MENA Monitor skupia się na regionie Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, analizując najważniejsze wydarzenia na obszarze od Maroka po Iran, ich konsekwencje dla państw ościennych oraz wpływ na sytuację na świecie.
Data: 8 sierpnia 2022 Autor: Kacper Gatlik
Kościół Maronitów pod ostrzałem Hezbollahu
18 lipca 2022 roku Musa Al-Hajj, Arcybiskup Libańskich Maronitów został zatrzymany i aresztowany po przekroczeniu granicy Libańsko-Izraelskiej wracając do kraju. Urzędnicy w Libanie zarzucają arcybiskupowi, złamanie obowiązującego prawa tj. przyczynienia się do normalizacji stosunków z Izraelem. 24 lipca 2022 roku decyzja libańskich władz spotkała się z protestami wiernych chrześcijańskich.
Jak przyznaje Kapłan, odbyta podróż do Izraela miała na celu „niesienie pomocy libańskim chrześcijanom mieszkającym poza krajem”.[1] Część sił politycznych koalicji rządowej, postrzega maronitów i przedstawicieli innych mniejszości chrześcijańskich mieszkających poza Libanem, za dawnych członków proizraelskiej „Armii Południowego Libanu”. Po 2000 roku chrześcijańscy bojownicy wycofali się z siłami izraelskimi, opuszczając kraj. Nazywani przez Hezbollah wrogimi bojówkami[2], walczyli oni u boku Izraela w Libańskiej Wojnie domowej w latach 1975-1990.
Zwierzchnik Maronitów, Patriarcha Bechara Boutros Al-Rahi apeluje do władz libańskich o wypuszczenie arcybiskupa Musa Al-Hajj, który został pozbawiony paszportu, dokumentów i do tej pory pozostaje zatrzymany. Libańscy oficjele zgodzą się na warunki Patriarchy, jeżeli strona rządowa będzie mogła zatrzymać bagaż arcybiskupa. Dodatkowym zarzutem postawionym przed kapłanem jest nielegalny przewóz pieniędzy przez granicę.[3] W bagażu arcybiskupa znajdowało się 460 tys. dolarów w gotówce w dwudziestu walizkach.
Ludność muzułmańska w Libanie jest podatna na hasła polityczne przedstawicieli partii Hassan’a Nasrallah’a. Toczący się spór chrześcijańsko-muzułmański wywodzi się jeszcze z przeszłości, przez co rzutuje na obecny dyskurs polityczny w Libanie. Można potraktować tę sytuację jako celowe działanie polityczne ze strony muzułmańskich radykalnych polityków w parlamencie libańskim, mające na celu osłabienie pozycji Kościoła Maronitów w Libanie. Hezbollah, dawny wróg partii Kataeb i innych ugrupowań chrześcijańskich walczących w wojnie domowej, jest podejrzewany o branie udziału w aresztowaniu kapłana. Przedstawiciele szyickiej partii uważają, że strażnicy graniczni działali według prawa. Samo zdarzenie nie jest nacechowane politycznie a „Al-Hajj jest winny przypisywanych mu zarzutów w tym zdrady stanu” według przedstawicieli Hezbollahu z libańskiego parlamentu.[4]
Zatrzymanie kapłana może mieć związek ze zbliżającymi się październikowymi wyborami prezydenckimi, w których prezydent według Narodowego Paktu z 1943 roku wybierany jest spośród chrześcijan. Michel Aoun, obecny prezydent Libanu popiera Hezbollah.[5] W lutym 2006 roku[6] jako przywódca Ruchu Wyzwolenia Patriotycznego podpisał tzw. memorandum Mar Mikhael z Hasanem Nasrallahem, przywódcą Hezbollahu o zawarciu sojuszu politycznego. Współpraca podjęta przez obydwa ugrupowania zaowocowała wsparciem ze strony szyickiej partii dla Michela Aoun w kampanii wyborczej przed wyborami prezydenckimi z 2016 roku. Druga strona odwdzięczyła się przekazaniem głosów chrześcijańskiego elektoratu dla Hezbollahu w wyborach parlamentarnych. Szycika partia w 2018 roku uzyskała większość parlamentarną w postaci 71 mandatów [7] na 128 miejsc. Po wyborach parlamentarnych 2022 roku Hezbollah uzyskał 66 mandatów. Ruch Wyzwolenia Patriotycznego miał akceptować obecność militarnych bojówek szyickiej partii na terytorium Libanu po Drugiej Wojnie Libańskiej (konfliktu Hezbollahu z Izraelem z lipca i sierpnia 2006 roku).
Szesnaście lat po wejściu w życie porozumienia, widoczna jest potrzeba stworzenia nowej wizji współpracy. Przy tworzeniu nowego programu politycznego należy wziąć pod uwagę nowe zmienne, jakimi są: kryzys ekonomiczny w Libanie, rosnący dług publiczny i niezadowolenie społeczne po protestach w latach 2018-2022.
