OPINIE

Data: [14.05.2024 r.] Autor: Giovanni Neri

Trójmorze szansą dla państw bałtyckich

Państwa bałtyckie należą do Unii Europejskiej i NATO, co sprawia, że odgrywają istotną rolę w kształtowaniu polityki rozwojowej Europy Wschodniej. Ich znaczenie nie ogranicza się jedynie do strategicznego położenia nad Morzem Bałtyckim, lecz także wynika z bliskości terytorialnej z Rosją. Liczne projekty infrastrukturalne, takie jak Rail Baltica i Via Baltica, przybliżą Litwę, Łotwę i Estonię do pozostałych krajów członkowskich i korzystnie wpływają na gospodarkę trzech nadbałtyckich krajów.


 

Inicjatywa Trójmorza daje państwom bałtyckim możliwość wdrażania innowacji w dynamicznie zmieniającym się kontekście geopolitycznym Europy Wschodniej. Inicjatywa Trójmorza (3SI) jest projektem grupującym 13 krajów Europy Środkowej, którego strategicznym celem jest zachowanie oraz wzmocnienie jedności Unii Europejskiej i przestrzeni euroatlantyckiej. Zakłada on wspólne działania, w tym zwłaszcza lepszą integrację infrastrukturalną regionu, wzmocnienie bezpieczeństwa i konkurencyjności jego zaopatrzenia w źródła energii oraz przyspieszenie rozwoju gospodarki cyfrowej. Dla krajów bałtyckich, które od dawna mierzą się z szeregiem wyzwań infrastrukturalnych i geopolitycznych, Inicjatywa Trójmorza stanowi narzędzie do promowania swoich partykularnych interesów na arenie międzynarodowej, co pozwala im kształtować zarówno swoją własną przyszłość, jak i przyszłość całego regionu.

Jednym ze sztandarowych projektów Inicjatywy jest Rail Baltica, czyli projekt infrastruktury transportu kolejowego, którego celem jest integracja krajów bałtyckich z europejską siecią kolejową. Obejmuje pięć krajów Unii Europejskiej – Polskę, Litwę, Łotwę, Estonię i pośrednio także Finlandię. Trasa o łącznej długości 870 kilometrów połączy Tallinn, Warszawę, Rygę oraz Kowno. Długość linii na terenie Litwy to 392 km, na Łotwie 265 km, a w Estonii 213 km. Jako największy projekt infrastrukturalny w regionie Morza Bałtyckiego tego stulecia, Rail Baltica jest ważna dla Brukseli, która dostrzega potrzebę stworzenia Bałtyckiego Korytarza Północnomorskiego w ramach sieci transportowych TEN-T. W krajach bałtyckich pociągi poruszają się po tzw. szerokich torach, powstałych w drugiej połowie XIX wieku w Imperium Rosyjskim. Słabo rozwinięte sieci infrastrukturalne pomiędzy krajami bałtyckimi i resztą Unii poprzez terytorium Polski doprowadziły do wzrostu importu na linii wschód-zachód. Z tego powodu większość towarów importowano drogą kolejową z krajów WNP, przede wszystkim z Rosji. Linia kolejowa docelowo ma być gotowa do 2030 r. i ma docelowo stanowić przyjazną środowisku infrastrukturę komunikacyjną. Ma być w pełni zelektryfikowana, zaś wszystkie potencjalnie znaczące skutki dla środowiska zostały albo uniknięte, złagodzone do nieistotnego poziomu, albo skompensowane. Na poszczególnych odcinkach trasy powstaną ekrany akustyczne oraz przejścia i tunele dla dzikiej zwierzyny. Projekt sfinansowano ze środków rządów Łotwy, Litwy i Estonii oraz z funduszów unijnych. Szacuje się, że 85 proc. kosztów projektów zrealizowano w ramach wsparcia finansowego instrumentu UE „Łącząc Europę” (CEF). Zdaniem analityków firmy doradczej Ernst & Young, koszt projektu oszacowano na 5,8 mld euro, zaś korzyści społeczno-gospodarcze na 16,2 mld euro. Projekt ten z pewnością znacząco poprawi jakość życia mieszkańców oraz rozwinie potencjał inwestycyjny całego regionu.

