/Proud of Poland/Stolz auf Polen” została sfinansowana ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach rządowego programu Fundusz Młodzieżowy na lata 2022-2033

 

Wesprzyj nas

Jeżeli przygotowane przez zespół Warsaw Institute treści są dla Państwa przydatne, prosimy o wsparcie naszej działalności. Darowizny od osób prywatnych są niezbędne dla kontynuacji naszej misji.

Wspieram

Wszystkie teksty (bez zdjęć) publikowane przez Fundacje Warsaw Institute mogą być rozpowszechniane pod warunkiem podania ich źródła.

Udostępnij
Tweetnij
Udostępnij

TAGS: 

 

Powiązane wpisy
Programy

Fundacja Warsaw Institute

Biuro: ul. Wilcza 9, 00-538 Warszawa, Polska

Telefon: +48 22 417 63 15

E-mail: [email protected]

Nowa idea Warsaw Institute dla regionu

www.balticfund.org

Top