Według Imada Salameya najbliższe wybory parlamentarne w 2026 roku uformują nowy rząd i Hezbollah może zwyciężyć i zdobyć głosy wyborców w obrębie muzułmańskiej jak i chrześcijańskiej ludności. „Zatrzymanie arcybiskupa ma na celu zaakcentowanie pozycji Hezbollahu na libańskiej scenie politycznej”[8]. Zauważyć należy, że chrześcijańskie bojówki osłabły po wojnie domowej, a szyicka formacja dalej funkcjonuje i rozwija swoją działalność operacyjną. Jednak, ze względu na zaistniałą sytuację, następny prezydent może nie poprzeć szyickiej partii a stronę patriarchy. Społeczeństwo może wybrać takiego polityka, który sprzeciwi się działaniom instytucji państwowych przejętych przez partię Hassana Nasrallaha.
Według Dr. Elie Abouaoun z „United States Institute of Peace” libańska polityka radykalizuje się[9]. Partia Libańskich sił chrześcijańskich (FP) z antysyryjskiego bloku „14 Marca” stojąca w opozycji do Ruchu Wyzwolenia Narodowego i Hezbollahu z bloku „8 marca”, buduje retorykę na poczuciu krzywdy, której doznała mniejszość chrześcijańska od szyickich muzułmanów. Były premier Saad Hari dokonał bojkotu wyborów parlamentarnych z maja 2022, co można uznać za akt desperacji w obliczu rosnącej pozycji Hezbollahu w libańskim parlamencie od roku 2005.
Pogłębiająca się polaryzacja społeczeństwa może doprowadzić do umocnienia się pozycji radykalnych partii[10] i ugrupowań takich jak sunnicka Al-Jamaa Al-Islamiyah (wywodząca się z panarabistycznej idei egipskiego bractwa muzułmańskiego), suficka Al-Ahbache czy otoczenia byłego chrześcijańskiego premiera Ashraf’a Rifi negatywnie nastawionego do Hezbollahu. Każde z ugrupowań reprezentuje inne wartości i ma jasno nakreślonych przeciwników politycznych. W kolejnych latach może dojść do nowych prowokacji i napięć społecznych, które potęgować będą populistyczni politycy.
Proirański i prosyryjski Hezbollah[11] jest oskarżany przez opozycję antysyryjską (blok „14 Marca”) o przejęcie instytucji zajmujących się bezpieczeństwem kraju do realizacji własnych celów politycznych. Ich głównym wrogiem pozostaje Kościół Maronitów. W związku z tym Patriarcha stał się krytyczny wobec rządów Hezbollahu. Według niego „wzrastające poparcie społeczeństwa dla tej partii będzie miało niebezpieczne konsekwencje dla kraju”[12]. Z tego względu, represjami objęto jego podwładnych. Siłom szyickim udało się osłabić pozycje kościoła i z uwagi na zaistniałą sytuację, widoczna jest tendencja do napięć politycznych i „militarnych” w społeczeństwie libańskim i prób oddziaływania zagranicznych podmiotów na libański dyskurs polityczny. Co za tym idzie, „Blok 8 Marca” reprezentuje interesy Moskwy, Teheranu i Damaszku na libańskiej scenie politycznej.
[1]Clergy, bags of cash set off new sectarian brawl in Lebanon: https://www.arabnews.com/node/2135066/middle-east
[2]Clergy, bags of cash set off new sectarian brawl in Lebanon: https://www.arabnews.com/node/2135066/middle-east
[3]Angry gatherings at Sunday mass protest against arrest of Lebanon archbishop: https://www.arabnews.com/node/2128656/middle-east
[4]Clergy, bags of cash set off new sectarian brawl in Lebanon: https://www.arabnews.com/node/2135066/middle-east
[5]Clergy, bags of cash set off new sectarian brawl in Lebanon: https://www.arabnews.com/node/2135066/middle-east
[6]„Lebanese Christians shocked over Shia politics but this could be just the beginning | Ali al-Amin”. AW. Retrieved 2021-10-21.
[7]Lebanon’s Election Offers Lessons for Now and the Future:https://www.usip.org/publications/2022/06/lebanons-election-offers-lessons-now-and-future
[8]Clergy, bags of cash set off new sectarian brawl in Lebanon: https://www.arabnews.com/node/2135066/middle-east
[9]Lebanon’s Election Offers Lessons for Now and the Future:https://www.usip.org/publications/2022/06/lebanons-election-offers-lessons-now-and-future
[10]Lebanon’s Election Offers Lessons for Now and the Future:https://www.usip.org/publications/2022/06/lebanons-election-offers-lessons-now-and-future
[11]Clergy, bags of cash set off new sectarian brawl in Lebanon: https://www.dailyherald.com/article/20220803/news/308039981
[12]Clergy, bags of cash set off new sectarian brawl in Lebanon: https://www.arabnews.com/node/2135066/middle-east
Wesprzyj nas
Jeżeli przygotowane przez zespół Warsaw Institute treści są dla Państwa przydatne, prosimy o wsparcie naszej działalności. Darowizny od osób prywatnych są niezbędne dla kontynuacji naszej misji.
Wszystkie teksty (bez zdjęć) publikowane przez Fundacje Warsaw Institute mogą być rozpowszechniane pod warunkiem podania ich źródła.
Powiązane wpisy
Fundacja Warsaw Institute