Kolejnym istotnym projektem infrastrukturalnym realizowanym w ramach Inicjatywy Trójmorza jest trasa Via Baltica, która biegnie z Warszawy do Tallinna i tym samym pełni rolę najważniejszego połączenia drogowego między krajami bałtyckimi i Polską. Trasa o długości 970 kilometrów stanowi jeden z kluczowych korytarzy transportowych w Europie Środkowo-Wschodniej i zarazem jedyny, który zapewni transport towarowy z Litwy, Łotwy i Estonii na osi północ-południe. Istniejąca infrastruktura drogowa charakteryzuje się bardzo wysokim natężeniem ruchu i zarazem nie jest dostępna dla wszystkich użytkowników. Wzdłuż trasy nie ma dróg dla pieszych, tuneli, ścieżek rowerowych ani ekranów akustycznych. Założeniem projektu jest nie tylko poprawa infrastruktury drogowej, ale także spełnienie norm bezpieczeństwa oraz standardów ochrony środowiska. Via Baltica ma wpisywać się w założenia unijnej polityki transportowej oraz, w dalszej perspektywie, także koncepcji Vision Zero, która zakłada organizowanie transportu w taki sposób, żeby zminimalizować możliwość wystąpienia śmiertelnych wypadków komunikacyjnych. Oczywiste więc, że Via Baltica, generując przepływy handlowe, turystykę i współpracę międzyregionalną, ma kluczone znaczenie dla gospodarki regionu.

Prace trwają także nad projektem na rzecz synchronizacji sieci elektroenergetycznych państw bałtyckich z europejską siecią kontynentalną. Litwa, Łotwa i Estonia funkcjonują w postsowieckim systemie elektroenergetycznym (IPS/UPS), łączącym je z Rosją i Białorusią. Wprawdzie państwa bałtyckie importują niewielką ilość rosyjskiej energii elektrycznej, lecz w ich ocenie już sam monopol Rosji na zarządzanie siecią elektroenergetyczną grozi wykorzystaniem przez nią tej sytuacji. Z tego powodu ostatecznie zatrzymały import gazu z Rosji. Dziś dążą one do osiągnięcia niezależności energetycznej i synchronizacji z Europą kontynentalną, by wyeliminować wpływ krajów trzecich, zapewnić bezpieczeństwo, zachęcić do integracji rynku i zrealizować wizję w pełni zintegrowanego europejskiego rynku energii w niełatwych dziś realiach geopolitycznych. Litwa, Łotwa i Estonia planują odłączyć się od wspólnego z Rosją i Białorusią systemu elektroenergetycznego w lutym 2025 r.

Podsumowując, wystarczy zapoznać się z projektami promowanymi przez Inicjatywę Trójmorza, by zdać sobie sprawę, że kraje bałtyckie stoją przed wielką szansą na rozwój gospodarczy poprzez szereg inwestycji infrastrukturalnych. Rozwój w ramach Inicjatywy Trójmorza i zaangażowanie we współpracę regionalną ugruntuje ich pozycję na rynku i zarazem umocni wschodnią flankę Europy.

Źródło:

  • Oficjalna strona internetowa Inicjatywy Trójmorza, dostęp 18 kwietnia 2024 r.

https://projects.3seas.eu/projects/integration-and-synchronisation-of-the-baltic-states’-electricity-system-with-the-european-networks.

 

Wesprzyj nas

Jeżeli przygotowane przez zespół Warsaw Institute treści są dla Państwa przydatne, prosimy o wsparcie naszej działalności. Darowizny od osób prywatnych są niezbędne dla kontynuacji naszej misji.

Wspieram

Wszystkie teksty (bez zdjęć) publikowane przez Fundacje Warsaw Institute mogą być rozpowszechniane pod warunkiem podania ich źródła.

Udostępnij
Tweetnij
Udostępnij

TAGS: migration crisis, NATO, Belarus, Russia

 

Powiązane wpisy
Programy

Fundacja Warsaw Institute

Biuro: ul. Wilcza 9, 00-538 Warszawa, Polska

Telefon: +48 22 417 63 15

E-mail: [email protected]

Nowa idea Warsaw Institute dla regionu

www.balticfund.org

Top